Glorie Glorie Glorie Gloria
LIEF ZIJN DE MEISJES VAN BATAVIA
Groet $,t Batavia No. 79. Native Girls
Bovenstaand rijmpje, nog uit tempo doeloe maar nochtans welbekend en
gezongen op de melodie van "John Brown's baby has a pimple on his nose", werd
in vele variaties destijds door heel wat jongelui gezongen als ze per schip vanuit
Nederland naar het verre Indië afreisden. En zeker in dié tijd waren dat dan meestal
vrijgezellen, boedjangs dus.
Deze "Briefkaart uit Nederlandsch-Indië" anno 1910 van de firma Tio Tek Hong uit
Weltevreden, "Special Depot of Java Postcards" en genummerd 79 werd destijds
door zoonlief naar Holland gezonden als hij die verre reis had volbracht, per stoom
schip naar Batavia.
De achterblijvende familie en kennissen
in Holland wachtten verder af wat voor
nadere berichten er zouden komen. Dat
kon echter nog wel even duren; de reis
was lang en de retourpost kwam ook
per schip pas na weken aan. En ach, die
jongelui van velerlei beroepen in het
civiele- of in het militaire bestaan, waren
nou ook niet altijd van die vlotte brieven
schrijvers.
En als ze in Indië dan wat op een ansicht
konden schrijven, was 't stukken ge
makkelijker.
Want de ansicht van toen had een veel
belangrijker funktie dan in onze dagen
met TV en foto's. Nu, TV was er toen
niet en in tempo doeloe was ook het
fototoestel een zeldzaamheid; zeker niet
ieder bezat zo'n ding. Een foto van "Jan
in Indië" kwam slechts sporadisch voor.
Op deze "markt" nu speelden kiene
zakenlieden goed in. Die kwamen met
foto's waarvan prentbriefkaarten waren
gemaakt en die werden grif verkocht.
Zo hadden de jongelui die naar de Oost
reisden het vrij eenvoudig. Met een
partij ansichten die zij bij de Chinese
toko kochten en die ze zelf leuk vonden,
bereikten zij een tweeledig doel. De
mensen in Holland kregen per posteen
korte tekst en groet. En tevens kon men
ze thuis, met het plaatje, laten zien hoe
het er uit zag in Indië.
Op de adreszijde van de kaart stond
stereotiep de aankondiging "Briefkaart
uit Nederlandsch-lndië".
Hier ziet men er een paar van de firma
Tio Tek Hong uit Weltevreden, zo noem
de men de bovenstad van Batavia. De
ansichten die men hier ziet afgebeeld
zijn in Indië gekocht in het jaar 1917.
Het was een bestaande serie en - wij
hebben meerdere van die ansichten
bekeken - de opnames zijn een paar jaar
eerder gemaakt; ze stammen uit 1 910,
dus zo'n tachtig jaar geleden. Wat is er
in die tussenliggende tijd niet veel ge
beurd...
En hier worden dan lieve meisjes ge
toond; de nummers zijn 79 en 80. Men
kan zich dus voorstellen dat de series
met "GROET UIT BATAVIA" nogal groot
waren.
Niet alleen schoonheden treft men op
de ansichten aan, maar ook en vooral
bekende stadsbeelden. Veel uit Batavia,
maar ook van elders uit Indië. Meest
zwart-wit, maar soms ook al in kleuren,
niet erg fraai, maar toch. Op al die
kaarten de notitie van "groet uit" en
daarna de plaatsnaam van Batavia tot
Tjimahi, Bandjarmassin of Padang en
Taroetoeng toe.
Bij foto nr. 79 heeft de schrijver - wij
weten niet wie dat was en eigenlijk doet
dat er ook niet toe - achterop geschre
ven: "Een keurigen kiek van twee Ja-
vaansche meisjes" en bij nr. 80 is er de
mededeling: "Twee Javaansche vrou
wen bij hun toilet".
Als achtergronden heeft de fotograaf
natuurlijk geschilderde coulissen in zijn
12
