GEIEZEN.
vsyj
Tussen pruimtabak en sirih
AURORA TRAVEL SERVICE B V.
- Voor vliegbiljetten naar alle bestemmingen ter wereld.
- Verzorgd maar wèl op individuele basis reizen, naar Indonesië, Maleisië,Thailand.
- Verzorgde busreizen naar de USA met Nederlands sprekende reisleiding.
- 16 dgn HAWAII al vanaf 2.696,-- inkl. vluchten, transfers en akkomodatie.
De Indische roman "Tussen pruimtabak
en sirih" van de zich noemende P.C.
Cuka Asam heb ik niet uitgelezen. Na
30 bladzijden vond ik het jammer van
de tijd om verder te gaan. Op die blad
zijde 30 staat:
"Als hij bij ons logeerde nam hij voor
mijn gevoel wei vijf keer per dag een
bad. Daarbij galmde hij uit volle borst:
"Oh, Rose Mary I love you"van Slim
With man.
Een paar bladzijden daarvoor vertelt
P.C. Cuka Asam:
"We moesten ons dan wassen, kleden
en werden er op uit gestuurd om vers
brood te ha/en, bij een bevriende
warme bakker.
Wanneer de schrijver het nu zou heb
ben over Zwolle anno 1 975, dan lees je
hier gewoon overheen. Maar hij heeft
het daar niet over, hij heeft het over
Buitenzorg anno 1 947 en om dan te
spreken van "warme bakker"
En wat Slim Withman betreft: het is
Slim Whitman en die zanger heeft het
(Vervolg: "Het Louche Maliepaard")
katuren van verschillende gasten op de
muur.
Toen ze ongeveer dertien jaar was,
werd Etie door haar ouders naar Neder
land gestuurd voor haar verdere op
voeding en opleiding. In Den Haag en
later op kostschool in Lausanne bracht
de eigenzinnigheid haar regelmatig in
conflict met de schoolleiding. Eigenlijk
wilde ze graag een tekenopleiding vol
gen en na lang aandringen mocht zij
gaan studeren bij Bernard Schregel,
een alom gewaardeerd kunstenaar in
Den Haag. Na een jaar echter moest ze
terugkeren naar Indië, omdat haar
ouders van mening waren dat ze de
huwbare leeftijd had bereikt. Hoewel ze
zelf een professionele opleiding wilde
volgen en haar eigen leven wilde bepa
len, kreeg zij daarvoor geen echte kans.
Binnen een jaar na haar terugkeer
beroemde lied "Rose Marie" (niet:
"Rose Mary) pas in 1954 op plaat
opgenomen. Wanneer een jongen dat
lied anno 1947 in Indië zong, dan
imiteerde hij dus niet Slim maar wel
Nelson Eddy, die samen met Jeanette
MacDonald het lied "Rose Marie" in de
gelijknamige film beroemd maakte.
Natuurlijk, het zijn maar twee kleinig
heidjes, maar de lezer wordt door de
tekst op de achterkant van het boek dan
ook geprikkeld om P.C. Cuka Asam niet
onbevangen maar kritisch te gaan lezen.
Dit staat er:
"Een groep minderheden die opgelost
leek te zijn in de Nederlandse samen
leving: de Indo-Europeanen of "Indo's",
in het toenmalige Oost-lndië vormden
zij een buffer tussen de blanke top en
de Indonesische onderklasse. Deze
roman geeft een uniek inzicht in de
wijze waarop Indo's in Indonesië leef
den, en hoe zij de overgang hebben
ervaren van kolonie naar onafhanke
lijkheid van de Republiek Indonesia.
De belevenissen van een tiener vor-
trouwde Etie met de Schot Neill McNeill,
die een handelsfunctie bekleedde in
Batavia. Kort na elkaar kregen zij vier
kinderen. Hoewel ze een drukke huis
houding had, vond Etie in die jaren toch
tijd om met haar kunst bezig te zijn.
Zij illustreerde op eigen initiatief onder
meer Indische sprookjes en Roemeense
legenden."
Na de Eerste Wereldoorlog vestigde
Etie zich in Nederland.
"Grafiek heefteen grote rol gespeeld in
haar werk. Zo maakte ze in 1 932 in de
vorm van illustraties, kopstukken en
sluitvignetten en een reeks houtsneden
die geïnspireerd zijn op de liefdes
legende van Tristan en Isolde.
Na de Tweede Wereldoorlog concen
treerde Etie van Rees zich op het schil
deren, waarbij zij vooral met olieverf,
aquarel en gouache werkte. Haar schil
derijen zijn vaak fantastische composi
ties, waar zij erin slaagt de in haar ogen
men het panorama waarop deze over
gang is geschilderd.
Dit boek is geschreven door iemand
die van zichzelf zegt dat hij "tien
boeken heeft gelezen, waarvan acht
voor zijn examen." Hij wit zichzelf
geen schrijver noemen, maar iemand
die de frustraties van een generatie
Indo-Europeanen heeft weggeschre
ven. Toch is zijn stijl superieur.
Sarcasme en ironie vinden hun plaats
in detailbeschrijvingen die het de lezer
mogelijk maakt om de sfeer in Indo
nesië kort na de oorlog te proeven.
Cuka Asam is op 2 augustus 1938
geboren in Jakarta, Indonesë. Hij is in
1956 naar Nederland gekomen."
Uniek inzicht? Superieure stijl? Frustra
ties? Niks van gemerkt. Wel wil ik
geloven dat P.C. Cuka Asam niet meer
dan 1 0 boeken heeft gelezen.
Maar toch: als deze jongen nu gewoon
zijn eigen naam gebruikt en zich een
jaartje terugtrekt om heel veel te lezen
om vervolgens een nieuwe poging te
wagen zijn herinneringen op papier te
zetten, dan kan er best een goed verhaal
ontstaan van een jongen die in een
bijzonder tijdperk man werd.
R.B.
"Tussen pruimtabak en sirih" door
P.C. Cuka Asam. Uitg. Migranten-uit
geverij Warray. Pb 189 blz. Prijs f 24,95,
porto f 5,00.
kunstmatige splitsing tussen het na
tuurlijke en bovennatuurlijke op te
heffen.
In 1952, op 62-jarige leeftijd, begon zij
bij toeval te experimenteren met klei. Zij
maakte wezens, die aan haar fantasie
waren ontsproten, maar waarvan de
grondvormen aan de natuur zijn ont
leend. De vormen gaan terug op mo
tieven die ook in vroeger werk al aan
wezig zijn. Tot aan haar dood zou ze
beest- en mensenfiguren boetseren.
De landelijke doorbraak volgt in 1 964
met de rondreizende tentoonstelling
"Tussen mens en dier", bestaande uit
1 20 keramische plastieken en geteken
de schetsen."
Museum Het Princessehof aan de
Grote Kerkstraat 11 te Leeuwarden
(tel. 058 - 13 74 38) is op werkdagen
geopend van 10.00-17.00 uur en op
zondag van 14.00-17.00 uur.
Tel. 020-199377/199396. Fax 020-101611.
Clauskindereweg 28-29, 1069 HN Amsterdam
(ANVR)
GARANTIEFONDS
REISGELDEN
19
