O
Levensteken
Village Indonesia
HENRI JACOB
VICTOR SODY (1892-1959)
BU DE VOORPLAAT (Foto: J. Biver)
Deze regels schrijf ik bij 30 graden Celcius. Boven nul, dat schijnt af en toe ook in
Nederland voor te komen. Bij het nieuwsjournaal wordt het advies gegeven alle
gordijnen dicht, ramen en deuren tegen elkaar open, dat geeft de meeste koelte in
huis. Wat doe ik met de vliegen mijnheer, die zitten al dagen (geen eendagsvliegen
blijkbaar) in huis. Zodra ik de gordijnen opentrek zwermen nieuwe escaders naar
binnen. En wespen. Er komt een wespenplaag is er gewaarschuwd. Stil blijven
zitten, niet zwaaien en meppen, want daar worden ze steeklustig van. Met Pitjit
lotion binnen handbereik laat ik die spitfires rustig om me heen gonzen. Met een
glas ijskoffie als troost en een akar wangi waaier als bescherming, zal ik het
noodloot aanvaarden als het toesteekt.
Je hebt mensen die alsmaar vergelijk
ingen maken tussen de warmte in
Nederland en de warmte daar in Indië
(toen vroeger 50 jaar geleden). Hier is
het benauwd warm, daar niet. De warm
te is anders. Men maakt de fout door te
beweren dat de lucht hier vochtig is en
daar droog terwijl het proces andersom
is. De lucht in de tropen is vochtiger.
Kijk eens naar de orchideeën die daar
gewoon in de tuin kunnen groeien en
bloeien en hier alleen in plastic buisjes
en bakjes bij de supermarkt liggen. Net
gestorven Sneeuwwitjes.
Ja, in je herinnering is alles veel milder.
Hebt u wel eensom 2 uur's middags op
pasar Kepoetran, Senen of Tjikini lopen
belandja? Mensenlief, warm hoor, je
longen staan in brand en je kunt je ogen
amper openhouden door de schelheid.
Zelfs het kijken naar de hitte buiten de
schaduw, waar je zit, is uitputtend. Een
ding is waar, je aanvaardt dit "ongemak"
als je de hitte zo wilt noemen, makke
lijker omdat het hoort bij het land. Een
soort Levensteken voor ieder volk op
het plekje dat hem als thuisplek is
aangewezen van Hogerhand, een
levensvoorwaarde.
Zodra je ze dat ontneemt, ontstaat het
gedonderjaag. Zo ben ik er vast van over
tuigd dat de meeste oorlogen, revoluties
en andere aantijgingen van de vrede
ontstaan doordat volkeren door elkaar
gehusseld zijn. Afgunst, betweterij,
bemoeizucht, materialisme, expansie
drift, genoeg redenen om de grenzen
over te trekken. Maar laat me ophouden
anders krijg ik de Verenigde Naties op
m'n dak.
Ik maak altijd de fout door te den
ken dat elk land zijn eigen volk, vlag,
taal cultuur en gewoonten mag hebben.
En bloemen en vruchten. Reden waarom
ik me zeer verwant voel aan een djam-
boe aer. Was ik maar een djamboe air,
dan hing ik daar volmaakt van kleur,
geur, smaak en volmaakt stil. Dat is
het mooie van de natuur: die kan niet
praten. De bloemen en planten in
mijn tuin, in het bos, hier en overal
ter wereld bloeien zwijgend en
gaan zwijgend dood. Ze geven tijdens
hun leven wat ze te geven hebben, ze
zorgen voor nakomelingen en verdwij
nen. Soms verdorrend als de regen
uitblijft, soms verdrinkend als er bandjir
komt, anders blijven ze leven tot hun
tijd gekomen is.
Zo zullen deze djamboes ook eens ge
plukt worden en opgegeten en de-
genene die dat doet zal alleen zeggen:
"Heerlijke djamboes, zo zoet, zo sappig.
Waar heb je die gekocht, wat heb je
ervoor betaald?
In de ranglijst van eetbare vruchten
komt de djamboe op de zoveelste plaats.
Eerst de doeren waar iedereen lyrisch
over spreekt. "Doeren eten" staat als
programmapunt van de vakantie in
Indonesië. Dan manggistan, ramboetan,
mangga, doekoe, nangka, salak. Over
de djamboe (kloetoek, aer, api, bol,
minteh) wordt zelden of nooit gerept.
De djamboe is zo vanzelfsprekend, hij is
goedkoop. Daar ga je niet speciaal voor
naar Indonesië. Maar hij is er. En hij is
sappig en zoet en hij hoort bij de herin
nering aan onze jeugd omdat je voor
één cent een hele pintjoek vol kreeg, die
kleine rode djamboe api (familie van
deze op de voorplaat). Met zout eten, of
in roedjak.
Bij 30 graden Celcius en deze voorplaat
leef ik weer. Irak en Koeweit. Kasian, ze
hebben daar alleen olie, geen djamboes.
LD
His life and work
a biografical and bibliographi
cal study
door J.H. Becking
Een met talrijke afbeeldingen geïllus
treerde biografie van de eminente
natuuronderzoeker, die bijzonder
waardevolle bijdragen deed aan de
kennis van de natuur van Z.O. Azië en
Indonesië.
f 106,- porto f 5,50
Een uitvoerige recensie van dit
bijzondere boek verschijnt in
Moesson van 1 sept. a.s.
BOEKHANDEL MOESSON
Het Indonesische dorp, de botanische
tuin, de sociëteit voor verenigingen, het
congrescentrum, alsmede het party
centrum en het Indonesisch wegres
taurant aan de rijksweg A 1 2 Utrecht-
Arnhem, afslag Ede zullen er niet ko
men. Een ieder met een beetje hersens
wist dat overigens al op 2 maart 1 988,
de dag waarop de gemeente Edesamen
met enkele Indonesische zakenmensen
met razend enthousiasme een perscon
ferentie gaven over het dertig miljoen
gulden kostende project "Village Indo
nesia" dat in no-time uit de grond ge
stampt zou worden en dat een balang-
rijke toeristische trekpleister zou worden
met een stimulerende werking op de
economie van Ede.
Bij die presentatie van de plannen bleven
direkt al veel te veel vragen onbeant
woord en ook daarna kon niemand van
de betrokkenen meer brengen dan
nieuwe lucht voor hun kastelen. Daarbi
bleven de Indonesische zakenmensen
overigens immer onbereikbaar.
Als officiële reden voor het afblazen var
"Village Indonesia" wordt door de
gemeente Ede opgegeven dat de initi
atiefnemers hun definitieve bouwplan
nen en begrotingen veel te laat hebber
ingediend, waardoor eerst in 1 993 de
eerste paal zou kunnen worden geslager
En voor de initiatiefnemers is dat veel te
laat.
De werkelijke reden zal echter zijn ge
weest dat er nooit serieuze bouwplannen
en begrotingen zijn geweest, alleer
veel omong kosong.
Is het erg of jammer dat Village Indo
nesia er niet komt? Ik denk het niet. Wie
Indonesië wil zien, heeft geen village
nodig. Die pakt het vliegtuig. En zich
vervelende toeristen kunnen altijd nog
naar de Efteling.
R.B.
jj-I '.i'-J
Eigenlijk is het een ei, maar als keeper
van ons nationale elftal heeft hij tijdens
de WK '90 twee penalties gestopt.
2
