GROTE REISSHOWS
INDONESIË Met Wieteke van Dort
SRI SULTAN HAMENGKU BUWANA IX
OVERLEDEN
Aïs Lawa-Lata Javaanse klassieke dans
KLEURRIJKE INFORMATIE OVER ONS
NIEUWE REISPAKKET
OKTOBER/NOVEMBER IN
VELE GROTE THEATERS
SOC-REIZEN OVERZEE
JAN BODAR
4
Zondag 2 oktober jongstleden overleed op zes en zeventig jarige leeftijd Sri
Sultan Hamengku Buwana IX van Yogyakarta. Hij is waarschijnlijk de laatste
Sultan van Yogykarta. Dit is de tweede vorst uit Midden-Java die binnen een jaar
overlijdt.
Sri Sultan Hamengku Buwana IX wordt
op 12 april 1912 als Gusti Bendara
Raden Mas Dorojatun geboren, zoon
van Sri Sultan Hamengku Buwana VIII
en diens (verstoten) garwa padmi
(hoofdvrouw) Kangjeng Raden Ayu
Adipati Anom Hamengkunegoro. Zij is
ook een direkte afstammelinge van
Sultan Hamengku Buwana I, de eerste
Yogyase Sultan na de splitsing van het
rijk Mataram.
De jonge Gusti Bendara Raden Mas
Dorojatun vertrekt naar Nederland om
in Leiden Indologie te gaan studeren.
Hier ontmoet hij Prinses Juliana als
studiegenote en wordt de basis gelegd
voor hun vriendschap. In deze tijd
wordt hij door de meeste studiegenoten
Henkie genoemd.
Nadat zijn vader, naast suikerziekte,
ook nog last van hartklachten krijgt,
wenst deze de terugkeer van zijn
oudste zoon. Hierdoor zal G.B.R.M.
Dorojatun, die zeer goed leert, zijn
studie moeten onderbreken, wat niet
de goedkeuring van de regering heeft.
De Tweede Wereldoorlog brengt dan
uiteindelijk de mogelijheid om hem
naar Indonesië te laten terugkeren.
Tijdens zijn terugkomst overlijdt Sultan
Hamengku Buwana VIII op 22 ok
tober 1939. Enkele maanden later,
op 18 maart 1940 bestijgt G.B.R.M.
Dorojatun de troon. Bij deze gelegen
heid wordt hij eerst tot kroonprins en
vervolgens tot Sultan verheven, met
de naam Hamengku Buwana IX.
Na zijn installatie laat de nieuwe Sultan
zijn verstoten moeder direct weer in
de kraton komen.
Sultan Hamengku Buwana IX is vooral
bekend uit de periode van de onafhan
kelijkheidsstrijd tegen Nederland. Hij
is de enige vorst die openlijk de zijde
Statiefoto van Sultan Hamengku Buwono
IX bij zijn troonsbestijging in 1940.
van de nationalisten kiest. Hij is het
ook, die het protocol tekent, waarmee
de Republiek der Verenigde Staten
van Indonesië een feit wordt.
Uit dank hiervoor mag hij van Soekarno
Sultan blijven, wat uniek is, de overige
Sultanaten worden door deze, wanneer
hij eenmaal president is, afgeschaft.
Behalve Sultan van Yogyakarta wordt
hij nu ook minister van Defensie onder
president Soekarno. Na diens afzetting
wordt Hamengku Buwana IX onder
president Soeharto vice-president. Hij
is dan Minister van Staat en Econo
mische, Financiële en Industriële
Zaken. Het is in die hoedanigheid dat
hij in 1969 Nederland bezoekt. Bij die
gelegenheid wordt hij op paleis Huis
ten Bosch ontvangen door Koningin
Juliana en Prins Bernhard.
Na zich uit de aktieve politiek te
hebben teruggetrokken, gaat hij zich
aktiever met de functie van Gouverneur
van de Daerah Istimewa (speciaal ge
bied) Yogyakarta bezighouden.
Twee maal wordt hij in de Yogyase
kraton bezocht door Koningin Juliana.
De eerste maal is als regerend vorstin,
de tweede maal, in 1982, betreft het
een privé bezoek. Beide keren wordt
zij en Prins Bernhard ontvangen door
Sultan Hamengku Buwana IX, die hen
de kraton met al zijn kostbaarheden
laat zien. Bij het tweede bezoek krijgt
de Sultan uit handen van Prins Bernhard
de versierselen van de Orde van de
Gouden Ark voor zijn verdiensten voor
de natuurbescherming in Indonesië.
De laatste jaren wordt de Sultan veel in
het openbaar gezien met Norma, die
door velen vaak ten onrechte aange
zien wordt voor zijn echtgenote. Zij is
een niet-adellijke vrouw van Suma-
traanse afkomst, welke volgens de Ja
vaanse adat nooit met de Sultan kan
trouwen. Dit wordt ook nog tegen
gewerkt door de drie nog in leven
zijnde bijvrouwen, die het ook on
mogelijk maken dat zij de kraton kan
betrekken.
Het is ook samen met Norma dat
Sultan Hamengku Buwana Nederland
enkele jaren geleden voor het laatst
bezoekt. Hij is hier voor de opening
van één van de Golden Tulip hotels, de
Jan Tabak.
Wederom wordt hij op Paleis Huis ten
Bosch ontvangen, nu door Koningin
Beatrix.
Sultan Hamengku Buwana IX is de
eerste Yogyase Sultan die geen hoofd
vrouw heeft, hij heeft slechts vier
officiële bijvrouwen, waarvan er nog
drie in leven zijn. Uit deze vier vrou
wen werden twee en twintig kinderen
geboren. Misschien dat één van hen
nu de nieuwe Sultan van Yogyakarta
wordt.
F. M. J. VAN MAANEN
mm
Inlichtingen en reserveringen (HE/)
Tel.: 020 - 20 62 89
ma 17/10 Tilburg di 1/11 Leeuwarden
vr 21/10 Bussum do 3/11 Zwolle
zo 23/10 Hoorn vr 11/11 Ede
vr 28/10 Gouda vr 18/11 Den Haag
zo 30/10 Maastricht ma 28/11 Amsterdam
MEER KONTAKT MET LAND EN VOLK
Den Haag Noordeinde 1 46, tel.: 070-46 97 23
Amsterdam Rokin 119. tel.: 020 - 26 36 35
Eindhoven Willemstraat 1 c, tel.: 040 - 46 04 00
Op 1 9 september jl. is overleden onze
Zwager, Sobat en Jachtvriend
geb. 16-08-1910 te Djocja.
Hoofdonderwijzer voormalig N.O.Indië
Leraar Engels M.O.
Luitenant t.zee b.d. Kon. Marine
B. M. Martel-Bras, Den Haag
G. Bras. Odijk
A. Breedveldt Boer-Bras. Zeist
J. F. Bras, Gibraltar
