DESA MERAPI
9
Het eeuwig vuur Plechtigheid t.g.v. het halen van de vlam voor de Indonesische
Olympische Spelen.
De artikelen van Manfried W. Parijs
(Moesson 1-4-'88) en M. Korste (Moes
son 1 5-7-'88) over Desa Merapi en het
"eeuwig" (heilig) vuuraldaar hadden mijn
belangstelling omdat ik bijzonder geïnte
resseerd ben in alle facetten van de Indo
nesische kris en mede omdat ik tot aan de
souvereiniteits overdracht mijn werkter
rein had in de provincies Djapara/
Rembang.
Op de in mijn bezit zijnde Java MotorClub
wegenkaart van Midden Java komt deze
desa niet voor. Ik heb daarom de hulp
gevraagd van een goede kennis in Indo
nesië. Deze verstrekte mij de volgende
interessante gegevens: de desa van het
"eeuwig" vuur heet officieel niet desa
Merapi maar desa Mrapèn (uit te spreken
als "ben"). Het woord Mrapèn is echter
wel ontleend aan het woord Merapi. Deze
desa ligt 20 km ten zuid oosten van
Semarang aan de hoofdweg Semarang-
- Ik dank vele inlichtingen over het per
soonlijke leven van T. C. Sandrock aan
zijn oudste zoon Herman, overleden te
Hermanus in 1987, aan diens echt
genote Maria Magdalena geboren
Malan, en Theodors jongste kind Alida
Clara, nu Mevrouw Van Deventer te
Rustenburg.
- T. C. Sandrock, "Banking in Java and
South Afrika", in "South African Jour
nal of Economics", jaargang 6, Johan
nesburg 1938, p. 165-185
- N. J. van der Walt, "In memoriam T. C.
Sandrock", in de "Nederlandse Post",
jaargang 7 no. 1 2, Kaapstad-Johan-
nesburg, april 1 954, p. 31 -32; andere
necrologieën in "Nederlandse Post",
december 1953, en in maandblad
"Zuid-Afrika", jaargang 31 no. I.Am
sterdam 1 954, p. 23; een artikel over
T. C. Sandrock van C. de Jong zal
verschijnen in "Suid-Afrikaanse Bio-
grafiese Woordeboek, (Dictionary of
South African Biography") in Hollands-
Afrikaans en Engels in deel 6, 1990.
Purwodadi.
Uitgaand van Semarang passeert men de
brug in Pandeanlamper (Semarang oost)
over de Kali Bandjir, Kali Timur, verder
oostwaarts via Mranggen bereikt men
desa Mrapèn. Volgens de oude legende
komt het "eeuwig" vuur via een onder
aardse gang van de gunung Merapi naar
desa Mrapèn. Dat eeuwige vuur vormde
vroeger, volgens het volksgeloof, de
smederij van een heilige krissen smid
(Empu).
Nu nog wordt het vuur van Mrapèn ge
bruikt voor de vlam van de Indonesische
Olympische spelen (Pekan Olahraga Na-
sional) analoog aan het Olympisch vuur
uit Griekenland. Desa Mrapèn (Merapi)
ligt dus inderdaad ten zuiden van Demak,
maar ligt dichter bij Semarang. Ik ver
onderstel dat hiermede de opgeworpen
vraag over de desa Merapi en het "eeuwg"
vuur is beantwoord.
W. SNEEP
Naschrift redactie:
MELATI DARAT. Desa op Java, district
Manggar, afd. Demak, res. Semarang. In
de sawahs dier desa, 4V2 K.M. ten N.O.
van Goeboeg, vindt men een bekende
gasbron, als het "heilige" of "eeuwige"
vuur bekend, bij de Javanen Merapi
genaamd. De uitstroomende gassen (licht
koolwaterstofgas) kunnen worden aan
gestoken; in den regentijd schiet de vlam
vaak tot een paar voeten hoogte op, doch
na lange droogte is zij veel zwakker, en
verdwijnt soms geheel, zoodat, wil men
het "vuur" weder ontsteken, de bovenkorst
ter diepte van eenige voeten moet worden
afgegraven. Op eenige schreden O.waarts
wordt een tweede, kleinere gasbron aan
getroffen, door de inlanders weduwnaar
genaamd. Een kleine joni staat bij het
heilige vuur, dat volgens de legende ont
staan zou zijn toen een der invoerders van
den Islam op Java, Soenan Kali Djaga,
zich hier verkleumd gevoelde en zijn stok
in den grond stak, waarop vlammen op
stegen om hem te verwarmen; offeranden
worden dan ook dikwijls daar ter plaatse
gebracht. In de nabijheid van de tweede
gasbron is een klein stuk grond dat altijd
zou schuimen en borrelen zonder echter
warm te zijn.
(uit: Encyclopedie van N.O.I., 1917)
K.HA
^^V^MRTTVi
