KLASSIANEN,
wat zijn dat?
Djonkoh
Ze bestonden in Indië, maar de kans is
groot, dat u er nooit van heeft gehoord.
Daarom vertel ik erover. Het waren
militairen, die geplaatst waren in het
strafdetachement te Ngawi. Voor straf,
dus ze zaten er niet uit vrije wil en
evenmin voor hun plezier. Zij waren
gestraft met de "klas" of voluit: met
plaatsing in de tweede klasse van mili
taire discipline. Het waren mannen, die
zich bij voortduring hadden misdragen
en voor wie een normale bestraffing
blijkbaar niet meer hielp.
Voor allerlei overtredingen had je een
straf: licht arrest, verzwaard arrest of
streng arrest. Straffen werden niet
zomaar opgelegd, ze werden toegepast
in de hoop, dat de persoon in kwestie
zich zou beteren, maar wanneer bleek
dat de "gewone" straffen geen effect
meer hadden, dan volgde plaatsing in
de klas, je werd dan klassiaan en de
oranje-rode kokarde op de pet werd, als
een uiterlijk teken, vervangen door een
koperen cijfer "2" en je ging, onder
geleide, naar Ngawi, een plaatsje niet
ver van Madioen, op Midden Java.
In het strafdetachement werden de
klassianen krachtig aangepakt door
speciale officieren en onderofficieren.
De tijd, die je in de klas zat, telde niet
mee voor de diensttijd, dus die moest
men nadienen. Je kwam er altijd voor
minstens zes maanden en die waren
verdeeld over drie perioden, een zware,
een lichtere en lichte. De laatste periode
was om zich voor te bereiden op terug
keer naar het gewone bataljon.
Als een periode niet volledig naar
behoren was doorgekomen, dus wan
neer weer overtredingen waren begaan,
dan "viel je terug" en moest men die
hele periode weer overdoen, op die
manier kon de klas dus telkens worden
verlengd. Dat waren harde regels.
Sommigen namen de waarschuwingen
ter harte en volbrachten de klas goed, zij
keerden als volwaardig soldaat weer
naar hun eigen onderdeel terug. Enkelen
hunner werden later zelfs uitmuntende
onderofficieren. Maar, wie er niet in
slaagde uit de klas te komen, werd als
onverbeterlijk uit het leger ontslagen.
Ze werden de dienst uit "geschopt"
met rood paspoort, zoals dat heette. Dat
was natuurlijk niet rood van kleur, maar
de term is bedoeld om aan te geven, dat
men oneervol als militair was ontslagen.
Men kon dan later nooit meer een
overheidsbetrekking krijgen. Wie in de
klas terecht kwam, kende de gevolgen
maar al te goed.
In Ngawi was alles even streng, alles
moest model volgens voorschriften
worden uitgevoerd. Er was alle dagen
exercitie en corvee, u weet wel, de
bekende discipline-oefeningen, namelijk
het verrichten van onaangename werk
zaamheden zonder tegenspraak en het
onmiddellijk uitvoeren van gegeven
bevelen. Ook moest elk bevel in de
looppas worden uitgevoerd en ging het
niet goed genoeg, dan werd het over
gedaan, desnods tien keer!
Men moest bijzonder goed oppassen
voor insubordinatie. Dus nooit een
order tegenspreken, zelfs geen mis
noegd gebaar maken, ja zelfs een min
der vergenoegde blik kon reeds als
insubordinatie worden opgevat (dat
was het beruchte insubordinatie metde
ogen, waarvoor je zelfs de krijgsraad'
kon riskeren).
Lezer, Ngawi was een instituut van de
oude tijd, het is natuurlijk reeds lang
afgeschaft, toen het gehalte van de
KNIL-soldaten op zodanig peil was
gekomen, dat de klas niet meer werd
toegepast. Maar in de oude tijd, on
geveer kort na de eeuwwisseling, toen
waren er nog van die verschoppelingen
die door heimwee of door sterke drank
de kop in de wind gooiden en hun
toekomst op het spel zetten. Echt slecht
of misdadig waren ze evenwel niet, ze
bezaten alleen een zwakte: ze konden
niet tegen de omstandigheden opbok
sen. Klassianen zijn een oude KNIL-
herinnerinq.
D.A.V.
Het kantoor van Moesson mag dan een van de laatste zijn waar in plaats van
tekstverwerkers, laserprinters, druktoetstelefoontoestellen en computers nog
altijd gebruikt wordt gemaakt van oude tikmachines, kiesschijftelefoons en
boekoe pienters; zonder een foto-kopieerapparaat kunnen we het al jaren niet
meer stellen. We hebben dan ook al vele modellen versleten. En evenzoveel
monteurs, want zoals bekend zijn kopieerapparaten en onderhoudsmonteurs
haast onverbrekelijk met elkaar verbonden.
Meestal is zo n monteur een grote blonde vent die mopperend in de weg gezeten
wordt, of in de weg zit, want hij heeft altijd een stoel nodig en liefst nog een bureau
om z'n gereedschap en kapotte onderdelen op uit te stallen. Sinds een jaar echter
hebben we als beschermheer van onze reutelende en rochelende Sharp SF-7200
de hr. Quilletto, een Indo die zó lekker in het "Moesson-plaatje" past dat je haast
zou wensen dat de machine het wat vaker begaf.
En het voordeel van een Indische monteur is dat hij nooit een stoel nodig heeft.
MB
20
