KERST IN OKTOBER
EEN GEDENKWAARDIG KERSTFEEST
Het is eind oktober en als ik wat voor Moessons Kerstnummer wil schrijven dan
moet dat nu gebeuren, want het moet 1 5 november binnen zijn. Er is alleen één
kleine moeilijkheid, ik ben nog niet in de Kerststemming. Ik kan gewoon niets
zinnigs bedenken over Kerst in december dat je associeert met kou, wind en de
kleuren rood, groen en wit van de sneeuw. In plaats daarvan hebben we een pracht
van een "Indian Summer", mooie warme dagen, geen of heel weinig wind, een
strak-blauwe lucht waartegen de herfstkleuren brilliant afsteken, rood, geel,
oranje, roestbruin. Dit is de tijd van het jaar dat de wilde ganzen naar het Zuiden
trekken en komen overvliegen met veel lawaai in lange golvende V-formaties. Het
zijn pracht beesten, zwart, bruin en wit van kleur, "blang telong" dus.
Ik ga naar een meertje niet ver van ons
huis vandaan waar ze neerstrijken aan
het eind van de dag. Ze komen gewoon
naar je toe, en ik voer ze oud brood, zo
maar uit de hand, er gebeurt niks, zo
lang als je je hand maar vlak houdt, doe
je dat niet dan willen ze wel eens je
vingers in hun snavels nemen, een
vreemd gevoel, maar het doet echt niet
zo'n pijn.
Ik denk dan aan onze ganzen in Indië.
Die waren kleiner en helemaal wit. Was
je niet altijd als de dood dat je "gesosor"
zou worden? Als ik zo'n gans wou
benaderen kreeg ik het altijd wel te
horen van de baboe, de kebon of de
kokki, "awas Non, nanti disosor. Sakit".
En nu zit je zo maar tientallen grote,
wilde ganzen midden in de herfstpracht
uit de hand te voeren. Onwillekeurig
denk je dan aan wat een Kerstmaaltijd
van zwartzuur zo'n gans zou maken!
Gelukkig zijn deze beschermd en mag
je ze geen kwaad doen. Onze ganzen
eindigden hun levens vaak als Kerst
maal. Nu denk je wél ineens aan Kerst.
Maar neen. Kerst betekent toch niet
alleen gans eten; het betekent "vrede
op aarde", het betekent geven, naasten
liefde beoefenen en zo, ja toch? Wordt
daar alleen in december met Kerst aan
gedacht?
Een paar weken geleden werd N. Caro
lina getroffen door een "killer" hurri
cane. Verschrikkelijke ravage, bandjirs,
zovelen die alles verloren, hun hele
hebben en houwen, geen onderdak,
geen kleren, geen voedsel, miljoenen
dollars schade. Hele wijken liggen let
terlijk tegen de vlakte, en op het T.V.
nieuws zie je mensen zoeken naar wat
van een leven van vaak erg hard werken
is overgebleven. Niet ver van waar wij
wonen ligt het stadje Somerville. De
mensen van ons Somerville (New Jer
sey) hebben de mensen van Somerville
(N. Carolina) "geadopteerd" en hebben
ze kleren gezonden, voedsel en een
bedrag van 45,000, om hout van te
kopen om de huizen te herbouwen. Een
hele hoop geld voor een klein plaatsje.
Wat hebben we hier? Een zuiver staaltje
van naastenliefde. Met Kerstmis, en het
is pas oktober.
Of "Hurricane Hugo" al niet erg genoeg
was, een paar weken later werd San
Francisco getroffen door een aardbeving.
En ook daar werd ingezameld en ge-
gotong-rojongd. Mensen gaven royaal,
niet alleen geld en goederen, maar ook
hun tijd, kennis en soms bijna hun
levens om andere levens te kunnen
redden. Kerstmis in oktober.
Zeggen we niet altijd zo gauw; "Ach
Kerst, als het voorbij is dan is het ook
met de kerststemming gebeurd, die
stemming van vrede en het denken aan
je medemens, en zo." Het is niet hele
maal waar, gelukkig, en we merken het
elke dag. We zijn het hele jaar door in
een "Kerststemming", meer of minder,
omdat we toch ondanks alles heel erg
menselijk zijn en we toch erg graag
helpen. Nou, die gedachte geeft me dan
een echt Kerstgevoel. En de "vrede op
aarde" heeft veel te maken met dat
gevoel. Dus toch Kerst? In oktober?
Neen, niet alleen in oktober, maar het
hele lieve lange jaar door. Er is hoop
voor de mensheid. Merry Christmas
everyone!
J.L.
Soerabaja 1 949 en het was Kerstmis. De binnengalerij hadden wij stemmig
versierd met talrijke uitvouwbare kerstklokken in verschillende maten. In die tijd
waren alleen rode klokken verkrijgbaar. De schilderijen en lampen waren opgetuigd
met namaakhulst. In de hoek van de kamer stond de kunstkerstboom te pronken,
schitterend versierd met bontgekleurde ballen, en bedekt met een flinke laag
watten. Wij vonden dat hij door het laatste meer op een echte kerstboom leek, want
zijn wat iele takken leken daardoor voller.
Bij gebrek aan een echte had deze
boom al jaren dienst gedaan, zoals
waarschijnlijk bij meer Indische families
het geval was. Natuurlijk zaten er echte
kaarsjes in onze boom. Dat was immers
mooier. Bovendien waren elektrische
lichtjes kil en bij ons in Indië nog niet zo
in zwang. Mijn moeder had een heerlijk
kerstdiner in elkaar gezet en de eettafel
was door haar smaakvol versierd met
linten.
Na het diner werd het licht uitgemaakt
en werden alle kaarsjes aangemaakt.
Hier hadden wij de hele avond naar
uitgekeken. Ik ging aan de piano zitten
en speelde zo gevoelig mogelijk de
bekende kerstliederen, die iedereen zo
vol overgave meezong.
Mijn moeder had een mooie stem en zij
zong boven iedereen uit. Plotseling
stokte haar stem en slaakte zij een
snerpende gil. Mijn haren stonden van
schrik overeind, want ik schrok me een
beroerte. Ik zat namelijk met mijn rug
naar de boom te spelen, zodat ik niet
direkt zag wat er aan de hand was. Wij
leefden in die tijd in een gespannen
periode, zodat je van alles kon verwach
ten.
Maar u raadt het al, de prachtige boom
had vlam gevat. Enkele takjes stonden
reeds in brand. Omdat niemand iets
deed pakte ik vlug de vingerkommetjes
die na het diner nog op de eettafel
stonden en begon verwoed met dat
beetje water in het rond te smijten.
Aanvankelijk hielp het een beetje, maar
de dik met watten belegde takken be
gonnen opnieuw vlam te vatten. De
consternatie was compleet.
Toen kwam mijn moeder bij haar posi
tieven en resoluut pakte zij de top van
de boom beet. Met een forse zwaai
smeet zij hem het raam uit. In de tuin
doofde hij vanzelf.
In onze binnengalerij was het echter
een puinhoop. Door mijn gesmijt met
water was 't crêpepapier uitgelopen op
het zuinig bewaarde spierwitte tafel
laken. Overal lagen gebroken ballen en
platgetrapte slingers. Dit was dus het
einde van wat een gezellig Kerstfeest
had moeten worden.
De volgende dag vonden wij buiten een
zwartgeblakerd verbogen hoopje ijzer-
draad met hier en daar nog een gebroken
kerstbal. Nu konden wij om het voorval
van de vorige avond hartelijk lachen.
Later bleek dat dit onze laatste kerst zou
zijn in Indië. Het volgende kerstfeest
zouden wij in Hotel de Distel (dat een
zeer gastvrij contractpension was waar
wij jammer genoeg niet lang konden
blijven) te Zoutelande vieren. Toen wij
samen met de andere pensiongasten
bij de eerste echte kerstboom van ons
leven zaten, zei mijn moeder plotseling:
"Het leek wel of wij vorig jaar in Indië
onze schepen achter ons hadden ver
brand toe onze kerstboom in brand
vloog" en dat was voor haar ook zo,
want nooit heeft zij haar geboortegrond
terug mogen zien.
J. VROOM
9
