JAN TOOROP
OVERZICHTSTENTOONSTELLING IN HET HAAGS GEMEENTE MUSEUM
Het Haags Gemeentemuseum toont vanaf 1 8 februari aanstaande de expositie:
'Jan Toorop 1 858-1 928'. Het is een overzichtstentoonstelling, die is samenge
steld door de Rijksdienst Beeldende Kunst. Deze presentatie - alléén in het Haags
Gemeentemuseum - bestaat uit 243 werken met een ruime keus uit de collectie
tekeningen, grafiek en affiches van dit museum. Daarnaast is nog een aantal
belangrijke stukken van Toorop beschikbaar gesteld door belangrijke openbare en
particuliere collecties.
Dr. Victorine Hefting, onder meer oud-directrice van het Haags Gemeentemuseum,
selecteerde de werken voor deze expositie en schreef de bijbehorende catalogus.
De Nederlandse kunstenaar Jan Toorop,
die leefde van 1858 tot 1928, speelde
een rol van grote betekenis in de kunst
rond 1 900. Zijn bekendheid reikte tot
over onze grenzen. Hij woonde in Brussel
en Londen en nam deel aan artistieke
manifestaties in kunstcentra als Parijs,
München en Wenen.
Jan Toorop is geboren in Poerworedjo op
Java. Zijn vader had een overheidsfunctie
in het voormalige Nederlands-lndië als
assistent-resident. Zijn moeder was van
Indisch-Chinese origine; zijn vader stamde
uit een geslacht van Hollandse kolonisten.
Voor Toorop was deze herkomst uit ge
mengde culturen van grote betekenis,
niet alleen voor zijn persoonlijke be
levingswereld, maar ook voor het begrip
van zijn kunst; vooral in de symbolistische
periode. De door sommigen vermeende
wajang-invloeden op onderstaand schil
derij zouden te verklaren zijn uit zijn
Indische afkomst.
Op elfjarige leeftijd kwam Jan Toorop
naar Nederland om zijn opleiding te vol
tooien. Hij was een dromerige leerling die
al jong een bijzonder talent voor tekenen
vertoonde. Hij volgde een opleiding aan
de kunstacademie van Amsterdam.
Daarna woonde hij een tijdlang in Brussel,
waar hij, lid geworden van de schilders
groep "Les Vingt" onder invloed kwam
van de Art Nouveau. Als kunstenaar was
Toorop zeer ontvankelijk voor nieuwe
stromingen en in zijn werken zijn ach
tereenvolgens invloeden van het im
pressionisme, pointillisme en sym
bolisme waar te nemen. Later
vestigde hij zich in Den Haag.
In 1891 stichtte Toorop met de
Haagse schilder Théophile de
Bock de Haagsche Kunstkring,
een groep kunstenaars die zich
verzette tegen de dominerende
positie van de schilders van de
Haagse School. Deze kunste
naars waren vrijwel zonder uitzondering
lid van het genootschap "Pulchri Studio
In de Kunstkring organiseerde Toorop
belangrijke exposities, onder andere de
eerste retrospective van het werk van
Vincent van Gogh na diens overlijden.
Jan Toorop was inmiddels één van de
leidende figuren van de Nederlandse Art
Nouveau. Naar een affiche-ontwerp van
Toorop voor de Delftsche Slaoliefabriek
werd deze Art Nouveau ook wel "slaolie-
stijl" genoemd. Triomfen vierde Toorop in
1902 met zijn grote inzending op de
Wiener Sezession.
In 1 905 trad Toorop toe tot de katholieke
kerk en dit betekende opnieuw een vol
gende fase in zijn werk. Enkele jaren later
vestigde hij zich in Nijmegen, waar hij
monumentale religieuze kunstopdrachten
uitvoerde, onder andere voor de St. Joseph-
kerk in Nijmegen. Zijn religieuze tekenin
gen werden veelvuldig gereproduceerd
en genoten in Nederland een grote popu
lariteit. Jan Toorop overleed in Den Haag
op 3 maart 1 928.
(lees verder volgende pagina)
De Sphinx 1892-97, Wajang-invloeden?
Trio Fleuri 1885-86, impressionisme.
17
