HET S.M.N.-MÜSEÜM
een passage naar Indië op zolder
feldoorlog
Op een zolder kun je veel kwijt. Stukjes verleden bijvoorbeeld. Spullen die je
niet meer gebruikt, maar die je ook niet kwijt wilt omdat het tastbare
herinneringen zijn. Totdat ooit de dag aanbreekt dat jij, of je nabestaanden, al
die herinneringen toch verpakt in zakken en dozen en afstaat. Aan grof vuil, een
opkoper of, als je boft, aan iemand die jouw verleden wil blijven koesteren.
Sommige mensen hebben op hun zolder geen stukjes maar hele stukken
verleden. En wanneer die verzameling niet alleen voor de bezitter van belang is
maar ook voor een hele bevolkingsgroep, dan is er sprake van een algemeen
belang. Zo is er in Spijkenisse iemand die direkt onder zijn dak een unieke
collectie krontjong- en hawaiiplaten heeft. Hij noemt dat het Indisch Disco
Museum (Moesson 15-9-1985). Dick Visker heeft op zijn tweede verdieping
tienduizenden familiegegevens geordend en wie heeft niet tenminste gehoord
van zijn Indisch Familie Archief. In Almere-Stad is een zolder tjokvol kasten,
kisten, dozen en koffers waarin grote en kleine zeereuzen nog steeds op Indië
varen: het S.M.N.-Museum van de heer J. G. Nierop.
Jan Nierop is 47 jaar, van beroep
huisschilder en een aardige man zon
der de minste pretenties of capsones.
Hij is zo aardig, dat menigeen misbruik
van hem heeft gemaakt. Bijvoorbeeld
iemand die dagenlang zijn gastvrijheid
heeft genoten om te grasduinen in zijn
enorme collectie en in ruil daarvoor
een archiefkast aanbood. Puntje bij
paaltje kwam er een telefoontje: "laat
die kast nou gestolen zijn".
En daar was die omroep die vroeg of
een paar films geleend mochten wor
den want er zou een maritiem program
ma worden gemaakt. Natuurlijk mocht
dat en na een paar dagen kwamen de
films terug met een kort bedankbriefje.
Wel zat Jan Nierop een tijdje later met
zijn ogen te knipperen toen hij een
televisie-uitzending zag waarin over
duidelijk zijn films waren gebruikt.
Maar geen vergoeding, geen plaatsje
in de aftiteling maar wel een interna
tionale prijs voor die omroep voor de
documentaire.
En natuurlijk zijn daar de vele publika-
ties waarin zijn foto's zijn gebruikt,
echter zonder bronvermelding en na
tuurlijk zonder vergoeding. Maar Jan
Nierop trapt er niet meer in. "Als
mensen iets moeten hebben dan weten
ze je zo goed te vinden maarals erwat
teruggegeven moet worden, zijn ze
opeens hun geheugen kwijt".
De vader van Jan Nierop was een
Marine-man die korte tijd in Indië is
geweest. Van hem hoorde Jan natuur
lijk veel zeeverhalen, maar ook boeken
over verre reizen deden hem al vroeg
besluiten dat de zee ook zijn tweede
thuis zou worden. Als jong matroos is
hij 2 jaar lang van de wal geweest en
toen besefte hij dat zijn droom om
stuurman te worden een droom zou
blijven. Maar al bleef hij daarna defini
tief aan wal, waar hij onder meer een
verdienstelijk lid van een operette
gezelschap zou worden, de zee was
voor hem geen verleden tijd geworden
integendeel. Het was begin jaren 60
toen hij begon te verzamelen; prenten,
foto's, schilderijen, voorwerpen en
films. En alles met betrekking tot zee
en schepen. Nu, meer dan 25 jaar
later, is Jan Nierop uitgegroeid tot een
specialist op het gebied van documen
tatie over de scheepvaart op en in de
Indische archipel. Maar ook de Neder
landse koopvaardij, sleepvaart, vracht
vaart en zeilvaart zijn in zijn museum
voor het nageslacht bewaard.
"S.M.N.-Museum" staat er op zijn
voordeur en dat betekent "Stoomvaart
Maatschappij Nederland Museum"
maar ook, en eigenlijk vooral, "Scheep
vaart Museum Nierop". Zoals gezegd,
het overgrote deel van zijn kostbare en
unieke verzameling ligt wegens ruimte
gebrek opgelagen in koffers en dozen.
Pas wanneer Jan Nierop gevraagd
wordt, en dat gebeurt regelmatig, om
een expositie te verzorgen, dan zie je
dat zijn museum in koffers recht heeft
op een waardiger en permanent onder
komen: ofwel een echt Museum. Om
de Van Oldebarnevelt te zien vertrek
ken, om de Oranje te zien varen, zou
toch in een filmzaal moeten gebeuren
van bij voorkeur een Indisch Museum
waarin ook het Indisch Familie Archief
geïntegreerd zou zijn en het Indisch
Disco Museum en het I.W.I. en waarin
ook een zaal is met werken van In
dische schilders die pas bij Christie's
geveild zijn en waarin
Ach, wie weet lukt het nog eens zo'n
museum werkelijk van de grond te
krijgen, maar daarvoor is samenwerking
nodig en dat is een ander verhaal.
Maar voorlopig is er toch maar Jan
Nierop die in zijn eentje met zijn eigen
bescheiden middelen een algemeen
belang behartigt. Eens zal zijn werk tot
zijn recht komen, dat weet ik zeker.
R.B.
S.M.N.-Museum, Ter Apelpad 19,
1324 AJ Almere.
Jan Nierop bij een door hem verzorgde foto-expositie over de koopvaardij in de Tweede
Wereldoorlog.
