ONRUST, een vergeten eilandje nabij Batavia
Piljit - lotion
ORIENT TRAVEL BV
In een klein zaaltje van het Amsterdams
Historisch Museum is tot 21 oktober
a.s. een kleine, interessante tentoon
stelling te zien over het eilandje Onrust.
De tentoonstelling is een project van de
'Werkgroep VOC, Oostenburg en On
rust', die onder meer onderzoek doet
naar de bedrijfsgeschiedenis van Onrust.
Onderzoek met een praktische kant,
want de bestuurders van Jakarta over
wegen om van het eiland een culturele
trekpleister te maken. Zo wil men er een
museum vestigen met archeologische
vondsten en één van de vroegere zaag
molens in ere herstellen. Voorts zullen
de fundamenten van de vroegere be
bouwing worden opgegraven.
Onrust maakt deel uit van de Pulau
Seribu, de ruim honderdvijftig kleine
koraaleilandjes, die in de baai van Jakar
ta liggen. Sommigen zullen zich herin
neren dat Onrust in het vooroorlogse
Indië als quarantaine station fungeerde
voor onder meer Indonesische Mekka-
gangers en ook als t.b.c.-sanatorium
heeft dienst gedaan. Tijdens de tweede
wereldoorlog werden er N.S.B.-ers en
Duitsers op het eiland geïnterneerd.
Aan dit eiland-verleden gaat de tentoon
stelling echter voorbij: de aandacht richt
zich uitsluitend op de Compagnie's tijd
toen het eiland ook al zeer intensief
werd gebruikt.
Hoewel het eilandje Onrust slechts 300
bij 400 meter groot is, werd het door de
Bewindhebbers van de V.O.C. uitgeko
zen om aldaar de grote Oost-I ndië-
vaarders te laten repareren en voor
overslag en opslag van goederen. De
ondiepe haven van Batavia was immers
niet toegankelijk voor grote zeeschepen!
Op de equipagewerven van de stad
Batavia werden slechts kleine scheep
jes als sloepen e.d. gemaakt. Het echte
grote werk vond plaats op Onrust.
Een belangrijke scheepsreparatie was
het zogeheten "kalefateren", waarbij
het schip werd "gekield", dat wil zeg
gen scheef getrokken en de werklieden
de scheepsromp konden gaan herstel
len. Ook het schip van de ontdekkings
reiziger James Cook, de "Endeavour"
werd op Onrust gerepareerd en Cook
was erg te spreken over de deskundige
wijze waarop dat gebeurde.
Rond 1770 waren er dagelijks circa
3.000 mensen op het eiland werkzaam.
1 200 personen verbleven er zelfs per
manent en 1.800 pendelden van nabij
gelegen eilanden. Kuiper en Purmerend,
op en neer. Op het eiland werkten vrije
timmerlieden, Indonesische slaven en
gevangenen.
Twee keer per jaar mochten de timmer
lieden met een driedaags verlof naar
Batavia, dat slechts veertien kilometer
van Onrust verwijderd was. Het gespaar
de geld werd dan meestal in een mum
*§pl
van tijd in drank omgezet en na terug
keer wachtte opnieuw een hard en saai
bestaan.
Over de tentoonstelling is een schitte
rend boekje geschreven door Lodewijk
J. Wagenaar voor de vriendenprijs van
f 3,50. Het biedt een goed overzicht
van de geschiedenis van Onrust en is
van 1 5 fraaie prentafbeeldingen voor
zien.
Mocht u in Amsterdam zijn en in de
buurt van het museum, dan is een kort
bezoek aan de expositie Onrust een
bedrijvig eiland in de baai van Batavia
1616-1795 echt de moeite waard!
Het Amsterdams Historisch Museum
is gevestigd aan de Kalverstraat 92 te
Amsterdam en is geopend iedere dag
van 1 1.00 tot 1 7.00 uur.
RICHARD VOORNEMAN
Het eiland Onrust, bij Batavia naar een prent van M. de Sallieth, 1779. De V.O.C.
had op het eiland een scheepswerf, op de voorgrond is men bezig een scheepsromp
te kalefateren.
Pijnverlichtend, effectief wer
kend bij: spierpijn, hoofdpijn,
krampen, groeipijn bij kinderen,
allegie-jeuk, verwijdert wratten
en desinfecteert bij insectenbeten.
Hoort in uw reistas!
Zuinig in gebruik.
Flacon 100 CC. Nu nog f 24,50
KEEP MOVING INTERNATIONAL
Stegerhoek 1 4,
2203 BE Noordwijk
tel. 01 719-1 7657, b.g.g. 1 6386
RETOUR BANGKOK v af 1.265-
RETOUR JAKARTA v af 1.795-
31 -daagse verzorgde reis JAVA en BALI v.a. f 3.800,— garantiefonds
REISGELDEN
RETOUR BALI v.af2.135-
RETOUR AUSTRALIË v.af2.360-
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 23 74 84
f Laan van Meerdervoort 291 DEN HAAG
Tel. 070-361 50 78
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
13
