Zo maar een brief "UIT INDIE"
Bogor, 24-03-89
Goede Vrijdag
TUNAS Trade,
Tours Travel International B.V.
N. BEETS
Lieve "Indische" Vaders en Moeders,
Het joch dat op deze dag, het is inmiddels wel heel laat op de
avond, deze brief aan jullie gaat schrijven is een knul die op
1 3 september 1 940 in Malang werd geboren. U weet wel,
een paar jaar later viel de Jap op Java binnen en ook wij, mijn
moeder, mijn zusje en ik verdwenen in een Jappenkamp.
Semarang, Lampersari.
Onze vader was ruim een jaar voor het begin van de oorlog
overleden. Hij rust op de begraafplaats Sukun in Malang, niet
zo ver van de plaats waar Oma Hein - mijn grootmoeder van
moeders kant - is begraven. Haar man, Opa Kees, werd na zijn
dood in Ambarawa naar Menteng Pulo in Jakarta gebracht.
Door mijn werk kwam ik in 1 983 weer terug in de Archipel.
Eerst een aantal korte missies en vanaf begin februari 1 986
voor lange tijd; zeker tot eind 1991 en wellicht nog een paar
jaar langer.
Ik heb er naar verlangd om naar mijn geboorteland terug te
gaan. Er te werken en te leven. In het hele proces om tot deze
beslissing te komen heb ik mij er niet zo om bekommerd om
veel gewicht te geven aan alles wat er hier in mijn eerste
levensjaren is gebeurd. Waarom weet ik eigenlijk niet goed.
Ik besef wel degelijk dat er hopeloos veel moeilijkheden zijn
geweest. Niet alleen tijdens de Jappentijd maar ook daarna.
U moet weten dat wij na de "bevrijding" eerst zes maanden in
het Kamp van Mountbatten in Kandy op Ceylon hebben
gewoond. Toen naar Holland. Eerst bij Oom Jan en Tante Jo
in Den Haag. Toen weer terug naar Surabaya tot dat wij ook
daar, in 1951 niet langer konden blijven en door onze vader
naar Holland werden teruggestuurd.
U moet weten dat mijn moeder in 1 949 met hem hertrouwde.
Zijn eerste vrouw, voor mij en mijn zusje bekend als Tante
Mies, was door onze moeder in Lampersari tot aan haar
overlijden, vlak voor de bevrijding, steeds verzorgd geweest.
Na de oorlog trachtte hij via de bekende instanties zijn vrouw
op te sporen en kwam uiteindelijk bij mijn moeder terecht die
hem relaas deed van wat er daar in Lampersari was gebeurd.
Zelfwas hij, Vader Dick, in Cimahi geïnterneerd geweest. Wie
heeft zo een geweldige tweede vader gehad? Hij overleed in
1 956. Tengevolge van wat hij in Cimahi heeft ondervonden?
Dit is een terugblik die U moet weten. Vanavond stond ik
buiten op het platje. Keek om mij heen. Een schitterende
avond met op de achtergrond het silhouet van de Gunung
Salak. In het zuiden het sterrenbeeld Schorpioen met zijn
flonkerende hoofdster Antares. En in het noord noord-westen
Orion met Sirius die af en toe achter een wolkje verdween.
Nacht over Java, arek Malang, kerel van bijna vijftig jaar oud,
belezen met betrekking wat er tussen 1 942 en 1 949 in dit
land is gebeurd. Wat heb je er zelf van meegemaakt, wat heb
je er van begrepen? Wat hebben je ouders en hun leeftijd
genoten meegemaakt? Wat hebben die jonge knullen van
rond de twintig jaar tussen 1946 en 1949 hier moeten
doorstaan? Het is in zo vele boeken beschreven. Ik heb het zo
moeten terugvinden omdat mijn moeder, begrijpelijkerwijs,
het niet op kon brengen om mijn vele vragen te beantwoor
den. Back to the roots. Wat is dat en waarom wil je dat?
Wat voel je, wat begrijpjealsjedan in Semarang het eertijdse
Hotel du Pavilion binnenstapt en daar een paar nachten
logeert. Wat gaat dan het verhaal van Mevrouw Keizer-
Heuzeveldt voor je betekenen? Hetzelfde geldt voor de
kronieken van Anton de Graaff als je, voor je werk, van
Semarang via de bekende weg naar Solo reist.
Wat voel je als je er bij bent als op Kalibanteng het monument
voor je oudere leeftijdsgenoten wordt onthuld. Heb je gesloft
dat je wat jonger was? Dat je daarom niet naar de aparte
jongenskampen behoefde te gaan?
Mijn God, wat gaat er in je om als je dit alles bedenkt en
overziet als je hier, nu, als grote vent werkt? Wat gaat er in je
om als je voor de zoveelste keer de gedichten van Annie
Ofeigssen-Takes leest? Als ik familie of collega's van het
vliegveld Cengkareng van Jakarta ophaal moet ik er steeds
aan denken. Je rijdt dan toch door de kabupatenTanggerang?
Ja, dan brandt het achter je ogen, het brandt ook achter je
ogen als je, zoals vanavond, op je platje staat en naar boven
kijkt. Dat deden onze vaders en moeders, gescheiden van
elkaar, vijfenveertig jaar geleden ook. Toen-nu. Stromen van
gedachten.
Lieve vaders en moeders, jullie zijn nu rond de zeventig/
vijfenzeventig jaar. Mag ik jullie vertellen dat jullie kinderen
hebben die met dezelfde liefde en toewijding in het land
werken waar jullie al je energie in hebben gestoken en waar
wij geboren hebben mogen worden. Waar wij hebben mogen
overleven en terugkeren.
Mag ik jullie alsje'blieft vragen hier rust en vrede in te vinden.
Vooral omdat ik heb geprobeerd om het jullie duidelijk te
maken dat wij, jullie kinderen, niet vergeten hebben en ook
nimmer zullen vergeten wat jullie ons geleerd hebben en
hebben meegegeven.
Eerst nog verwezen
Allengs verblijd
Wist ik, genezen,
Mijn ziel bevrijd.
'n Droom
Annie Ofeigssen-Takes
THEO F. RIJNBERG
Jl. Pangrango 24, Bogor 16151, Indonesia
385 Beeklaan
2562 AZ DEN HAAG
Telex: 34193 tunas nl.
Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en
wensen gesneden!
Agent voor Europa van PT. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung, Singapore,
Honkong, USA.
In Sydney is op 20 april 1989 op
74 jarige leeftijd overleden
oud employé van de P. en T.-landen,
oud KNIL krijgsgevangene (Birma en
Nagasaki)
Corr. adres: E. P. Beets, Dunantlaan 14.
6721 AX Bennekom
4
