Even
Elvire Theodora Mostert-Galman
BU DE VOORPLAAT (Foto: archief I.W.I.)
Nee, dat is niet Gerrit de Raadt op de
voorplaat. Ik zeg dat maar meteen,
omdat velen anders blijven denken of
vermoeden dat dit wel zo is. Motor
rijden in Indië en Gerrit de Raadt zijn
immers identiek, net als stamboel en
miss Riboet, als Bandoeng en Bogerijen,
net als Aneta en Berrety, net als de VOC
en Jan Pieterszoon Coen, net als
Hoewel, ook al zou het wèl Gerrit de
Raadt zijn op de voorplaat, dan nog
zouden we de nodige bijzonderheden
over hem erbij moeten schrijven. Ten
eerste omdat velen een Harley Davidson
nog wel kunnen associëren met De
Raadt, maar met de naamsbekendheid
houdt het dan verder ook op. Waar en
wanneer hij geboren is, wat zijn presta
ties zijn geweest e.d. weet men niet,
heeft men nooit geweten.
En ten tweede zijn er natuurlijk nog veel
mensen, de "jongeren", voor wie zelfs
de naam Gerrit de Raadt niets zegt. Of
zoals laatst iemand tegen mij zei: "Alles
wat in de toekomst geschreven wordt
over Indië zou eigenlijk met veel voet
noten moeten worden voorzien, anders
begrijpen maar heel weinig lezers waar
het geschrevene over gaat."
Dokter Lie, E.D. Wermuth, F.L.P. Sachse,
H. 't Hoen, GéTichelman, J.W. IJzerman,
K.A.R. Bosscha, Teun Ottolander, A.A.
Priester, G.A. Wilken, J.L.A. Brandes,
Mina Hoffman-Krüseman, Nico J. Ger-
harz, H.L.E.E. Schwartz, A. Stoop, Njonja
Philipsik noem maar een paar namen.
Wie kan zo, zonder eerst allerlei boeken
en archieven te moeten raadplegen, iets
over hen vertellen? Heel weinigen denk
ik, misschien niemand meer. Elke dag
immers worden wij een dag meer ge
scheidenvan het verleden en komen wij
een dag dichter bij de toekomst.
Oma Paula bijvoorbeeld. Nee, zij was
geen vooraanstaand figuur of zo,
gewoon een oma. Maartoen zij overleed,
dat was begin 60, toen was er toch een
behoorlijke consternatie in haar familie-
en kennissenkring. En druk was het op
haar begrafenis! Anno 1 990 rust oma
Paula nog steeds. Dat staat op haar
steen. Maar je moet wel goed kijken,
want de letters op de verweerde steen
bij het verzakte graf zijn heel moeilijk
leesbaar. Eigenlijk raad je maar meer
wat er staat.
Da's een stoere foto, de voorplaat.
Wanneer op dezefde plek iemand had
gestaan met sandalen en een fiets aan
de hand dan hadden we wat anders
gehad, maar nu hebben we iets dat
kracht, durf en snelheid uitstraalt. Toen
ik de foto voor het eerst zag, moest ik
denken aan dit gedeelte uit "Schuilen
voor de regen" van Vincent Mahieu:
de trillende naald van de speedometer
passeerde hautain de 60, tevreden de
70, tintelend de 80 en triomfantelijk de
90. Er naderde een tegenligger met
felle koplampen. Het bijtend-felle licht
verblindde Macaré en maakte hem
woedend. Hij zette zijn koplamp ook
aan en raasde verder. Hij ging geen
millimeter opzij. Ook de tegenligger
niet. Ze naderden elkaar als twee
meteoren. Ze zouden haarscherp langs
elkaar heen schieten. Ze schakelden
hun lichten niet uit. Toen Macaré de
brugleuning zag, was het al te laat om
welke beslissing ook te nemen.
In een explosie van dubbel licht sloeg
hij door een plotselinge waterval van
geraas rakelings tussen brugleuning en
truck een roetzwarte nacht in. Hij min
derde instinctmatig vaart en zijn ogen
begonnen weertezien. De witte bomen
gierden niet meer langs hem heen,
maar vlogen, maar reden, maar gleden,
maar schoven. Loes' stem kwam van
ver: weet je dat mijn schoenen rakelings
Na een lang en zorgzaam leven overleed onze dierbare echtgenote, moeder,
schoonmoeder en oma
Soerabaja 4 augustus 1909 - t Kendall Park, N.J. 4 aug. 1990
Sacramento, Cal. USA Henry Mostert
Henry en Elly
Robert, Nico, Frank, René
N.Y. USA Charles en Elvire
Henry, Jill, Michael
Kendall Park, NJ Juul en Wally Lentze
langs die brug gingen? Ze lachte.
Macaré merkte dat hij een afschuw had
van zichzelf. Telkens dacht hij aan wat
gebeurd zou zijn, als ze werkelijk de
brugleuning geraakt had, aan wat vlak
daarvoor gebeurd zou zijn als hij geremd
had of te snel vaart geminderd op de
ijsgladde weg, als hij ook maar een
tiende millimeter gemanoeuvreerd had
met zijn stuur.
Telkens vertrok zijn gezicht in een
grimas van pijn, een mondhoektrekking
van afschuw. Loes praatte maar door.
Teddy was zo'n branie niet. Vaak had ze
ook Kaatje ge-adjakt, maar hij durfde
niet ver genoeg te gaan.
Niet dat ik hier literair moeilijk kan of wil
doen, maar in dit gedeelte van "Schuilen
voor de regen" zegt Tjalie ook precies
wat een man, ik beperk mij maar tot de
mannen, soms opeens kan doen, voelen.
Of zou willen doen. Of zou willen dat hij
zou durven doen. Dat opeens iets of
iemand tegenkomen, of uitdagen, dat
hem eindelijk de kracht, de durf en de
lang gekoesterde wil geeft om te blazen,
zoals je dat op zijn Indisch zegt. Niet
meer dat voorzichtige, niet meer dat
ingehoudene, bange, beheerste, wel-
overwogene, maar doen wat je wilt
doen, no matter what, no matter who.
Goed, als je die roes gehad hebt, tril je
nog erger als een fietser met sandalen
en een lekke band, maar toch, je hebt
het gehad, je hebt het gevoeld. Je hebt
je even man gevoeld.
R.B.
MISDRUKKEN
Veel abonnees hebben er in de afgelopen
maanden tenminste één ontvangen:
een misdruk. Een nummer met blanco,
zwarte, dubbele of halfgedrukte pagina's.
En op dit moment kunnen wij niet eens
de garantie geven dat dit niet meer voor
zal komen. De haperingen in de machi
nerie van de drukkerij, oorzaak van de
misdrukken, zijn bijna, maar nog niet
helemaal verholpen.
Excuus, geachte abonnees, excuus en
de toezegging dat hard gewerkt wordt
om u een goed nummer van Moesson
te bezorgen. En mocht ons dat niet
gelukt zijn, aarzel dan niet om een
nieuw nummer te vragen op telefoon
nummer 070-3 54 5501.
Directie Moesson
2
