Uit de oude
Kompenie Kamfer Kist
Eigen paradijsjes
door J. A. Wormser
hem zo diep beledigen als ik kon
"JijJij(nooit had ik jij tegen hem
gezegd!) jij doet het nog in je broek!"
Vader werd vuurrooddraaide zich
vlug om, sloeg zich (dit maal op zijn
eigen) knieën.... en was opeens ver
schrikkelijk verkouden, zo erg moest hij
hoesten en proestenen van mijn
vriendje hoorde ik later dat hij dit ver
haal ook in de soos had rondverteld,
"snap jij daar nou iets van?" vroeg m'n
vriendje, "misschien lachte-ie wel!"
Ja, waarde Moesson-lezers, is het niet
zo, dat ook U, terugmijmerend in uw
eigen lang-vervlogen tropenjaren zo uw
zeer speciale eigen paradijsjes opzoekt?
Voor mij zijn dat er zo'n twee, Magelang
voor mijn prille jeugd en Bandoeng voor
latere jaren.
Van mijn zevende tot mijn elfde jaar was
het Magelang met zijn grote huizen
langs de tram-baan, zijn mooie aloon-
aloon en de kostelijke Toko Van Eyk en
de soos van de kinder-bal-kostuums.
Nu vraag ik mij wel eens af, of de
hedendaagse jongelui dat leventje dat
wij in de prille jaren van deze eeuw daar
in Jan Oost leidden, ook zo zouden
genieten als wij en daaraan zouden
denken als aan iets heel rijks en moois.
Ik tenminste herinner mij drommels
Zo was de ontgroening best meegeval
len en ik voelde mij daar fijn op mijn
plaats, maar mijn introductie in het
onderwijssbestand viel wel wat minder
gelukkig.
Juffrouw Annie Bisschop legde ons uit
dat het voorvoegsel "bi"betekende:
twee keer en dus biscuit betekende
twee keer gebakkenwaarop ik juist
iets te luid opmerkte: "en dus betekent
bisschop: twee keer geschopt!" wat
wel leidde tot een zekere populariteit bij
de jeugd, doch niet in de hogere sferen.
De Magelangse jeugd was bekend om
zijn goede schutters, zowel op de
katapult als de windbuks, maar een
solide jager ben ik nooit geworden.
Wat natuurlijk niet betekende dat ik
mijn rol niet meer speelde in het mach
tig Indianen-cowboy-gedoe, de catapult
losjes bengelend achterin mijn tjelana-
monjet.
Merkwaardig was wel, dat deze kleine
Tjek ook tegenover zijn vader vrijpos
tiger werd, hetgeen nogal eens uitliep
op het klassieke pak-op-de-broek, stee
vast met de slof,dat slappe voet-be-
Magelang, de Militaire Sociëteit.
aanmerkelijk sneller dan ik op mijn
zesde jaar, maar dat pakte anders uit, nu
de beroemde bergklimmer zijn slappe
sloffen moest uit-schoppen voor ons
nummertje hardlopen, waarin ik hem
verre de baas wasgewend als ik was
om buiten schooltijd altijd op mijn blote
kakies te lopen, grind, ja zelfs scherpe
doeries ten spijt! Maar, groot tacticus
die hij was, drong hij mij in een hoek en
meteen bewoog de hand met de slof
zich in een vast ritme van lucht op vlees,
tot hij mij los liet. Ik draaide mij om,
handen provocerend in mijn zijzou
goed dat ik pas een fiets kreeg toen ik in
Bandoeng naar de H.B.S. ging, en dan
was 't nog wel een erfstuk van een oom
die toen juist gestorven was, en dan had
dat ding niet eens een vernikkeld stuur
en ook geen terug-trap remwat een
prestige-verlies voor je nieuwe sobats!
Want dat steile gras-paadje, het diepe
ravijn van de Tjikapoendoeng in, daar
had je natuurlijk meer moeite mee dan
je kontjos. Nu won ik wel aan prestige
toen bleek dat mijn grote witte kakatoe
op dat stuur een prachtig houvast had
en wie kon er nu met een kakatoe rond
Zo omstreeks 1914 moet ik in Magelang
naar de school van meneer Stapel ge
gaan zijn, ik denk in de tweede klas en ik
kreeg een schooltas-met-klep en schou
derriemen net als de soldaten, en een
sponsedoos die altijd vies rook, een lei
en mooie griffels en wandelde de tweede
klas in samen met de zoontjes van
hogere Javaanse en Hollandse ambte
naren, planters uit de omgeving en rijke
Chinezen en zo. Fantastisch die veel
heid aan nieuwe vrienden die onmid
dellijk begonnen mij te ontgroenen, wat
zich bepaalde tot een wedstrijd vogel
schieten met de katapult en een stevig
nummertje kloppen - zo klein als we
waren - waarbij ik wel even mijn brilletje
mocht afzetten. Nu had ik natuurlijk
direkt een nieuw hartsvriendje, dat mij
aanraadde de eerste keer snel te verlie
zen door "escuus" te prevelen zodra je
tegenstander op je nek zat, want zo
hoorde dat nou eenmaaleen paar
dagen met je vriend te oefenen tot je de
zaak letterlijk onder de knie had en dan:
eventjes af te rekenen, alles volgens
een strenge erecode en zo voelde ik mij
dan ook in een mum van tijd echt thuis
daarin Midden Java! Ik begon mezelf al
een hele Tjek te vinden.
kleedsel dat ouders in de middaguren
plachten te dragen, een venijnig vuist
wapen in de hand van uit hun heilig
middagslaapje wakker getreiderde
oudersje maakte beter geen slapende
Enfin: nu leerde je op de Eerste
Europeesche Lagere School, heel merk
waardig en in no time, een schat van
zogeheten "vieze woorden" die ik in
mijn onnozelheid in bijzijn van mijn
vader ten toon spreidde, waarop de
strenge rechter onmiddellijk de slof
trok en mij gelastte voor hem aan te
treden voor ples-ples-planderen, waarop
ik in paniek de grote tuin in vluchtte.
Groot sportman als hij was, liep vader
10
