Hirohito
20 Jaar Stichting
Nederlandse Slachtoffers
Japanse Vrouwenkampen
DIN IHAR I TRAVEL
Mevr. Helfferich-Koch (links), mede oprichtster en mw. J. H. van Kempen, de huidige
voorzitster van de Stichting. Mevr. Helfferich is de schrijfster van het boek "Dal in
Ambarawa". (Foto: Ramona van Dalsem)
Met een sobere, maar drukbezochte
receptie in de Prins Bernhardzaal van
de Juliana Kazerne in Den Haag, her
dacht de Stichting Ned. Slachtoffers
Japanse vrouwenkampen 30 sept. jl.
haar oprichting 20 jaar geleden.
Bestuursleden van vele burgerlijke en
militaire organisaties die op enigerlei
wijze in relatie staan met de jubilerende
Stichting gaven op deze avond acte de
présence.
Verschillende sprekers spraken hun
waardering uit voor het werk van de
oprichtsters. Lof die in grote mate toe
komt aan de altijd actieve mevr. Julie
van Kempen, werkster voor de Stich
ting van het eerste uur, die alle tegen
slagen met bewonderenswaardige op
gewektheid overwon.
Hoogtepunt uit het bestaan van de
Stichting was de onthulling van een
eigen monument in 1 971 in Apeldoorn
door H.K.H. Prinses Juliana (het mo
nument is inmiddels na beschadiging
en restauratie overgebracht naar het
veiliger Bronbeek in Arnhem). Ook in
'75, '80 en '85 woonde de Prinses de
herdenkingen bij. Ditmaal moest zij
het tot haar spijt laten afweten, maar
zij zond haar beste wensen. Ook mevr.
Tjarda van Starkenborgh Stachouwer
kon niet aanwezig zijn, zij liet weten in
gedachten aanwezig te zijn.
Naast het grote Indische Monument in
Den Haag blijkt bij vele groeperingen
die de oorlog meemaakten en overleef
den, de behoefte te bestaan aan een
eigen gedenkteken. Op verschillende
plaatsen in Nederland zijn de laatste
jaren memento's onthuld. Het is goed
dat de oorlog in Ned.-lndië ook op
deze manier in Nederland kan worden
herkend en erkend.
Betreurenswaard blijft dat bij een her
denking als deze van Stichting Ned.
Slachtoffers Japanse Vrouwenkampen
het weer een herdenking van een
herdenking betreft. Waarbij dan toch
de vraag rijst: hoeveel keren nog?"
LD
Hirohito, keizer van Japan. Bij het ter
perse gaan van dit nummer is hij nog
steeds stervende. Georganiseerd In
disch Nederland heeft reeds zijn veto
uitgesproken over een al te hoge
Nederlandse vertegenwoordiging bij
de komende crematie, de minister van
buitenlandse zaken moet rekening
houden met economische belangen
en Rudy Kousbroek heeft in de N.R.C.
van 8 oktober jl. al wenend afscheid
genomen van Tenno Heika. Hirohito
zelf ligt op bed en ziet ongetwijfeld
zijn leven geprojecteerd op zijn bre
kende ogen.
Zou Hirohito zich bewust zijn van de
meningen van zegsmannen in Neder
land? Ik denk het niet. Ik denk niet dat
een stervend mens nog aards genoeg
is om zich om wie of wat ook druk
te maken. Het is geweest, het is
gebeurd, niets kan meer veranderd
worden. Het enige dat rest is een
laatste adem, het afleggen van ver
antwoording en het voorgoed ingaan
in de geschiedenis.
Om dit laatste gaat het de laatste
weken: hoe gaat Hirohito de geschie
denis in? Als keizer? Als geleerde? Als
een onwetende? Als oorlogsmisdadi
ger? Als schuldige? Als symbool? Welke
kwalificatie hij ook krijgt, alles wat in
de Tweede Wereldoorlog is gebeurd
zal er niet door worden veranderd.
Evenmin zullen de gevolgen van die
oorlog daardoor gewijzigd worden.
Van belang - in de eerste plaats en
vooral voor wie de oorlog heeft mee
gemaakt - is "alleen" dat er hardop en
"straight" een oorzaak wordt vastge
steld van alle oorlogsellende in Azië.
Voor zoiets diep-ingrijpends als de
Tweede Wereldoorlog kan niet worden
volstaan met het aanwijzen van klei
nere Japanse goden als veroorzaker.
Ook geeft een droge uitleg van be
paalde ontwikkelingen die leidden tot
Japanse expansiedrang als oorzaak
van de oorlog niet tot de overtuiging
dat daarmee de schuldige is aange
wezen. Want dat er één hoofdschul
dige, één mens moet zijn (geweest), is
een conditio sine qua non ofwel een
noodzakelijke voorwaarde, iets waar
heel de bestaande geschiedschrijving
van de mensheid aan op is gehangen.
Dat er tegelijkertijd een hele hoop is
aan te dragen dat die rol en betekenis
van de schuldige relativeert, is in dat
verband niet van belang.
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog
was Hirohito keizer van Japan en in
zijn naam geschiedde alles. Geen
discussie mogelijk. Hij is de veroor
zaker, hij is de schuldige. Dat hij de
oorlog ruim heeft overleefd, dat de
oorlog voorbij is, dat Japan weertotde
bevriende mogendheden behoort, dat
de handel bloeit enz. doet daar niets
aan af. Om dat onder meer ten be
hoeve van de geschiedschrijving dui
delijk te stellen, dient de Nederlandse
minister van Buitenlandse Zaken straks
niet naar Tokio te gaan om Hirohito
uitgeleide te doen. Zou Hirohito straks
de geschiedenis ingaan als geleerde,
als staatshoofd en niet als schuldige,
dan heeft er niemand schuld aan de
oorlog omdat het causaal verband
ontbreekt. Degenen die dat willen
volhouden, moeten dan uitleggen hoe
bijvoorbeeld de erevelden zijn ont
staan.
R.B.
Individueel reizen door Indonesië?
- met eigen vervoer en chauffeur
- verzorging akkomodatie
Vraag vrijblijvend offerte.
Voor inlichtingen 02526 - 7 21 46
3
