Uit de oude
Kompenie Kamfer Kist
door J. A. Wormser
OP HET GLADDE PAD DER KRANTENWERELD (III)
18
Wat bracht die Moesson van 1 november jl. mij een fantastische verrassing, met
die foto's op de pagina's 8 en 9! Nota bene uit een reclamefolder van de
Preangerbode die ik omstreeks 1935 zelf ontworpen heb. En ik vermoed dat ik nu
ook weet van wie de redactie ze kreeg: van een oude getrouwe die sedert 1 921 het
concern van mijn vader gediend heeft: Mej. Beerman, die ik ook een paar dagen
geleden een bezoekje bracht, nadat zij mij op het spoor gekomen was via mijn
verhaaltjes in Moessonzo ziet U!
En zo kom ik nog weer op een verhaaltje over het gladde sawahdijkje van de
journalistiek, en wel tijdens mijn Europees verlof, dat juist samenviel met de
Olympische Spelen van 1 936 in Berlijn, waar, zoals we nooit vergeten zullen, ene
Hitier juist aan het bewind was.
Daar ik toch aan een nieuwe auto toe
was, kocht ik die in Holland, en dat was
een kleine Mercedes, de zogenaamde
1 70 V, voor-schrik niet -1 700 gulden,
nieuw (ja, wel met een kleine lening van
hoger hand, dat wel). Het transport naar
Indië kostte zoiets van 1 50 gulden (kan
me vergissen) en invoerrechten-lndië
(weet ik zeker) 130 gulden. Enfin, ik
was eigenlijk uit op een Triumph Sou
thern Cross of een SS Swallow (de
eerste naam voor Jaguar) tweede hands,
dat welmaar mijn schoonvader bij
wie mijn vrouw, dochtertje en ik logeer
den, verbood mij ten sterkste zo een
"opzichtige protserige-wagen voor zijn
deur te parkeren".
Dus: met de bescheiden donker blauwe
Mercedes naar Berlijn, in gezelschap
van mijn oudere broer Jan. Over de
hobbel-keien wegen van die dagen be
reikten wij de Duitse grens, waar een
reus van een douane-man mij aansprak:
"Fahren Sie gerne Mercedes", waarop
ik (naar volle waarheid) gedecideerd
antwoordde: 'Ichfahre NUR Mercedes"
wat zulk een indruk op deze lobbes,
maakte, dat hij zei: "Ich trage, aus-
nahmsweise, Ihr Gepack" en zo bracht
hij mijn koffer naar het gebouw waar
onze koffers gecontroleerd werden.
Sjonge-jonge wat sloofden die lui zich
uitook al met die enorme span
doeken over de straten "Wir begrüssen
die Jugend der Welt". Nou ik zou wel
anders leren!
Broer Jan en ik schreven in een hotel in
Osnabrück onze namen in en lieten
onze passen achter, aten nog wat en
gingen naar bed. Om drie uur: gebonk
op onze deurdong-dong-dong
GESTAPOöffnenüEn daar kwam
een vlerk in een gele regenjas en een
donkere toppie de slaapkamer ingedon-
derdpaspoortenja, de mijne was
een toen gebruikelijke familie-pas
"Ich befehle Ihnen ihre Frau und das
Kindforzuführen"Ein momentbitte,
Herr Major" (geef dat kreng maar een
mooie rang) en ik loop naar mijn tas en
haal er uit: een op kostbaar, geschept
papier, in zwart en goud omrande krul
len, een germaans pompeuse uitnodi
ging tot het Geweldige PERS DINER
waaraan Unser FÜHRER zou deelnemen
in grote krullen ondertekend
GOEBBELShield het die vent onder
zijn neus en vroeg hem beleefd "Was
wird unser Herr Goebbels schon sagen,
wenn ich gegen Sie meine Beschwer-
de erheben wurde?en die vlegel
verschoot van kleur en wist niet hoe
gauw hij de trap af kon.
In het kolossale Olympische Stadion zat
ik op de pers-tribune binnen arm-lengte
achter de Führertoen kwamen daar
als eersten de Oostenrijkers binnen ge
marcheerden datdaverende, donde
rende Sieg-Heil zal ik nooit vergeten
Nu moet ik wel even er aan herinneren,
dat de wereld pas goed en wel zo'n
beetje genezen was van de vrees voor
het agressieve rode, communisten
gevaar van de jaren twintig en dus nog
niet kon weten hoe ver de klap naar
rechts wel zijn konals dit tenminste
echt conservatief zou zijn. En de Kristal
nacht kwam eerst twee jaar later, zodat
toen, in 1936, de wereld toch we!
respect had voor wat dit land toen
presteerde.
En zo werd het PERS-FESTIJN een
groots evenement, waar alle kranten
koningen en hun redacteuren en ander
schrijvend volkje elkaar ontmoetten.
Tja, dat was een wereld-gebeurtenis,
dat hele Olympische-gedoe. Zo reisde
ik in de snelste trein ter wereld, "Der
Fliegende Hamburger" van de hoofd
stad naar Hamburg ter bijwoning van
de Olympische zeil-wedstrijden, die wij
journalisten in mooie en zeer snelle
motorboten volgdentja, wat een
merkwaardige zware ronde stalen schij
ven zaten daar op voor- en achterschip?
Enfin, we hebben dat allemaal wel een
beetje te laat gesnapt.
Ter lering keek ik een paar weken rond
op "De Telegraaf", waar ik een meer
economische techniek van kranten-
opmaak leerde, die ik in 1937, toen ik
chef-redactie werd, met succes kon
toepassen.
Die winter bracht ik met echtgenote en
(lees verder volgende pagina)
Braga, 1936-1937. Links, onder "Byoux", mijn prachtige Chrysler Big-Six, toen
nog van meneer Heim.
