MEMORIES
ARE MADE OF THIS
De Gouvernements HCS (Holland-Chinese School) in Muntokop het eiland Bangka
was gebouwd in een U-vorm, zij het met ongelijke poten. De langste poot werd
gevormd door vier lokalen, de korte poot bevatte er twee. De horizontale
verbinding van die twee poten werd gevormd door de traditionele pendoppo met,
aan weerszijden daarvan enkele W.C.'s. Helemaal achterin lag de kamer van Ali,
onze sekolah, met gezin. In het verlengde van de korte poot stond op het voorerf
een grote schaduwrijke karetboom enonder die boomwerd deze groepsfoto
genomen. In 1938, 51 jaar geleden dus, een halve eeuw terug in de tijd. Toen wij
nog jong waren en het leven vol verwachting tegemoet traden. De wereld begon
zich juist wat te herstellen van de crisis in de dertiger jaren en W.O. II lag nog in het,
gelukkig onbekende, verschiet.
De Gvts. HCS te Muntok betekent voor
mij het begin van mijn loopbaan bij het
onderwijs die 43 jaren duren zou, 1 3
jaren in Indië en 30 jaren in Nederland.
In totaal heb ik dus enkele duizenden
leerlingen "in de klas" gehad. Met vrij
wel allen kon ik het goed vinden, omdat
ik in elke leerling ook "de mens" pro
beerde te ontmoeten. Van de verschei
dene aspecten die het onderwijs biedt,
is mij dat van het direkt menselijke
contact met de leerling het liefst. En
met mijn 6e klas van de Muntokse HCS
in het cursusjaar 1938/1939 heb ik
wel een bijzondere binding. Zelfs nu
na en halve eeuwherinner ik me nog
24 namen van mijn Chinese en Indone
sische leerlingen; ik zie hun gezichten
nog steeds voor me en ik weet zelfs hun
plaats in de klas nog. Ze nemen een
speciale plaats in mijn hart en mijn
herinneringen in, hoewel ze zich feitelijk
in geen enkel opzicht onderscheidden
van mijn duizenden leerlingen nè hen.
Enkele jaren geleden waagde ik een
poging om contact met hen te leggen.
Op goed geluk schreef ik een brief aan
de wali kota van Muntok, legde hem
mijn verlangen uit en vermeldde ook die
24 namen. Dit schot in het wilde weg
bleek een voltreffer. De wali kota bleek
een oomzegger van Syukri Rasidi te zijn
enSyukri was de knapste leerling
van mijn klas in 1938/1939. Beiden
waren we opgetogen over dit contact
en we hebben heel wat brieven met
elkaar gewisseld. Al gauw ontstond bij
mij het verlangen om Muntok terug te
zien, èn de HCS, èn het huis waarin ik
toen woonde, en vooraloud leerlin
gen. Dit jaar heb ik mijn wens kunnen
vervullen. Syukri verschafte de nodige
inlichtingen en zou voor een comforta
bel hotel zorgen. Van 1 8 februari tot 22
Het voltallig personeel van de Gvts. HCS te Muntok, in de periode van januari 1938
tot augustus 1939 (want toen werd ik overgeplaatst naar de Gvts. Muloschool te
Cheribon). Het zijn, van links naar rechts: Ted Schrader (kl. 2), Guus Korthout (kl. 4),
Sie Tjoen Lay (kl. 1), Harry Nieuwenboom (kl. 3), Bert van Ahee (kl. 6) en het
schoolhoofd S. Wolfard. Op mij na zijn thans allen overledenik ben dus de laatste
der Mohikanen!
februari zou ik weer op Banka zijn.
Terug, na 51 jaren!
Op zaterdag 1 8 februari 1 989 vertrekt
na enige vertraging, het Garuda toestel
uit Jakarta naar Pang kal Pinang. Het vlieg
tuig (een F 1 29) is vrijwel leeg, de vlucht
zal ongeveer 55 minuten duren. In ge
dachten ben ik al op Bangka. Wat en wie
zal ik terugzien? Na een halve eeuw?
Hoe zullen de oud-leerlingen reageren?
Ze zijn immers allemaal rond de 65 jaar
en hebben een heel leven, inclusief
oorlog, revolutie en geweld achter de
rug. Leeft die guru van een halve geleden
nog in hun herinnering, stellen ze wel
prijs op een weerzien?
Prompt op tijd landt ons vliegtuig en
even later loop ik naar het stations
gebouwtje. Daar staat een groepje van
4 mannen druk te wijzen en te gesticu
leren.Ik vang enkele flarden van zinnen
op. Ja, dat is hij, dat is hij beslist
tanggoeng! En even later staan we
elkaar druk lachend en pratend te om
armen en op de schouder te slaan.
Syukri herken ik onmiddellijk, bij
Oesman, Moerthada en Hormain duurt
het even. De ontmoeting is allerharte
lijkst. De tijd draait moeiteloos een halve
eeuw terug. We zijn weerzoals 50 jaren
geledeneen onderwijzer met zijn
leerlingen die elkaar graag mogen, ook
nu nog!
Na de siësta rijden ze me rond door
Pangkal Pinang, dat nu het hoofdkantoor
van de Bangka Tinwinning herbergt en
dus die rol van Muntok heeft over
genomen. Wij bezoeken Syukri's fraaie
woning en krijgen daar allerlei lekker
nijen aangeboden. Daarna gaan we naar
Oesmans huis dat niet minder fraai is.
Kennelijk zijn beiden welgesteld. Syukri
was hoofdmagazijnmeester van de BTW,
een millioenenbedrijf, en Oesman is nu
directeur van een groot transportbedrijf.
Syukri is getrouwd met een zuster van
Oesman en Moerthada is getrouwd met
Kalsoemi, een jongere zuster van Syukri,
die zich mij nog heel goed herinnert ook
al zat ze toen in de 2e klas bij Schrader.
Op zondag 1 9 februari vertrekken wij
met ons vijven al om 8 uur 's morgens
naar Muntok, een rit van 1 20 km. Er
wordt druk gepraat in de auto. Ze vragen
honderd uit en vertellen veel over hun
eigen leven. Allen werken nog, hoewel
ze met hun 65 jaren allang gepensio
neerd zijn. Voordat we het goed en wel
beseffen, rijden we Muntok binnen en
stoppen voor het huis dat ik, een halve
eeuw geleden, samen met Schrader
bewoonde. Het is nu ook nog bewoond
maar verkeert in vervallen staat. Net als
heel Muntok trouwens. Van de lang
gerekte bijgebouwen met de vele ver
trekken ontbreekt het dak helemaal.
Maar de brede zuilengalerij om het huis
staat er nogmet zijn dikke, onver
woestbare pilaren.
Na de nodige foto's te hebben genomen
32
