K/OS GUDEG KELILING
KOFFIEBLOESEM
EN
MANESCHIJN
door Harryet Marsman
Prijs f 17,50, porto f 2,50
met een gaasje verbonden. Na een poos
leek het, dat de blaar helemaal blauwen
opgezwollen was. Een patjet had het
speldegaatje als toegang gebruikt, zich
op het sappige deel onder de losse huid
vastgezet en was zwaar gezwollen.
Vanwaar die bijzondere wondjes?
Ten eerste heeft de bloedzuiger drie
kaken, als cirkelzaagjes gevormd, die
een driehoekige wond - al la Borgia -
maken. Zoiets bloedt namelijk beter.
Vervolgens spuiten zij een stof naar
binnen, die het stollen van het bloed
tegengaat en dan zit er in dit speeksel
nog een stof, die de bloedvaten in de
buurt volkomen kapot maakt en zo
doende de rode vlek geeft.
Wie wel eens het gekrioel van jeugdige
patjets in bepaalde bossen (de Z. hel
ling van de Gedeh bijvoorbeeld) gezien
heeft, zal zich afvragen: waarvan leven
de patjets zolang ze nog geen bloed
gezogen hebben en zich zó verzadigd
hebben, dat ze aan de voortplanting
gaan denken?
Dit raadsel is nog niet opgelost. Ver
moedelijk evenwel is de dikwijls geuite
veronderstelling juist, dat ze ook ander
organisch voedsel kunnen opnemen,
uit de rottende humus. Daarvoor pleit
de volgende waarneming:
In Bengkoelen had ik eens een pot
met rijst 's nachts buiten de tent gezet.
Door de regen werd dit een brei en
daarin bleken 's ochtends massa's pa
tjets naar binnen gekropen te zijn. Wat
zouden ze daarin anders gezocht heb
ben dan voedsel?
Tenslotte moet nog vermeld worden,
dat ook hier de klassieke waterbloed
zuigers voorkomen, lentah (Soend.) of
lintah (Jav.). Deze zijn meestal groter
dan de patjets. Een geweldig grote
soort in sawah's is de djamelong of
lentah moending, de karbouwenbloed
zuiger. Het heet, dat dit dier bij de mens
adertjes kan doorzagen.
De neusbloedzuigers of leungsing
(Soend.) kruipen bij warmbloedige die
ren in de neusgaten, als deze drinken.
Zij laten niet gauw los als ze volgezogen
zijn en blijven in de neusholte. Met
geweld zijn ze moeilijk te verwijderen,
ook al laten ze zich dikwijls zien.
Tabakswater in het neusgat zal wel
nuttig zijn. Je kon aan een hond merken
dat hij een bloedzuiger had aan het
voortdurende niezen.
Ze worden ook wel eens in mensen
aangetroffen en veroorzaken dan groot
ongerief. Soms brengen ze zelfs een
jonge generatie in de neusholte voort.
Het meest probate middel is om ze naar
buiten te lokken met een kopje lauw
water, waarin ze blijkbaar eieren willen
gaan leggen en ze dan snel te grijpen.
Een verdoving der dieren met nicotine
of novocaïne vereist enige scholing. De
infectie schijnt ook wel plaats te hebben
door het eten van waterkers (salada aer)
waarbij de jonge bloedzuigers, in de
natte massa verborgen, snel in de
neusgaten kruipen.
Ibu Sastro verkoopt haar eetwaar op een manier die gewild is en de kopers op hun
gemak stelt.
Wie kent niet de bekende nasi gudeg? Natuurlijk denk je aan Yogya, maar je kunt
wel zeggen dat dit gerecht in de meeste plaatsen vooral op Java te krijgen is.
In grote en kleine restaurants, alswel in eetwarongs.
In Jakarta is er sinds ongeveer een jaar een mobiele gudeg-kiosk. Bu Sastro is de
eigenares er van. Eigenlijk verkoopt ze al ruim 20 jaren gudeg in een kiosk, maar
moest verschillende keren van plaats veranderen. Haar echtgenoot stelde toen
voor een auto te gebruiken. Hoewel op de auto "kios keliling" staat, blijft de wagen
toch merendeels op één plaats. Dit om geen tabrakan meer te ondervinden.
Bu Sastro, 60 jaren oud en moeder van drie kinderen wordt geholpen door een
chauffeur, een bordenwasser en nog iemand die de dranken verzorgt. Ze opent van
1 2.00 tot 20.00 uur. Voor het parkeren betaalt ze Rp 600 per dag.
Het menu is compleet: gudeg mettahu entempe bacemen kip of ei. Met gebakken
kip is het Rp 1000, met ei Rp 500.
De mobiele kiosk is praktisch ingericht. Achterin is de rijst. De gerechten zijn achter
glas. Rechts is de wagen open en voorzien van zeildoek waaronder de kopers op
plastic banken kunnen zitten. Dus beschut tegen zon en regen.
Volgens de klanten is Bu Sastro's nasi gudeg lekker en goedkoop. Bu Sastro zelf
komt uit Yogya, de oorspronkelijke gudeg-stad.
E.S.
(Uit: Suara Pembaruan, 4 april 1989)
(CB
Hebt u Indische boeken, films,
foto's, documenten enz. waar u
een goede bestemming voor
zoekt? Neem dan contact op met
het Indisch Wetenschappelijk
Instituut, tel. 070 - 54 55 01
Het I.W.I. verzamelt en ordent
deze cultuurgoederen om ze
toegankelijk te maken voor ieder
een die interesse heeft in onze
geschiedenis.
Plantersvrouw weer op haar ver-
telstoel. Een gezellige aanvulling
op haar vorige boek "Meer dan
alles", vol vrolijke spannende ge
beurtenissen uit haar leven in de
Oosthoek (Oost Java).
BOEKHANDEL MOESSON
Pr. Mauritslaan 48A, Den Haag
15
