BRIEVEN
OVER.
Reactie herinneringen uit Solo
J
O
YELL
POIRRIE
Boekbinderij
W. PONSEN
Het stuk van BOSGANGER in Moesson
van 1 5 november jl. deed mij onmiddel
lijk terugdenken aan mijn Delische en
Atjehse planterstijd. Ook daar hadden
de werkers een soortgelijke roep bij het
optillen van zware vrachten, zoals b.v.
boomstammen bij het rooien van een
stuk bosgrond. In mijn oren klonk die
kreet als: HOLOPIES KOENTOEL
BARISü, waarbij dan de nadruk viel op
BA. Bij het roepen van die lettergreep
werd de last dan gezamenlijk opgetild.
Een andere - soortgelijke - kreet die bij
zwaar tillen werd geuit was: SAM BA-
TI RATA-HO-EEE. Daarbij wasSAMBA-
TIRATA de "aanloop", terwijl bij HÓ de
last gezamenlijk werd opgetild. EEE
was dan als het ware uitblazen na deze
krachtsinspanning.
De werkers hadden er altijd plezier in
wanneer ik hen toeriep: "ajo, samba-
tirata-jó!waardoor ik bewees dat ik
hun "yell" kende, en ze deden dan extra
hun best.
Overigens zou ik niet weten of deze
laatste kreet een verbastering zou zijn
van een of andere vreemde taal. Zou
BOSGANGER dat soms weten?
EX-PLANTER
"Eerlijk waar, voor jou zou ik tien tijgers
met blote handen te lijf gaan."
Sinds Moesson's verzoek afgelopen
zomer om kopij met als onderwerp "De
Vorstenlanden", heb ik met spanning
elke aflevering nageplozen. Toen ik dus
Nr. 7 van 1 november 1 989 las, was ik
opgetogen over de vele interessante en
aardige inzendingen. Als Solonees zou
ik gaarne nog het volgende willen toe
voegen met betrekking tot:
1De foto van de Neutrale Europese
Lagere School, van P. van Rudhey.
schoolhoofd was dhr. J. Berkman
(met een K) hij had deze functie tot
het begin van de oorlog. Ik heb hem
nog als landstormer in het kamp ont
moet en hem met extra hapjes uit de
keuken geholpen.
Andere onderwijzers waren de heren
Broertjes en Terpsma. De laatste was
een Fries en had de bijnaam Pak
Rangkok vanwege zijn flink reuk
orgaan. Als hij kwaad werd kon je
hem tot op straat horen.
Dan was er juffrouw Wolff, die met
haar zuster Roos Chambryin Djebres
woonde, net 3 huizen van ons van
daan. Zij was erg populair, overleed
na de oorlog in Djakarta bij het over
steken van de straat bij de Harmonie.
Een onderwijzeres was automatisch
"Mbok", dus noemden wij de Franse
lerares "Mbok Desiree".
2. Van der Oelsnitz "Jeugdjaren": Vele
namen zijn mij bekend. Gymleraar
van Rhoon van de Neutrale School
was in mijn schooltijd (1 931-1 935)
KNIL-adjudant en uitgeleend aan de
Mangkoe Negoro (MN) troepen.
De jaarlijkse uitvoering van de NELS
werd altijd in de schouwburg ge
houden en had als hoogtepunt een
gymnasten show met schermen en
moeilijke stunts.
Inderdaad was Santoso op de NELS
maar ook zijn broer Saroso, beiden
zoons van Mangkoenegoro VII.
Tegen de tijd dat de school uitging,
was de straat vol bussen van cultuur
ondernemingen, andongs en auto's,
ook al omdat schuin tegenover onze
school de Christelijke Lagere School
van de Zending stond met hr. v.d.
Pols als hoofd. De kraton kinderen
werden meteen landauer, bespannen
met 2 enorme Australiërs, getrans
porteerd.
Solo was het centrum van de Zen
ding; zij hadden behalve een Euro
pese Lagere School, Muioen kweek
school, ook een ziekenhuis voorbij
het zwembad in Djebres. Dr. H. de
Graaf was leraar aan de kweekschool
en zijn doctersbul werd gedurende
de oorlogsjaren door mijn moeder in
bewaring gehouden. Hij was heel
lang, had een baard en reed dagelijks
op een uiteraard super-hoge fiets; de
auto was voor de weekends. Zou hij
dezelfde Dr. de Graaf zijn, die de zeer
gedetailleerde historische artikelen
schreef in vroegere Tong-Tongs?
(Inderdaad - red. Moesson.)
3. De foto van Jenny Heetkamp: Me
vrouw van Naersen had 2 zonen,
Wim en mijn klasgenoot Cor. Ze
woonden in een groot huis met een
enorme tuin in de buurt van de Ista-
na Mangkoenegaran. De vader had
een uitvoerende functie bij de MN.
De familie was ook erg populair en
het grote aantal vruchtbomen hielp
het in stand houden van een ruime
vriendenkring.
De IEV fuifjes trokken swingers aan
zelfs vanuit Djokja en Semarang. De
zondagse mati nees wa ren goede get-
together gelegenheden en ook nuttig
voor de vorming van IEV bibit. De
soos werd beheerd door de fam.
Arroo. Wat een leuke tijd!
4. "Het bezoek" door F. Was: De foto
op de voorplaat moet vóór 1 930 zijn
gemaakt, want de Soenan was nog
niet zo dik als in bedoeld artikel be
schreven.
Hr. Rademaker was inderdaad de
Soenan's in-between man. Hij had in
zijn voortuin vaak een orang-oetan
te kijk.
De hoofdkoetsier van de vorst was
Hr. Rijborz. Hij had een imponerende
knevel en zag er indrukwekkend uit
als hij in vol ornaat op de bok van
de Gouden Koets op Koninginnedag
reed. Hij had een dochter, Deetje, en
een zoon Herman, die ik bewonderde
als krachtpatser. Door hun behouden
Duitse nationaliteit heb ik hem
tijdens de oorlog in een concentratie
kamp bij Sibolga gezien. Wel tragisch
hij was ook een sinjo.
aan alle oud-Solonezen een "van harte
gegroet" door
WINNY KNUST GRAICHEN (Nono)
Palm Coast, Florida,
USA
J. van Gojenstraat 291
2526 RK Den Haag
tel. 070 - 80 20 95
Inbinden van boeken, tijd
schriften, documenten, ook
restauraties.
Warm aanbevolen door
Moesson en I.W.I.
18
