POT
ORIENT TRAVEL BV S
RETOUR BANGKOK v af 1.430,—
RETOUR JAKARTA v aM.900-
31 -daaqse verzorgde reis JAVA en BALI garantiefonds
v_a f 3.800- reisgelden
RETOUR BALI f 2.135-
RETOUR AUSTRALIË v af 2.525.-
Singel 486 - 101 7 AW AMSTERDAM
r I JT-J r Tel. 020 - 23 74 84
Laan van Meerdervoort 291 DEN HAAG
rwlK# Tel. 070 - 361 50 78
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
Gespecialiseerd in:
Krissen en Oosterse Wapens
Indonesisch Houtsnijwerk
Aziatica en Curiosa
Wayangpoppen
Hooigracht 62
2312 KV Leiden
Tel. 071 - 132177
(Vervolg: "Van Mestiezen tot
Indische Nederlanders")
trouwen met totoks die niet in regerings
kringen verkeren.
Europeanen
Twee zoons van W.V.H. Daniël (1 783-
1 860) en Scipio (1785-1827) illustre
ren de 1 9-eeuwse loop van de Mestie-
zengeschiedenis. Daniël heeft bij de
Javaanse vrouw Mea drie dochters, die
hij zijn achternaam en een Christelijke
voornaam geeft: een soort intentie
verklaring om ze Europees op te voeden.
In 1827, als ze op huwbare leeftijd
komen, wettigt hij ze officieel. In 1 844
trouwt hij Mea, die daarmee onder de
naam Christina Simons Nederlandse
wordt. Van de dochters trouwt de jong
ste met een zoon van oom Scipio. De
tweede dochter trouwt met een import-
European, toekomstig gouverneur van
de Molukken. De oudste dochter trouwt
een totok-bestuursambtenaar die het
tot resident van Cheribon zal brengen:
Tjaling Ament. Tjaling brengt de naam
in, maar de faam van de familie is
gebaseerd op de macht, status, rijkdom
en ondernemersactiviteiten van zijn
Mestieze schoonfamilie.
Indonesiërs
Scipio was ook niet getrouwd. Wel
14
werden de kinderen uit de concubinaten
allemaal gedoopt. Een officiële handeling
die tot een Europese opvoeding ver
plichtte. Alleen Maria kreeg daarbij de
achternaam Van Riemsdijk. De anderen
moesten het doen met een omkering
ervan: Kijdsmeir. Echt erkend werden
ze pas na hun zuigelingenjaren. De
moeders werden niet gehuwd. Dat had
voor haar vooral sociale implicaties: zij
mochten niet met Scipio in het openbaar
verschijnen en werden niet begraven
op hetzelfde (Europese) kerkhof als
man en kinderen. De Nederlanders met
wie Scipio's dochters trouwden, ver
vulden onbetekenende baantjes in de
koloniale maatschappij. Maar Willem,
de jongste zoon, deed een goed huwelijk.
Hij trouwde met nichtje Van Riemsdijk.
De acht kinderen uit hun huwelijk lei
den een leven dat niet van Indonesiërs
is te onderscheiden. Huwelijken met
Indonesiërs doen hun nageslacht uit de
(Nederlandse, koloniale) geschiedenis
verdwijnen, want 'Inlanders' werden
niet geregistreerd.
Van belang is te constateren dat het
Mestiezen in de jaren '70 van de 1 9e
eeuw nog niets kan schelen dat de
schoonfamilie Indonesisch is.
Mestiezenmaatschappij verdwijnt, de
Mestiezencultuur moet nieuwe wegen
zoeken om zich staande te houden. Dat
Ons reserve fonds voor moeilijke dagen
Moesson wil geen subsidie. Het wil voort
bestaan alleen als U dat wilt. Met uw
steun poekoelen wij teroes I
Hieronder laten wij, onder hartelijke dank
zegging aan alle schenkers, de verant
woording volgen van de giften die zijn
binnengekomen voor het reservefonds
voor Moesson over oktober 1990.
v. B. f 100,-; W. Boverhof e/o Mw. f 50,-;
A. Burg f 10,-; A.M.H. de la Croix f 10,-;
Mw. J.W. de Groot f 10,-; Mw. A. Hazevoet-
Tijm f 100,-; T. Heyman f 10,-; J. v. Holstijn
f 250,-; J.C.C. Jansz f 10,-; Mw. F.A. de
Leeuw-Remy f 50,-; J.C. Lemaire-Manuel
f 25,-; F. Lit f 1 7,30; R. Mariouw f 40,-;
B.M. Naberman f 10,-; CI.A.L. Pabst-Swa-
neveld f 10,-; H. de Quant f 10,-; F. Scott-
Bleeker f 100,-; L.E.V. Simao f 10,-; V.A.
Sponhoff f 20,-; L.C.N. Staff f 1 5,-; M.H.
Uyterdijk f 1 2,11; F. Voogt f 22,-; G. Vroo-
men f 3,-; J. Willemsen-Sterckx f 10,-.
Totaal ontvangen voor
Poekoel Teroes Pot in oktober f 904,41
Totaal ontvangen voor
Bruine Bus incl. Kerstkrandjang
in oktober f 7.442,33
lukt haar door een verbintenis aan te
gaan met Indonesië. In het achterland
van de oude VOC-kernen vestigt zich
een nieuwe variant van de Mestiezen-
cultuur, waarbij het (mestiezen-) Maleis
definitief de plaats inneemt van het
Portugees-maleis, en de invloed van
vreemde culturen zich beperkttot Indo
nesisch en Nederlands (west-Europees).
Karei Holle, Van der Tuuk en Brata
Yoeda fungeren ieder op hun eigen
wijze als vertegenwoordigers van deze
nieuwe variant die met toenemende
kracht maatschappelijk ongewenst
wordt. Zeker tot aan het eind van de
1 9e eeuw blijft ze echter bepalend voor
het gezicht van de kolonie. Zo zeer zelfs
dat de totoks in de 20e eeuw zich hoe
langer hoe meer daadwerkelijk apart
moeten gaan houden van de niet-totoks
om het gevaar van verindischen' te
ontlopen. Typerend daarbij is dat de
positie van de stadmestiezen het 'offi
ciële' beeld van de Mestiezen gaat be
palen. Het is het stereotype van de
kleine 'verpauperde' Indo, die tot niet
veel meer in staat en bereid is dan een
eenvoudig klerkenbaantje of een lage
militaire rang onder voortdurend toe
zicht van de totok. Over dat beeld, de
oorzaken en de gevolgen daarvan gaat
het volgende en laatste deel.
(wordt vervolgd)
