Mijn Iboe
Lekker eten van
Sabang tot Merauke
Bibi Koetis voor altijd
R.B.
BEJAARDEN GAAN NAAR DEN BOSCH
BU DE VOORPLAAT (Foto: archief Moesson)
"Een baboe wandelend met haar njonja en anak-mas door het Haagse Staten
kwartier anno circa 1 930". Dat zou een onderschrift kunnen zijn bij de foto op de
cover van deze Moesson. Of: "Een zeebaboe aan het werk tijdens het verlof van
haar toean en njonja besar". Of: In den vreemdeOf: "Indisch Den Haag". Of:
Typisch staaltje van koloniale verhoudingen". Voor het zoeken van een onder
schriftzouden we ook kunnen bladeren in het boek "In het land van de overheerser,
deel 1 (uitg. Foris Publications, 1 986). Daarin is o.m. een artikel overgenomen
van Melis Stoke over het Indisch leven in de residentie. Hij schreef:
"De baboe behoort in het Haagsche stads
beeld. Er zijn buurten van Den Haag waar
men zoo gewend is aan het passeeren van
baboes met en zonder kinderen dat men
ze, indien ze plotseling mochten verdwij
nen, bepaald missen zou. De baboe
is geaccepteerd als een niet overheer-
schende doch onmisbare factor in het
Haagsche leven en verzekerd mag worden
dat zij hare burgerrechten hier verkregen
heeft
Een paar bladzijden eerder echter wordt
ook een artikel van de Indonesische stu
dent Moewalladi in het blad "Soeara
Roepi" aangehaald. Moewalladi schreef
o.m.: "De zorg voor deze baboes laat
dikwijls veel te wensen over, en het komt
niet zelden voor, dat een baboe zich alle
mogelijke bejegeningen, tot zelfs klappen
toe, van mevrouw of meneer moet laten
welgevallen. Voorbeelden hiervan zijn
legio.
Ach Indië, koloniale tijd, ik heb je niet
gekend. Ik kan slechts luisteren naar
"Mijn Iboe" van Ben Snijders.
"Jaren geleên is zij vertrokken
haar weer terugzien zal ik nooit
Na 1 8 maanden hier in Holland
zei ze "Mamma poelang, njo
Ik geprobeerd, maar koud
en vreemd hier
jij bent hier thuis, mamma is gerust"
En bij het afscheid heb ik dappere Iboe
voor de laatste maal gekust
Stel dat het onderschrift bij de voorplaat
luidt "Mevrouw Marie Jansen wandelend
met haar schoonzuster Siti en de kleine
anak-mas". Ziet, de foto oogt dan opeens
heel anders. Niks geen baboe, geen kolo
nialisme, geen klappen, geen Indisch Den
Haag, geen dit of dat. Alleen Marie en
schoonzusje Siti uit Indië. Voor een paar
maanden met Jan op verlof in Den Haag.
Waarom niet? Waarom altijd de njai, die
onzichtbaar aanwezig is. Of waarom zo
vaak "mijn Javaanse grootmoeder komt
uit een vorstenhuis Waarom complete
onwetendheid betreffende Indonesische
bloedverwanten. Oma Siti, ja die naam is
nog net bekend. Maar haar broer, hoe
heet die. En zijn kinderen? Er zouden
1.000 Dick Viskers nodig zijn om dat een
beetje op papier te krijgen en dan nog
zouden zij niet of nauwelijks slagen.
Stel dat de voorplaat in ons familie-album
zat. "Oma Siti, tante Marie en Jan, Den
Haag 1930 Dat is toch anders dan
helemaal geen foto. Dat is toch anders
dan alleen een vaag vermoeden van wie
en wat die vrouw was uit wie ook jij bent
voortgekomen.
Jawel, ik weet. Ik weet ongeveer hoe dat
stuk van de Indische geschiedenis in
elkaar zit. Maar hoeveel boeken je ook
leest, hoe druk er ook geschreven en
gesproken wordt over Indië en Indische
"identiteit", des te verder komt Siti, die je
toch al niet gekend hebt, als een be
klagenswaardige schim van je te staan. En
dat terwijl zij deel van je is, ook anno
1 989. Daarom datje bij de voorplaat kunt
fantaseren dat zij daar met je vader loopt.
En daarom dat je kunt begrijpen dat je
haar nooit ziet.
Belangrijke herdrukken
op komst
In mei/juni a.s. verschijnen
door Lin Scholte.
Een heerlijk vertel-kookboek vol
originele recepten uit de gehele
archipel.
Lin Scholte
Het tweede boek na "Anak Kom-
penie". Hierin beschrijft Lin op
hartverwarmende manier haar
relatie met haarTante, die er altijd
was en naast haar moeder de
belangrijkste rol in haar leven
heeft gespeeld.
"Oma poelang, njo
Ik geprobeerd, maar koud
en vreemd hier
jij bent hier thuis, oma is gerust"
En in gedachten heb ik mijn oma Siti
voor de eerste maal gekust."
Het merendeel van de 1 7 Indische bejaarden uit het Boerhaave-pand in Harderwijk,
waarover wij in Moesson van 1 5 februari jl. berichtten, zijn intussen opgenomen
in het Indisch verzorgingshuis St. Jan Baptist in Den Bosch.
Dit is de uitkomst van snel en krachtdadig ingrijpen van het Ministerie van W.V.C.
en het Provinciaal Bestuur van Gelderland na publikatie over de wantoestanden in
en om het Boerhaave-pand. Enkele bejaarden zullen in verpleeghuizen worden
opgenomen of in tehuizen in de buurt van familieleden.
De verhuizing heeft inmiddels op 2 maart plaatsgevonden.
R.B.
2
