MAKASSAR en Omgeving
door HEDWICH TROUERBACH
(ID
Het Koningsplein was het middelpunt van de stad. Het werd omgeven door de
Hospitaalweg, Hoogepad, Komedielaan en de Julianaweg (waar ik werd
geboren). Daar werden de gebruikelijke taptoes, paardenrennen, tennis- en
voetbalwedstrijden, en de pasar malams gehouden. Bij alle evenementen was
het bij ons thuis een vrolijk komen en gaan van familieleden en vrienden. Het
was een onbezorgde gezelligheid om nooit te vergeten.
De Chinese wijk (Kampong Tjina) in
en om de Tempelstraat, was in de
havenbuurt gelegen. Hier bevonden
zich een paar kleine, maar juweeltjes
van Chinese tempels. Deze buurt was
voor ons kinderen zeer avontuurlijk en
een beetje griezelig. Er hing de ty
pische havenlucht van verf, copra en
teer. Talloze Chinezen waren onop
houdelijk in de weer en lawaaiden
erop los. Men kon er bijna alles vol
gens eigen ontwerp laten vervaar
digen, van meubels, schoenen, kleren,
tot sieraden toe. Het wemelde natuur
lijk van Chinese restaurants, waar men
voor weinig geld zalige visgerechten,
grote en kleine oedangs en kepitings
kon eten. De kappers hadden de
typische draaiende rood-witte zuilen
voor de deur. Deze waren, evenals
fotografen en juweliers, veelal Japan
nersdie daar al jaren woonden. Ook de
goedkope speelgoedwinkels waren
overwegend Japans, z.a. de onverge
telijke toko "Kaneko", een chaotische
droomwinkel, volgepakt met alle
mogelijke speelgoed. Natuurlijk had
toen niemand in de gaten dat al deze
Jappen goed gecamoufleerde spion
nen waren!
De bekendste gebouwen in Makassar
waren o.a. het Residentiehuis, de
vroegere Gouverneurswoning. Tot
1920 was het nog de woning van de
Gewestelijke Militaire Commandant.
Het stond op de driesprong Hoogepad-
Gouverneurslaan, een voornaam, wit
gebouw met twee zijvleugels. Hier
werden de officiële recepties en diners,
volgens stricte protocol, gehouden.
Pontificalibus was verplicht: gala uni
formen voor hoge militairen en be
stuursambtenaren, lange toiletten voor
dames en smoking voor heren. Aan de
Strandweg stond het tamelijk moder
ne, witte huis van de Burgemeester.
Het was trapsgewijze gebouwd met
dakterrassen op verschillende verdie
pingen. Verderop aan de Strandweg
bij een mooi plantsoen, stond het
moderne, katholieke ziekenhuis "Stella
Maris" met de beroemde kraamafde-
ling. Dan kwam het statige Raadhuis
met een prachtig interieur. In het mid
den van de marmeren hal stond het
borstbeeld van Koningin Wilhelmina,
en een fraai bewerkte trap voerde naar
de deftige vergaderzalen. Op de hoek
Julianaweg-Hospitaalweg-Justitielaan
stond het imposante gebouw van de
Raad van Justitie. Het stond helemaal
vrij, men kon ervan alle kanten in. Aan
De gezellige Chinese wijk.
de Julianaweg, de hoofdingang, had
het veel mooie bogen, marmeren trap
pen en zuilen, en een marmeren vloer
in de grote hal. Aan de Komedielaan
stond haaks op de Julianaweg de
Katholieke Kerk. Aan de schaduwrijke
Gouverneurslaan stonden het Ge
meentehuis, Politiebureau, Postkan
toor en de Protestantse Kerk.
Wat de bekende winkels betreft herin
ner ik me natuurlijk het chique Louvre
aan het Hoogepad, iets verderop toko
Kanner (later Celebes-Drukkerij). De
modezaak Au bon Marché, de apo
theken Rathkamp en Najoan, de
autozaak Lienhardt, banketbakkerij
Bunt, de bloemenwinkel Bicker met
bloementuinen aan de Marosweg, toko
Sienam, provisies en dranken, die elke
week al mijn moeders bestellingen bij
ons aan huis bezorgde, en de textiel
winkels toko Bombay Moera en toko
Malang.
Van deze laatste heb ik een speciale
herinnering aan de gezellige tjina-
klontong, die met zijn kar met glazen
deurtjes, volgepakt met balen stof,
garen, band, enz., voortgeduwd door
een Makassaarse batjö, elk begin van
de maand bij ons aan huis kwam. Hij
veroorzaakte altijd opschudding, want
iedereen had wel wat nodig en liet
even het werk staan. Mijn moeder
kocht bijna al haar stofjes bij toko-
Malang-Chinees, van sterke stof voor
tjelana-monjets en jongensbroeken,
fleurige katoentjes voor schoolkleren,
zijde voor haarzelf, tot aan linnen voor
beddegoed en klamboestof toe. Mijn
moeder was gezegend met twee won
derbare rechterhanden. Ze kon wer
kelijk alles. Met plezier toverde ze de
beeldigste kleren voor ons allemaal.
Onze jurkjes werden kunstig en
smaakvol door haar geborduurd, en
ze haakte zelf de beeldschone, brede
beddestroken, en banden voor de
koperen klamboehaken.
De belangrijkste hotels waren o.a.
het rustige, elegante Empress hotel
aan de Komedielaan met de mooie
wandversieringen en zuilen in de hal,
en de moderne bar waar men kon
dansen. Vervolgens het dure, mooie
Grand hotel aan het Hoogepad die
vlak aan de straat grensde en waar
men vanuit de hal de hele lengte van
het Hoogepad kon overzien. Het Speel
man hotel was een beetje conservatief,
maar heel gezellig. Het leuke Oranje
hotel was iets bijzonders. Daar ston
den de kamers op de begane grond in
zijvleugels rondom het hoofdgebouw,
elk met een eigen terrasje voor de
privacy. Dan waren er nog hotel
Wielandt, het bekende pension
Wijnands en pension Sackman.
Er waren toen maar 3 bioscopen in de
stad, die zeerdruk bezocht werden. De
Luxor bioscoop was een aardig groot
gebouw aan de Komedielaan, waarin
de betere films werden vertoond, als
ook de geliefde Disney tekenfilms z.a.
Sneeuwwitje, en de Judy Garland en
16
