RIJK EN GELUKKIG
VERTAALBUREAU
SRIWIDJAJA
noemend Indonesiëeen revolutie tegen
het Nederlandse bewind op gang was
gebracht. Reden voor de Nederlandse
regering om de dienstplichtigen uit
1941, die de krijgsgevangenschap
hadden overleefd in militaire dienst te
houden.
Ingedeeld bij de Hulp Verbandplaats
afdeling inTjiandjoerdreigt Kerst 1 946
een kantinefeest te worden. Maar op
het laatste moment krijgt hij toestem
ming om, als lid van de gewapende
escorte van een gewonden-transport
naar het militair hospitaal in Batavia, de
Kerstdagen bij zijn ouders door te
brengen.
Van een Kerstviering in de overvolle,
beschermde wijk waar zijn ouders,
broers en zusters huisvesting hadden
gekregen is niet veel terecht gekomen.
Des te indringender is de herinnering
aan de rit er naartoe: Met een geweer in
de aanslag, klaar om te doden naar een
Kerstvieringvrede op aarde in de
mensen een welbehagen.
In juli 1948 kwam dan eindelijk een
einde aan zijn dienstplicht, die al met al
79 maanden heeft geduurd. Met twee
stel burgerkleding en een demobilisatie
bonus van f 770,- waarvan f 79,-in
mindering werd gebracht zijnde teveel
uitbetaalde soldij in Manilla wegens
koersverschil N.l. gulden en Am. dollar
stapte hij de burgermaatschappij bin
nen.
Hij had geluk, "veel geluk" zegt hijzelf.
Binnen een jaar zat hij op een plaats bij
een reclame-buro-drukkerij van waaruit
hij zijn kreativiteit kon botvieren. Voor
het kind in de kribbe was geen tijd. De
kerstviering werd een kerstfeest met
een soirée dansante in des Indes. "Het
riekte naar mirre, wierook en goud"
bekent hij.
Tot 1954 heeft zijn carriëre maken in
Indië geduurd, toen werd het reeds
duidelijk dat op een blijvend functione
ren van Nederlanders in het inmiddels
onafhankelijke Indonesië geen prijs
gesteld werd. Vaarwel geboorteland!
Nee, toch niet, hij bracht zijn land van
herkomst mee, niet alleen in zijn uiterlijk
maar ook in hart en ziel.
Met vrouw en twee kinderen werd hij
door zijn ouders in Den Haag opgevan
gen. En weer had hij het geluk vrij
spoedig zijn kreatieve gaven in dienstte
kunnen stellen van een reclame-buro-
drukkerij. Sprekend over zijn eerste
Kerstviering in Nederland, merkte een
collega op, dat hij zich nauwelijks kon
voorstellen dat je in de tropen kerst
vieren kon. Kerst was volgens hem
verbonden aan koude, met sneeuw
bedekte dennebomen buiten en intieme
gezelligheid binnen rond de kachel en
beslist niet met de hitte en de open
huizen in de tropen.
"Ik heb hem niet tegengesproken. Als
hij over een witte Kerst wil dromen mag
hij dat van mij. Trouwens dit soort
uitspraken zitten, evenals de vooroor
delen over mijn Indië, vastgeroest sinds
Jan Pieterszoon Coen Batavia stichtte.
Ik ben naar de nachtmis gegaan met
herinneringen aan Malang, Djember,
Madioen en Meester Cornelis.
Vorig jaar onderging hij een hartoperatie
die door het optreden van complicaties
gedurende de operatie niet het in het
vooruitzicht gestelde resultaat oplever
de. Kerstmis 1 988 bracht hij door op
een rustbank, worstelend met het pro
bleem dat hij nauwelijks beteromschrij-
ven kan dan met het woord twijfel.
- "Oh ja, als ik me goed voelde was ik in
staat om de weinige krachten die mijn
lichaam leveren kon, vol optimisme in te
brengen in het gezinsleven. Maar als ik
na vooruitgang een terugslag ondervond
en ik op de rustbank moest toekijken
hoe het leven zonder enige inbreng van
mij aan mij voorbij ging, dan overvielen
mij de twijfels: Moet dit nog na het
inleveren van de beste jaren van mijn
leven aan de ellende van de tweede
wereldoorlog en de nasleep ervan in
Indië? Waarom deze ontmanteling van
de illusie, dat ik mijn portie ellende toen
al opgesouperd heb entot welke rol
ben ik in de toekomst nog in staat?"
Hij hoopt Kerst 1 989 te vieren met het
volledige gezin, vrouw, de kinderen en
de kleinkinderen en als het weer het
toelaat gaat hij naar de nachtmis.
Tekeningen van de schrijver.
Het is weer Kerstmis, ons 27ste Kerst
mis in Australia.
Even de tijd nemen om alles netjes op
een rijtje zette. Zoals zovele andere
emigranten hebben we hard gewerkt
om de kinderen een goede scholing te
geven en nu zijn ze allen hier gesettled
met hun eigen gezinnetje.
We hebben in het begin domme fouten
gemaakt waar we nu om kunnen lachen,
maar waar ik toen bloedtranen om
gehuild heb. Vooral de kleinkinderen
vinden die belevenissen kostelijk. O ja,
onze kleinkinderen: die zijn dol op alles
wat Indisch is en daar bedoel ik opa,
oma en eten mee en alsjeblieft in deze
volgorde.
Ons Kerstmaal houden we een week
van tevoren bij ons thuis dan kunnen de
kinderen de 25ste in eigen gezin vieren.
Allen blijven logeren en ons huis puilt
uit van de extra matrassen en slaapzak
ken en er wordt geloot wie in de auto
mag slapen (in de garage, voor de
veiligheid).
Na het eten met z'n allen langs het
strand wandelen en zwemmen; het is
om en bij de 30 graden in december. De
meisjes hebben allerlei lekkers klaar
gemaakt en op de tafel wachten de
lempers, soesjes, pavlova, ba pao, curry-
puffs en cakes van Oost en West gezellig
naast mekaar.
's Avonds in de tuin (obat njamoek
oftewel mosquito-coils, please) verhalen
vertellen, liefst griezelige. Als je mij
vraagt zijn onze gendroewohs, keblèks
en ndas gliendings betoel-betoel meer
kippevel verwekkend dan die Anglo-
Aussie verhalen van meisjes die dood
gingen aan een gebroken hart en dan
gaan spoken. Flauw zeg.
Als ik naar mijn blonde en bruine tjoe-
tjoeks kijk, die met moeite hun ogen
open houden en niet naar bed willen,
dan voel ik me rijk en gelukkig. Onze
kring wordt steeds groter. Tjampoer
adoek van hier en daar.
Gelukkig Kerstfeesten een Voorspoedig
1 990, toegewenst.
LIEN MARTENS
voor uw vertalingen in en uit
de BAHASA INDONESIA.
Tel. 010-428 268 49
Godschalkstraat 100
3084 RG Rotterdam
8
