OVER BLOEMEN
KUNT ETEN
14
De bloeiwijze van pisang produ
ceert eerst vrouwelijke bloemen
(rechts) en later mannelijke (links).
De hartvormige top met manne
lijke bloemen is de eetbare
'jantung'.
Ipomoea alba wordt evenals Po-
lianthes tuberosa 'sedep malem'
genoemd. De bloemen van de
laatste zijn echter niet eetbaar.
Van turi (Sesbania grandiflora)
bestaat er een witbloemige en een,
minder algemene, roodbloemige
vorm.
Om bij bloemen aan eten te denken
moet je misschien wel een Indo zijn.
Toch is het eten van bloemen ook in
Europa niet zo ongewoon. Immers
bloemkool en brocoli zijn niet anders
dan de erfelijk mislukte bloeiwijze van
planten die botanisch tot dezelfde soort
behoren als spruitjes, rodekool, spits
kool en boerekool. En wat dacht u van
artisjokken?
Met u wil ik het speciaal hebben over
tropische eetbloemen. Hiertoe behoort
natuurlijk niet de kembang pala, de in
fijne schijfjes gesneden en geconfijte
vruchten van de nootmuskaat, die vooral
in West Java veel worden verkocht.
Een van de lekkerste bloemen vind ik
wel die van de turi (Sesbania grandi
flora) waarvan een rood- en witbloemige
vorm bestaat. Net als alle vlinderbloe
migen, bestaat ook de turi bloem uit
kiel, vlag en twee vleugels met daar
tussen de tien meeldraden en het vrucht
beginsel. De laatste smaakt bitter en
moet voor het gebruik worden verwij
derd. We aten de bloemen het liefst
gestoomd in de pecel, maar ook in timlo
en lodeh is turi heel lekker.
Tweede op mijn lijstje van favoriete
eetbloemen is de terubus (Saccharum
edule) wat waarschijnlijk niets anders
is dan de mislukte bloeiwijze van ge
woon suikerriet (Saccharum officina-
rum). De compacte witte kolven kun
nen op verschillende wijze worden be
reid, bijv. in de plaats van asperges en
zijn een ware delicatesse.
Een andere opmerkelijke eetbloem is
de jantung, de bloeiwijze van pisang
(Musa paradisiaca). De eerste paarse
schutbladen van de bloeiwijze bedekken
Terubus, is de bloeiwijze van een
variëteit van suikerriet die in
zijn ontwikkeling blijft steken.
Daar de plant nooit vrucht zet is
vermenigvuldiging alleen door
stekken mogelijk.
een dubbele rij vrouwelijke bloemen die
zich tot vruchten ontwikkelen, waarvan
men hier geen idee heeft over de ver
scheidenheid aan smaken, maar dat
terzijde. (Eveneens terzijde: Prof. v.d.
Pijl heeft een artikel geschreven over de
bestuiving van pisang door vleermui
zen.) De latere schutbladen bevatten
alleen nog mannelijke bloemen, waaruit
geen vruchten ontstaan. De top van de
steeds verder groeiende bloeiwijze
heeft enigszins de vorm van een hart,
vandaar de Indonesische naam jantung.
In gerechten als timlo en tjaptjai (moei
lijk wennen dat cop coy) zult u wel eens
bruine slierten hebben ontwaard. Dit
zijn droogbloemen aangeduid met
seden malem, welke voor het gebruik
moeten worden geweekt. Lange tijd
heb ik gedacht dat dit de bloemen
waren van een lelieachtig bolgewas
afkomstig uit Mexico met trossen witte,
's nachts sterk geurende, bloemen (Po-
lianthes tuberosa). Het zijn echter de
bloemen van een andere nachtbloeier
met dezelfde inheemse naam, Ipomoea
alba (Calonyction aculeatum) een lid
van de winde familie.
Speciale vermelding verdient de bloei
wijze van honjé(Sund.) of Kecombrang
(Jav.), Etlingera elatior (Phaeomeria
speciosa) van de gember familie. Niet
iedereen zal de sterk aromatische, wat
scherpe smaak kunnen waarderen maar
ik vind dat de roze schutbladen aan
gerechten als gado-gado, urap en aan
visgerechten een heel aparte smaak
geven.
Ter completering nog wat andere plan-
(lees verder volgende pagina)
De tot 3 m hoge kecombrang
heeft een forse bloeiwijze waar
van de roze schutbladen een
speciale smaak geven aan be
paalde gerechten.
