Merry Christmas
Naar Rusland, Londen en verder
Wk
HERSENSPINSELS
VAN EEN INDOVIDU
ZALIG KERSTFEEST en
GELUKKIG NIEUWJAAR
Vaak hoor je, dat hier in Amerika Kerst
mis alleen maar een gelegenheid is om
te "party'en" en dat de winkels in
november al de klanten proberen te
lokken met Kerstversieringen en Kerst-
muziek. Kortom, dat Kerstmis "too
commercialized" is. Ik moet toegeven
dat de winkels al vroeg hun etalages
versieren, direkt na "Thanksgiving" in
november al. Ik persoonlijk vind het wel
leuk, dat de donkere winter avonden
wat opgevrolijkt worden met al die
bonte kleuren en lichten.
Ikzelf keek ookaltijd verlangend uit naar
de Kerstdagen. Toen mijn kinderen nog
klein waren ging ik ze Kerstverhalen
voorlezen. Vaak moest ik hevig slikken
als ik hun grote ogen zag, vol kinderlijk
geloof en als er tranen opwelden in hun
ogen als ik vertelde dat er geen plaats
was in de herberg en het kindje in de
stal moest worden geboren.
Het was op een Kerstavond dat mijn
vrouw en ik de laatste hand legden aan
de kerstversieringen in ons huis. We
hadden twee kinderen, drie en vijf jaar
oud. Voor elk kind hadden we een
cadeautje ingepakt. We hadden wat
appels neergelegd en water voor de
rendieren. Maar iets zat me toch dwars.
En dat iets was, dat ik wist dat mijn
jongste alleen één ding wilde hebben
voor Christmas en dat was een Panda
beertje. Een Panda-beertje was echter
duur en geld was een probleem voor
Het was in het begin van de dertiger
jaren, toen er nog geen sprake was van
oorlog. Ja, er was wel oorlog in Spanje:
De Roden tegen de Witten. Maar dat
was zo ver verwijderd van ons wereldje
dat toen Indië heette.
Studies waren belangrijk toen en het
familieleven. Zondagschool was ook
belangrijk, maar wat voor ons, mijn
broers en mij, het hoogtepunt van de
dag vormde, was ons eigen "kinder
uurtje". Op het eind van de dag, als de
zon was ondergegaan en wij allen een
bad hadden genomen en de etenstafel
was afgeruimd, dan kwamen we allen
tesamen in de huiskamer. Het was dan,
dat mijn vader een boek tevoorschijn
haalde, wat hij die dag van de biblio
theek had gehaald, om ons voor te
lezen. Het was telkens weer een verras
sing, wat boek het ditmaal zou wezen.
Zou het een boek zijn van Dostojewski
of Charles Dickens? Of zou hij mis
schien voorlezen uit de Thuringer ver
tellingen? Hoe boeiend kon hij voorlezen.
Of het nou "Degebroeders Karamasov"
was of "Barnaby Rudge", hij wist onze
ons. Ik wist, dat ik nog maar 5,00 in
mijn zak had. Toen ben ik toch maar de
deur uitgestapt op die Kerstavond. Ben
door de sneeuw gebaggerd naar de
stad. Een auto had ik niet. Ik vond een
speelgoed winkel die nog open was en
ja hoor, ze hadden nog één Panda
beertje over. Ja, 5,00. Ik was zo blij
dat ik dat prachtige beertje had gevon
den dat ik bijna hard liep naar huis.
Thuis gauw het beertje ingepakt en
onder ons Kerstboompje gelegd. De
kinderen waren al naar bed. Haar andere
cadeautjes hadden we opgeborgen. Op
Kerstmorgen heel vroeg ben ik opge
staan en maakte rendier sporen in de
sneeuw en nam wat appels weg. Ik
gooide wat stukjes appel in de sneeuw
alsof de rendieren wat haden gemorst
terwijl ze al etend weggingen.
Ziezo, nu wachten totdat de kinderen
wakker worden. We hoefden niet lang
te wachten. De kinderen kwamen met
ogen vol verwachting de kamer binnen
en liepen naar de Kerstboom voor hun
cadeautje. Chris, mijn oudste, nam gelijk
het grootste pakje. Terwijl Edith een
pakje zag dat de vorm had van wat ze zo
graag wilde hebben. Ze nam het pakje
op en verwijderde voorzichtig het papier.
Ze was heel stil en we dachten dat ze
niet was ingenomen met haar presentje.
Maar toen nam ze voorzichtig het beertje
in haar armen en met een moederlijk
gebaar drukte ze hem teder tegen zich
aan.
Toen draaide ze zich om en in-gelukkig
zei ze: "Mam, Andy-Panda".
T.L.
aandacht te grijpen en ons te blijven
boeien. En op zulke avonden, in Indië,
onder de Kenarie bomen, terwijl de
zachte fragranse van de Katjapiring
bloemen door het open raam naar bin
nen dreven, werden we door mijn vaders
stem getransporteerd naar de Russische
steppen ofwel de achterbuurten van
Londen. Hoe leefden we mee met Oliver
Twist of met Huckleberry Finn, dreven
we op een vlot met Tom Sawyer op de
Mississippi. De boeiende stem van mijn
vader transformeerde ons wereldje in
Indië in een kaleidoscoop van beelden.
We zwierven op de Engelse buiten
wegen, of we probeerden de bittere kou
te weerstaan in Siberië. Wat een mede
lijden hadden we met Bob Cretchet en
Tiny Tim. En hoe blij waren we dat
Ebenezer Scrooge veranderde in een
weldoener. Ons kinderuurtje in Indië
opende de hele wereld voor ons. Het was
als een open poort, waar we doorheen
stapten in een volkomen verschillende
wereld in sterk contrast met ons eigen
Indische wereldje. Maar welke wereld
V
Het gebeurt vaker dan soms dat
woorden tekort schieten om bepaalde
gevoelens juist weer te geven.
Het schrijfgerei wordt dan opzij ge
schoven en met tekenmateriaal wordt
een oplossing gezocht. Ook dit keer.
Ik had willen schrijven hoe ik de
eerste Kerstviering in Holland heb
ervaren, toen de opmerking van een
collega - rond die eerste Kerst in
Holland - in mijn geheugen schoot.
"Ik kan me niet voorstellen dat er in
de tropen Kerstfeest gevierd kan
worden", zei hij en mijn verwondering
over deze uitspraak opmerkend ver
volgde hij met de verklaring:
De hitte en de brandende zon passen
niet bij het Kerstfeest. Donkere,
koude dagen en sneeuw horen bij
Kerst en de gezellige beslotenheid
bij de kachel."
Ik had hem kunnen vertellen hoe wij
in de tropen op de meest uiteen
lopende locaties beslist Kerstfeest
hebben gevierd. Ik had een verhaal
voor hem over een kerstvakantie in
een pondok op de hellingen van de
Gedeh en een kerkdienst in een
kapel van een klooster aan de grote
weg.
Maar hij zou het verhaal niet begrepen
hebben, net zo min als de tekening
die ik maakte omdat woorden te kort
schoten.
R. SCHAFER
we op elk moment weer konden verlaten,
indien we het zo wensten en ons terug
te trekken in onze eigen vertrouwde en
veilige omgeving.
Het is dit kinderuurtje dat voor altijd in
mijn geheugen is gegrift. De saamhorig
heid van de familie, de vertrouwde stem
van mijn vader. Ik voelde niet meer de
zwoele tropenavond, noch hoorde ik de
gamelan in de verte. In plaats daarvan
was ik in Siberië met Nadia Fedor in een
verblindende sneeuwstorm. Of ik was
4
