DE ZONDAGEN
/i dll/INGING
TOM/N
'Batavia,
a swinging town"
Vaak heb ik mensen horen zeggen, dat zij de zondag de saaiste dag van de week
vinden. Terugkijkend op de zondagen in mijn leven, moet ik constateren, dat ik tot
de gelukkigen behoor voor wie de zondag altijd een heerlijke dag is geweest en nog
is. Natuurlijk zijn de zondagen niet steeds dezelfde, ze variëren van karakter al naar
gelang van je leeftijd, de omstandigheden of zelfs van het land waar je woont.
Mijn eerste duidelijke herinneringen
waren de zondagen op Bali. Geen school,
je vader was thuis en allerlei leuke plan
netjes werden uitgevoerd. Zwemmen en
picknicken op Jehsaneh, de heldere bron
dicht aan zee en toch niet verbonden met
zee. De bron was diep en dus mochten
wij, niet-zwemmers, ons alleen voort
bewegen over een grote boomstam, die
van de oever tot ver in het water was
gevallen. Maar we voelden ons toch als
avonturiers in het oerwoud! Of naar
Temoekoes, het prachtige strand ten
oosten van Boeleleng, waar wij op blote
voeten de ondiepe zee in mochten. Alles
blauw en goud om je heen, misschien heb
ik daar mijn onuitroeibare gefascineerd
heid voor de zee opgedaan. Ik zie ons nog
's morgens vroeg wegrijden in auto's
volgeladen met ouders, kinderen, vriend
jes en eterijen. De tocht alleen al was een
feest, de rit door het rijke, zonnige land,
rijstvelden, bergen, tempels, de fleurige
mensen langs de stoffige wegen. De
wereld was mooi en wij dachten dat het
altijd zo zou blijven. Deze héérlijke
zondagen!
Daarna Soerabaja en wij waren H.B.S.ers.
Ook toen waren de zondagen hoogtij
dagen, immers de enige vrije dag, daar
alle kantoren en scholen de zaterdag nog
gewoon doorwerkten. Natuurlijk kwam
eerst de proloog: de zaterdagavond met
de aula-avondjes en huisfeestjes, die vaak
eindigden met tochtjes naar het groene
licht of poeter Kajoon in de kleine uurtjes.
De zondagochtend begon vaak met de
vroege kerkdienst en dan lag de hele
lange zondag voor je open. Je kon in
overvolle auto's naarTretes, het Nimfen-
bad, Selecta snorren om een "koude neus"
te halen. De aanvankelijk slaperige oogjes
veranderden al spoedig in mata krandjangs
door al het aantrekkelijks dat in die oorden
om je heen flaneerde. Of je overviel niets
vermoedende familie en vrienden in
Lawang of Malang en dat was ook leuk!
De achterblijvers beklaagden zich echter
niet, want ook at home was genoeg te
beleven. De matinee-voorstellingen bijv.
stonden hoog genoteerd. In taxi's, ataxen
of demmo's spurtte je naar Capitol en
Kranggan voor de "schlagers", naar Luxor
voor de Broadway Melodies en Golddiggers
en naar de Darmobioscoop voor Westerns
en Tarzan. Je gaf je enkele uren willoos
over aan Lilian Harvey en Willy Fritsch,
aan Nelson Eddy en Jeanette MacDonald.
Je liet je tranen moeiteloos vallen bij elk
droevig einde als Clark Gable de laan werd
uitgestuurd, als Robert Taylor zijn gelief
de verloor, als Bette Davis de verkeerde
keus deed of als Errol Flynn werd neer
gesabeld. Je hart sprong op bij de Carioca,
bonsde bij de avonturen van Robin Hood
en hield op met kloppen bij King Kong.
Daarna naar huis naar een uitgebreide
rijsttafel, gevolgd door een siësta of
huiswerk maken en 's avonds met vriend
jes op de stoep dromen by the light of the
silvery moon. Héérlijke zondagen!
De oorlog maakte een einde aan dit alles
en het zou 4 lange jaren duren eer een
zondag weer een bijzondere dag zou zijn.
Na de bevrijding van Soerabaja in novem
ber 1945 kwamen de "Sundays", die
minstens zo opwindend waren als de
vooroorlogse. Lunches en dinners in een
Engelse mess, dansen in de soos, jeep-
tochten door donker Soerabaja. Maar ook
dit ging voorbij en toen kwamen de drukke
zondagen met het KNIL, de mariniers, de
vrienden die weer terugkwamen uit ge
vangenschap.
Rijsttafels, dansen op het "Eitje" van de
Club. Avonden in Modderlust met een
drankje aan de reling, met uitzicht op een
maanverlichte zee en donker Madoera.
Muziek, dansen, flirten, bloemen, ruisende
rokken, kortom de opwinding van de
jeugd en vrijheid. Héérlijke zondagen!
Ook dit bleef niet eeuwig en in de 50er
jaren maakten we kennis met de Hollandse
zondagen. Kerk, nette kleding, kopjes
thee, middagwandelingen langs de dijk
en de zee (Den Helder), al zag ik vanuit
mijn keuken en slaapkamer ieder uur van
iedere dag het Marsdiep, bezaaid met
schepen, branding en boeien. Cocktail-
parties op de schepen, saté en kroepoek
om de sherry en jenever "body" te geven.
Héérlijke zondagen!
Ik had het geluk nog een ander soort
zondagen te leren kennen en wel die van
Biak, de zondagen van een soort leven dat
ik nog niet kende. Primitief en toch luxueus,
eenvoudig en toch gecompliceerd, een
tonig maar zonder een moment van ver
veling. Geen theaters, concerten, lezingen
geen nachtclubs of sportwedstrijden.
Maar wel zon en zee naast de deur,
kinderen die overal veilig konden spelen
(alleen letterlijk de adder in het gras!), de
ondergaande zon boven zee, een melk
witte maan boven je plat. De zondagen
hadden in grote trekken hetzelfde genoeg
lijke patroon, 's Morgens een hervormde
dienst in het kampkerkje met de pastoor
in zee, daarna een katholieke dienst met
de dominee spartelend in zee! Een vol
strand met spelende kinderen en luierende
ouders in de koelte van de strandkantine.
Daarna thuis de rijsttafel, de siësta en
tegen vier uur 's middags de tweede trek
naar het strand tot de zon onderging in
alle tinten van rose en lila tot violetblauw
toe en een koel windje de hete aarde
afkoelde. Thuis het avondhapje, de kinde
ren naar bed, de schemerlamp op het plat
en binnendruppelende boedjangs uit het
kamp. Vrolijke, ernstige soms trieste ge
sprekken. Af en toe, als ze in de mood
was, speelde mijn buurvrouw, die conser
vatorium had, op haar piano, welke door
haar met nooit aflatende trouw verdedigd
werd tegen vocht en witte mieren. En wat
klonken Beethoven en Grieg mooi door
een maanverlichte nacht, begeleid door
het eeuwige windje van Biak in de bomen
(tjemara's in onze tuin). Het leven was
goed en de zondagen waren héérlijk!
Terug in Den Haag begonnen de chaoti
sche zondagen van opgroeiende zoons,
honkbal, tennis, gehavende neuzen en
blauwe ogen, brommers en een lange
stoeterij van meisjes, die als mijn man en
ik eindelijk aan ze gewend waren en ze de
weg in de keuken wisten, ineens weer
geheimzinnig verdwenen waren om ver
vangen te worden door anderen en wéér
anderen. Dynamische en rusteloze jeugd
uit de zeventiger jaren. Wat waren de
avonden dan kostbaar voor mijn man en
mij, met alleen de sound of silence bij een
flesje wijn.
Héérlijke zondagen!
En nu, de rustige zondagen, een relaxed
kopje koffie, geen boodschappen, geen
verplichtingen, we hoéven niets meer. Je
torteltje op het balkon een strootje geven,
je hondje uitlaten, genieten van een hobby,
waar je nooit aan toe kwam vroeger.
Telefoontjes van oude vrienden, familie
bezoekjes, een goede film of documentaire
op de T.V. En dit alles is ook fijn, want als
dat alles nog kan, dan kan je nog lopen,
horen, zien en voelen. Je hebt nog contac
ten, er zijn nog mensen die om je geven.
Count your blessings, je hebt meer dan je
denkt. Het zijn niet meerde zondagen van
zestig, veertig, twintig jaar geleden en
jammer genoeg ook niet meer die van tien
jaar geleden, toen je man nog leefde, maar
toch nog zondagen van liefde, vriendschap
en dankbaarheid en die zijn me even
kostbaar als alle voorgaande héérlijke
zondagen van mijn leven!
JOY TUYN-MAIDMAN
Met toestemming overgenomen uit
de Seinpaal
(Batavia een swingende stad)
door Allard J. M. Möller
Muzikale nostalgie uit de jaren
1 922-1 949. Een verzameling fo
to's en verhalen over bekende
jazz- en dansorkesten uit het
oude Batavia. Een Indisch boek
waar muziek in zit.
Prijs f 24,50 inclusief porto
BOEKHANDEL MOESSON
19
