BRIEVEN I
OVER...
-?asair ^üalain Amsterdam
Salatiga
P/eter Erberveld
Te koop gevraagd
SCHILDERIJEN
VAN DONDERDAG 6 T/M ZONDAG 9 SEPTEMBER 1990
SPORTHALLEN ZUID - ACHTER HET OLYMPISCH STADION
Naaraanleiding van een artikel in Moes
son nr. 20(15 juni 1 990) moet mij dit
van 't hart over de militaire taptoe in
Salatiga. Het spelen van de Militaire
Kapel op het Kerkplein en dan erna met
kinderen en volwassenen er achteraan.
Ook herinner ik me dat we op onze
banken mochten staan als er militaire
muziek voorbij kwam.
Wij woonden in Salatiga op de hoek van
de Achterweg en de weg naar de winkels
en verderop was de kazerne. Helaas
ben ik die straatnaam vergeten. (Dat
was de Kampementsweg - red.)
De echtgenote van de Assistent-Resi
dent was mevrouw Thomas, die een
"kinderbond" oprichtte waarin veel aan
sport, wandelen en toneel werd gedaan.
Mevrouw Thomas was een zeer sociaal-
voelende vrouw, elk kind mocht mee
doen in die bond, zonder onderscheid
wat de ouders waren.
Met veel kinderverdriet verliet ik Salatiga,
verhuisde naar Jogja, omdat er toen in
Salatiga alleen maar lagere scholen
waren.
G. SUVERKROPP-KLUMPERBEEK
Hierbij neem ik de vrijheid u te vertellen,
wat in mij omging, toen ik in Moesson
van 1 5 juni jongstleden met veel inte
resse het artikel over de Geschiedenis
van de koffiecultuur op Java las.
Toen ik de naam van Gouverneur-Gene
raal Hendrik Zwaardecroon las, moest
ik ineens denken aan de Indo Pieter
Erberveld.
Het was juist onder deze Gouverneur-
Generaal, dat Pieter Erberveld na een
schijnproces werd gemarteld en ter
dood gebracht. Dat gebeurde op 22
april 1722.
Deze Hendrik Zwaardecroon, wiens graf
gesierd met zijn naam nog steeds te
zien is bij de Portugese Buitenkerk te
Jakarta, was toen hij Gouverneur-
Generaal was, er op uit op een of andere
wijze zich het land van Pieter Erberveld
toe te eigenen. Erberveld, zoon van een
Duitser en een Siamese vrouw, dus van
origine een Indo-Europeaan (vroeger
mesties genoemd), weigerde aan de
wens van Zwaardecroon te voldoen, al
was deze ook de hoogste gezagsdrager
van de V.O.C.
Toen alle pogingen van deze hoge gebie
der niet hielpen, verzon men van hoger
hand een uiterste middel. Men beschul
digde Erberveld ervan een complot te
hebben gesmeed om met enige Javaanse
medestanders alle Europeanen te ver
moorden en op die beschuldiging wer
den hij en de anderen gevangen geno
men, gemarteld en zoals bekend Erber
veld ter dood gebracht. Daarmee had
Zwaardecroon zijn doel bereikt.
Door de Nederlandse overheid uit die
dagen werd een stenen muur geplaatst
om het terrein, waar zijn huis, dat omver
gehaald werd, had gestaan. De muur
werd voorzien van een opschrift waarop
te lezen was, dat niemand ter plaatse
zich het recht mocht toeëigenen te
bouwen, etc. etc. Bovenop de muur
werd Erberveld's schedel geplaatst.
Deze muur metde schedel stond aan de
Jacatraweg, waar het landgoed van
Erberveld aan grensde. Een en ander als
bewijs van zijn schuld aan het complot.
Toen meer dan 175 jaar later was
uitgekomen hoe de zaak eigenlijk in
elkaar zat, heeft onder andere het Indo-
Europees Verbond om eerherstel van
Erberveld en om vernietiging van de
beruchte muur met schedel gevraagd.
Maar dit werd door de Regering in Den
Haag geweigerd. De muur met schedel
moest blijven staan, hoewel men ook in
Den Haag toen al wist, hoe een en ander
werkelijk gebeurd was.
Als rechtgeaarde Indo vraag ik me wei
eens af - als het land van Erberveld aan
een rasechte Europeaan (Hollander) had
toebehoord, had men dan ook zo'n akal
verzonnen als met Erberveld?
Pas in de bezettingstijd van Nederlands-
Indië door de Japanners, is de muur
verwijderd.
Deze hele affaire zou eigenlijk officiéél
v.d. volgende schilders:
R. Bonnet, Ernst Dezentje,
W.G. Hoffker, A.J. Le Mayeur,
F. Holleman, G. Adolfs,
Raden Saleh, A. Sonnega
enz.
Reacties met foto en afmeting naar
P. LEIMENA, Michelangelostraat
107-11, 1077 CA Amsterdam,
tel. 020 - 79 08 80.
vermeld moeten worden in het Indisch
Documentatie Centrum, als een pos-
thuum eerherstel aan Erberveld.
Immers, het betreft hier een schijn
proces tegen een Indische jongen, een
Indo, die van geen wijken wilde weten
voor een hoge autoriteit, omdat hij in
zijn recht stond.
Deze hele geschiedenis behoort mijns
inziens ook tot onze Indische geschie
denis, waarvan velen in Nederland niets
afweten. A.L.A. VAN REES
Noot Red.:
Behalve de mesties Pieter Erberveld,
werden binnen één week in april 1 722
nog 47 anderen (12 Europeanen, 35
Indonesiërs) berecht, de Europeanen
wegens corruptie en smokkelhandel.
Het beruchte monumentje, dat vroeger
aan de Jacatraweg stond, en dat in
1 942 door de Japanners werd verwij
derd, is in 1985 herplaatst in Taman
Prasasti, een deel van het voormalige
Europese kerkhof Tanah Abang.
Zie ook het artikel over Pieter Erberveld
door T.R. in Tong-Tong, 15 augustus
1968.
Geopend donderdag en vrijdag 14-23 u„ zaterdag 12-24 u„ zondag 12-22 u.
De hal betredend zult u vanuit de ruime balustrade die rondom doorloopt, de
Pasar Malam sprookjesachtig aan uw voeten zien liggen. Mooier kan het
haast niet!
Stands met produkten en artikelen uit Indonesia, Thailand, India, Pakistan,
Singapore, China, Japan en andere oosterse landen. Indonesische restau
rantjes en een zeer gevarieerd amusementsprogramma, met o.a.
GERARD JOLING, THE SISTERS, JUSTIAN MANDY, JUSTINE PEL-
MELAY, SCOTT FITZGERALD, HAWAÏIANDANSGROEP MAI'ANA, INDO
NESISCHE KLEDERDRACHTENSHOWS/SAGEN EN LEGENDEN
PENTJAKSILATDEMONSTRATIESO.L.V. PA PHEFFERKORN, PAPAYA EN
ORIENTAL FOUR. Het kinderprogramma CIRCUS CUSTERS en nog veel meer....
Entree f 8,50. Kinderen tot twaalf jaar en 65-plus f 4,-
Inlichtingen: Org. BuroYunus BV-Zandvoorterweg 78,2111 GZAerdenhout
Telefoon 023 - 24 52 70.
18
