frp^\
AURORA HAWAII REIZEN 1988
BEGELEIDE GROEPSREIZEN
IS dgn WAMKIKM op INDIVIDUELE BASIS
AURORA TRAVEL
SERVICE B V.
STRAATNAMEN
IN SEMARANG
PRIVACYTOURS
oa naar
INDONESIË
THAI LAND
MALE I SI
TAIWAN
USA
CANADA
BRAZILIË
Met bezoek aan Los Angeles en (facultatief) Las Vegas. Uitstekende
hotels. Diverse excursies inbegrepen. Kosteloze onderbreking in
Los Angeles op de terugreis toegestaan. Per pers f 3 950
alleen nog plaats op de groepen van 27 mei en 16 september
Incl. retour vliegbiljet, "Lei" (bloemenslinger) begroeting
bij aankomst, vervoer naar en van hotel, 14 overnachtingen
op basis van logies, diensten van onze (ook Ned. sprekend)
lokale vertegenwoordiging. Perpers. v.a. f 2.795,--*
Afhankelijk van het gekozen hotel, de vluchten en seizoenen
Vraag onze gratis brochure. Video voorlichting op afspraak.
MEER WETEN? BEL 020 - 19 93 77 19 93 96
Willy van Dok - Ans Fanggidaej - Alice Hughan -
Wim Simon - Hans Tan
Clauskindereweg 28-29 -
1069 HN Amsterdam
(Vervolg: "Zwervend tussen zee en zon")
aan een hoge boom of door 's nachts
een vuur te laten branden op het
strand. Op het schip werd dag en
nacht uitgekeken naar dit soort seinen
en wanneer de stuurman van de wacht
een vlag - of 's nachts een vuur - zag,
dan werd daarheen gevaren en ten
anker gegaan; de stuurman die geen
wacht had ging dan naar het strand.
Als Henk geen wacht had ging hij met
de motorboot naar de wal - naar het
strand - en dan werd de afscheep-
lading meegenomen, waarvoor dan de
nodige documenten werden gewisseld
met de "afscheep-Chinees". Verreke
ningen in geld werden geregeld via
een bank in Makassar. Na afloop van
zo'n - soms nachtelijke - zaak voer het
schip weer verder naar een eventueel
volgend signaal, een volgend "teken
van leven"! Zo werd er in feite dag en
nacht doorgewerkt, telkens varende,
ladende en lossend, soms met tussen
pozen van enkele uren, steeds maar
weer ten anker gaande en steeds maar
weer laden en vertrekken. Deze manier
van werken was eigen aan de vaart in
de Molukken!
Het schip vervoerde uiteraard ook pas
sagiers, vaak ambtenaren die werden
overgeplaatst of op tournee waren en
meestal wel een aantal militairen. Een
andere categorie passagiers waren de
Chinese handelaren, die de eilanden
bezochten om daar zaken te doen. Zij
verbleven aan dek, slapende op hun
kisten met goederen, zoals manufac
turen, kleedjes, snuisterijen, spiegel
tjes, kralen, enz., te veel om op te
noemen. Het aantal van deze reizende
handelaren was zo groot, dat er een
speciale kok (Chinees) meevoer om
voor hen te koken in een aparte keuken.
Wanneer het schip op een iets grotere
plaats ten anker ging, kwamen er vele
kleine sampans (een soort kano) langs
zij en aan boord om iets van hun
gading te kopen bij de Chinese hande
laren of ook wel werden artikelen
geruild, zoals bijzondere vogeltjes,
orchideeën e.d.
Als het schip veel lading moest over
nemen en een hele dag bleef liggen
dan gingen de handelaren met hun
kisten naar de wal. Zij stalden dan hun
waren uit onder de klapperbomen of
op een stuk weg en de bevolking
stroomde toe om te ruilen of om te
kopen. Daar heerste weldra een heel
levendige ruilhandel met de bevolking.
Meestal waren het de vrouwen die met
schelle stemmen hun verontwaardiging
speelden over de veel te hoge prijzen
en schraapzucht van de Chinezen.
Boleh Tawar!
Met het ms. "Camphuys" heeft Henk
ook enkele reizen naar Nieuw-Guinea
gemaakt. Het schip had zoals te doen
gebruikelijke lading in voor meerdere
plaatsen in de Molukken, maar het
overgrote deel van de lading bestond
uit materialen voor de in aanleg zijnde
vliegvelden op Sorong en Biak.
Er werd veel cement, ijzer en golf
platen gelost en omdat deze moeilijke
en zware lading veel oponthoud gaf,
bleef het schip hier meerdere dagen
liggen, zodat er tijd was om eens aan
de wal rond te kijken en wat te roeien.
Aangekomen op de eindbestemmings
plaats Manokwari in de Geelvinkbaai,
bleef het schip daar een paar dagen
liggen. Er kwam dan bezoek aan boord
van de Hollanders die daar woonden
en die aan boord een koele dronk
kwamen halen.
Hier had Henk een merkwaardige
ontmoeting. Bij degenen die aan boord
kwamen was nl. een oud dorps
genoot uit het dorp op de Veluwe.'die
in Manokwari een bedrijf had gesticht
waar hij vee fokte. De ontmoeting
werd aan boord gevierd en aan de wal
bij hem thuis voortgezet, waarbij Henk
tevens de gelegenheid kreeg iets meer
van de omgeving te zien.
Nadat het schip de lading te Mano
kwari had ingenomen en de passagiers
aan boord waren, werd de terugreis
aanvaard. Op de terugreis werd niets
meer gelost, doch op elke plaats die
het schip aandeed werd copra en rotan
geladen, waarmee dan vol beladen
weer in Makassar aan de kade werd
gemeerd.
De reis was ten einde, de badjo's
werden betaald en gingen naar huis en
de lossing van het schip begon, na
afloop waarvan het schip weer in
gereedheid werd gebracht voor een
volgende reis. Wegens de ongeregel
de vaarroute van het schip duurt zo'n
Molukkenreis voor de passagiers vaak
langer dan men verwachtte en hier zal
dan vermoedelijk het gezegde zijn
ontstaan dat KPM betekent: Kom Pas
Morgen. (wordt vervolgd)
In oud Tjandi was een straatje dat
Gang Schmalz heette, en een zeer
bijzondere geschiedenis had. Men zei
dat er eens een zeer rijke Tsjechische
heer was, meneer Schmalz, die met
zijn bediende een reis om de wereld
maakte, per zeilschip, om de Kaap en
zo maar door en door en door
Onderweg had meneer Schmalz de
pech ziek te worden en hij legde het
loodje. Waarschijnlijk werd hij op zee
begraven. De knecht bleef over, met
alle spullen en papieren, van zijn baas.
Toen hij over zijn verdriet heen was,
werd hij zeer pienter en in de volgende
haven, op Java, ging hij van boord als
meneerSchmalz sendiri. In Oud Tjandi
kocht hij een stuk grond, waarvan hij
later stukjes verkocht, er werden
huizen op gebouwd, er kwamen straat
jes en zijstraatjes en één ervan bleef
Gang Schmalz heten. p ALTING
10
