Cursus
BAHASA INDONESIA (INDONESISCH)
ingeleverd! Ik help toch nog wel twee
langzame kinderen, allebei met schild
klierproblemen. Het neemt veel tijd,
drie uur per dag voor drie gulden in de
maand, maar de moeder smeekte me ze
te nemen, omdat ze anders de hele dag
niets te doen hebben.
Ik kan niet klagen want 't winkeltje geeft
dus volop ons "dagelijks brood", wat
heerlijk is. Ik begrijp niet hoe mensen
zich nog kunnen veroorloven om onze
artikelen te kopen aan de andere kant.
Als ons geld niet op de bank gezet was,
zouden we nu zeker nog wat over heb
ben. Maar 't is heel bevredigend het zelf
te verdienen en dat nog wel met een
hobby. Ik denk dat wij bij de meest
verdienenden in 't kamp horen!
28 februari
Vandaag werd er aangekondigd dat er
helemaal geen baboes meer in 't kamp
mogen komen, heel moeilijk voor men
sen met kleine kinderen.
Carla bedacht wel meteen een nieuw
schildje, twee kinderen die zich aan een
baboe vastklampen en "o, wat een pech,
onze baboe moet weg!"
Hoe zou 't met onze bedienden gaan?
Die moeten toch ook maar zonder een
baantje leven.
10 oktober '44
Toen we gisteravond laat van de pasar,
we werkten toen in de brood- en arang-
distributie in 't pasargebouw, terug
kwamen, werd er in onze straat piano
gespeeld. Er zijn nog maar twee piano's
in het kamp, de rest is lang geleden door
Nippon ingepikt of op straat blijven
staan door gebrek aan ruimte en later
gebruikt om mee te stoken.
We gingen op straat zitten om te luis
teren en meer en meer mensen kwamen
erbij. Een sonate van Mozart en toen
wat van Chopin, ledereen was heel stil
en 't leek of we weggedragen werden
met de muziek, over 't gedek, 't kamp
uit, vrij! Maar toen riep iemand dat 't al
laat was en we waren nèt voor "lichten
uit" thuis.
Ik haastte me om mijn klamboe op te
hangen, maar de daarvoor bestemde
spijker was er niet. Toen ik over de vloer
kroop, begon Carla te lachen. Ze had
haar vrije dag besteed om ons hokje
mooi te maken.
In die tijd waren Mam en zus Margy in 't
piepkleine keukentje van een ....weg-
huisje, Carla en ik in dezelfde situatie in
't aangrenzende huis, een gat in de
muur gebikt zorgde voor communicatie.
I k sliep op de keukendeur, die wiebelend
op 't smalle stenen aanrecht lag, Carla
met opgetrokken benen op twee hut
koffers. Ze is echt heel artistiek en 't
zwart-witte stinkdiertje dat ze op de
muur geschilderd heeft met een rank
bladeren met blauwe morning-glory,
maken de kamer veel leuker. Ze heeft
een toilettafel geconstrueerd van op
elkaar gestapelde koffers met een ge
vlochten mat erover, versierd met de
zelfde klimplant. Maar om dit te doen,
heeft ze alles wat ze maar vinden kon,
gebruikt. Terwijl ik door 't donker rende
om te vragen of Mam me een van haar
laatste kostbare spijkers kon afstaan,
zat Carla te huilen van 't lachten. Dat
doet ze altijd en dan kan je niet echt
boos worden.
Er zijn weer zeshonderd mensen bij
gekomen van Soekaboemi. Ze hebben
twaalf uur in de trein gezeten en 't is een
reis van twee uur of minder. Veel van
hen hebben al hun bagage verloren. We
hebben ze gegeven wat we konden
missen, maar bijvoorbeeld klamboes en
potten, die ze 't meest nodig hadden,
allang weggegeven aan 't ziekenhuis.
21 oktober
Vandaag stond er in 't "Voice of Nippon"-
blaadje dat Petain naar Duitsland is
vetrokken en dat Churchill in Moskou
is, allemaal goed nieuws!
Een paar dagen geleden is Mevrouw
(Anna) Klaessen overleden. Ze hield die
prachtige voordracht, Gijsbrecht van
Aemstel, voor ons toen we nog in Jan
Steen woonden. Dodijn, Margy en ik
wilden wat bloemen naar 't ziekenhuis
brengen, na de ochtendkoempoel. Bloe
men zijn moeilijk te vinden in 't kamp,
maar we braken een tak gouden regen
af en wilden die bij een verpleegster
achterlaten. Ik had nog nooit een over
leden iemand gezien en wilde dat ook
niet. Maar ze was al weggebracht naar 't
lijkenhuisje (akelige naam) en de zuster
zei dat we zelf de bloemen moesten
brengen. Gelukkig ging Els Alofs, die al
een tijdje als verpleegster werkt, met
ons mee en ze lichtte het laken van haar
gezicht. Er klopte iets in mijn keel, ik
vroeg me af of dat "Awe" is, waar we
over leerden in college: een soort instinc
tieve eerbied voor, maar ook aversie tegen
de dood. Want wat was er om bang voor
te zijn? Ze zag er lief uit, veel jonger dan
toen ze leefde. Helemaal niet "alsof ze
sliep" zoals het dikwijls beschreven
wordt. Niemand slaapt zo bewegingloos
of ziet zo wit.
23 oktober
Een vreselijke warboel bij de brood
verdeling. Het "ongeneeslijke zieken
huis" en het "tropenzweerhuis" moes
ten hun eigen brood ophalen; tot nu toe
mochten anderen dat voor ze doen.
Ik snap nog niet wat er gebeurd is. Ik
kreeg elkaar tegensprekende orders van
verschillende autoriteiten met vergun
ningen voor de dragers daarvan om
broden af te halen voor de "speciale"
huizen. Op 't eind werd ik letterlijk
aangevallen door een grote oude ver
pleegster omdat we vijftien broden te
weinig hadden, ledereen schreeuwde
en ik voelde me miserabel.
Bovendien brachten de arangkarren
zevenentwintig grote arangmanden bin
nen, vier keer zo groot als de normale,
en niet te hanteren. En ze zaten vol met
grote bijtende rode mieren. Nadat we
de gewone manden hadden afgeladen,
konden we zelfs met zijn vieren de
"reuzen" niet aan. De arang viel tussen
't vlechtwerk uit, de boven- zowel als de
onderkant raakten los en we eindigden
met een enorme berg arang vanwaar af
we, er als negers uitziend, distribueerden.
Er was wat wind en een wolk van stof
blies door de straten. Kleine kinderen
en ook "dames" maakten van de gele
genheid gebruik om zoveel mogelijk te
gappen. We waren net thuis of ons
groepsnummer werd weeromgeroepen:
nog meer arang. Een troost was, dat
iedereen kon zien dat we gewerkt had
den en werkelijk medelijden met ons
had, verbazend hoe dat helpt! Maar na
tien uur op de passer had ik weer last
van mijn rug.
||r STICHTING NUMA
SgP Gelieerd met de Faculteit Educatieve Opleidingen
van de Hogeschool Rotterdam
Cursusavond donderdag 19.00-21.00 uur
Aanvang 4 oktober 1990
Plaats Wijnhaven 61 - Rotterdam
Inschrijven vóór 1 5 september 1990
Vraag brochure Et inschrijfformulier:
Stichting NUMA - Wijnhaven 61 - Postbus 2680 - 3000 CR Rotterdam
tel. 010 - 403 56 00 toestel 601
15
