O
BERECHTING JAPANSE OORLOGSMISDADIGERS
IN NED.-INDIE 1946-1949
In verband met tijdgebrek was het niet mogelijk, het concept van het artikel vooraf
aan Mr. De Groot ter inzage voor te leggen, voor welke gang van zaken wij hem
en onze lezers excuses aanbieden. In gemeenschappelijk overleg werd een
gerectificeerde tekst opgesteld.
Het artikel "Berechting Japanse oorlogsmisdadigers in Ned.-lndië 1946-
1949" in Moesson van 1 dec. 1990 (blz. 6-7) noopt Mr. De Groot tot de
volgende reacties:
(blz. 6)
Het is onjuist dat Mr. De Groot, zoals in
de tweede kolom is geschreven, korte
tijd in Toeloengagoeng werkzaam zou
zijn geweest. De naam van deze plaats
is in geheel ander verband genoemd.
De tekst in de 2de en 3de kolommen op
blz. 6, en de 1 ste kolom op blz. 7,
aanvangend: "Vervolgens werd Mr. De
Groot", te lezen als volgt: "In 1938
werd Mr. De Groot substituut-griffier
van de Raad van Justitie te Batavia/
griffier van de "Adat-kamer". Van aug.
1 939 tot het uitbreken van de oorlog in
dec. 1 941 was hij buitengewoon voor
zitter van de landraden van Garoet e.a.
De heer De Groot, die reserve-lt. bij het
KNIL was, en in dec. 1940 tot kapt.
werd bevorderd, had in hetzelfde jaar in
Garoet een V.O.C. opgericht. In dec.
1941 werd hij gemobiliseerd. Na vol
tooiing van zijn aanvankelijke taak bij de
Landstorm in het Jaarbeursgebouw in
Bandoeng (zorg voor camouflage en
verduistering) werd hij na Kerstmis in
Tjilatjap aangesteld als commandant
van de Javaanse garnizoenscompagnie.
Hij nam als zodanig deel aan de strijd
om en nabij Tjilatjap (Serajoe-rivier,
Maos, Djatilawang)".
In dezelfde kolom staat dat hij in het
4de en 9de Bataljon commandant van
de officiersbarak is geweest. Dit moet
natuurlijk zijn: een officierenbarak.
Slot 2de alinea, 3de kolom blz. 6, te
lezen: het L(ands) O(pvoedings)
G(esticht) en in Tjihapit".
In de 3de alinea te lezen: Mr. De Groot
was toen belast met de evacuatie van
militairen naar Nederland en Australië."
In de eerste kolom, 1 ste alinea op blz. 7
te lezen: "De Landrechter nieuwe stijl -
na de oorlog in het leven geroepen" -
sprak recht in civiele- en strafzaken
voor alle landaarden. In strafzaken
bestond geen hoger beroep, in civiele
zaken was er de mogelijkheid van hoger
beroep op de Appèlraad te Batavia."
De laatste alinea vóór het hoofd "De
Temporaire Krijgsraad" vervalt.
De tekst onder het opschrift Temporaire
Krijgsraad' kan, met enkele correcties,
gehandhaafd blijven. In de eerste kolom
te lezen: Raad voor de Scheepvaart.
1 9de regel van onder te lezen: Ook
werden veel gevallen van collaboratie
behandeld.
Verder (9de en 8ste regels van onder)
te lezen: "In totaal stonden 365 be
klaagden terecht, van wie 59 de dood
straf kregen". In de laatste alinea te
lezen:Generaal Douglas MacArthur,
de Supreme Commander Allied Powers
(SCAP)"
Middenkolom tweede alinea te lezen:
"De veroordeelde Japanners, die in de
Tjipinang gevangenis in Batavia waren
opgesloten werden op 26 dec. 1 949
metdeTjisadane naar Japan afgevoerd
en werden na aankomst aldaar in de
Sugamo gevangenis ingesloten".
Tweede gedeelte kolom, 7de regel:
tegen generaal Imamura en generaal
Yamamoto.
"Afkorting Hvk moet zijn HVK".
In deze kolom de zes regels boven het
opschrift "De zaak Imamura" te lezen:
"alsnog in drie zaken te verlenen, te
weten in de processen tegen Imamura
en Okazaki, tegen Maruyama (in 1 942
commandant van de 2de divisie) en in
de zaak tegen Yamamoto c.s. In deze
zaken was tegen hen de doodstraf ge
ëist, maar zij werden vrijgesproken."
Onder het opschrift "De zaak Imamura"
moet de tekst worden vervangen door:
"Generaal Imamura was in november
1941 benoemd tot commandant van
het nog te vormen 16de Leger, dat
belast zou worden met de verovering
van Nederlands-lndië.
Op 1 maart 1 942 hadden de landingen
plaats in Bantam, waarbij het schip
waarop Imamura en zijn staf zich be
vonden, in de grond werd geboord.
Tijdens zijn proces kreeg Imamura de
gelegenheid een uitvoerig relaas te
geven over de operatiën onder zijn bevel.
Mr. De Groot publiceerde hierover een
artikel in de Militaire Spectator (1 955).
Bij de behandeling van Imamura's zaak
kwam vast te staan dat hij, een respec
tabel en fatsoenlijk opperofficier, in
november 1942 wegens zijn door
Tokyo en Singapore te mild geoordeel
de beleid was "weggepromoveerd". Hij
had de Europeanen zoveel mogelijk in
van vitaal belang zijnde posities ge
handhaafd.
Hij werd tot Generaal bevorderd en
kreeg het bevel over de op Guadalcanal
en de Bismarckarchipel/Nieuw-Guinea
in bittere strijd gewikkelde Japanse
7de en 8ste legers. Op zijn standplaats
Rabaul wachtten zijn troepen vergeefs
op de komst van de Amerikanen: Ge
neraal MacArthur had op weg naar de
Philippijnen in een omtrekkende be
weging Hollandia bezet en daarmee
Imamura met zijn troepen tot het einde
van de oorlog geïsoleerd."
In het slot - derde kolom - 2de gedeelte
is het bij de uitwerking van notities in
vele opzichten fout gegaan. Hoewel de
hierin gegeven persoonlijke mededelin
gen over Mr. De Groot's levensloop
voor de lezers niet van veel belang zijn,
meent hij toch een en ander te moeten
rechtzetten.
In plaats van de gepubliceerde tekst, na
de mededeling dat reeds (in september)
1962 dit Nederlandse gebiedsdeel
werd overgedragen aan de UNTEA, te
lezen: "Eind 1962 was Mr. De Groot
terug in Nederland, na enkele weken in
Australië, een lange dag in Honoloeloe
met bezoek aan Pearl Harbour, en via
Curacao, Aruba en drie weken aan het
Meer van Maracaibo, tenslotte een
weekje Paramaribo.
Hij kwam terug in actieve militaire dienst
op de Inspectie Militair Juridische
Dienst, tot zijn pensionering in novem
ber 1963.
Mr. De Groot, altijd een enthousiast
watersporter (zwemmen, roeien, zeilen),
had op het Sentani-meer kennis ge
maakt met de waterskisport. Dit leidde
ertoe dat hij zich aansloot bij de Neder
landse Waterski Bond, waarvan hij van
1964 tot zijn afscheid in 1983 be
stuurslid was, eerst secretaris, van
1977 af voorzitter. En na zijn afscheid
erelid.
Tot begin 1 990 was hij actief roeier
(eigen skif) en ook zeil-instructeur op
de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging
Het Spaarne te Heemstede.
Hij was in 1 976 een van de oprichters
van de Stichting Santpoort, die zich ten
doel stelt het landelijke milieu, de oude
dorpskern en andere historisch waar
devolle objecten in en om zijn oude
geboortedorp te beschermen. Wegens
verhuizing naar Den Haag trad hij in
1 990 af als voorzitter, welke functie hij
van de oprichting af bekleedde. Als
zodanig kwam hij herhaaldelijk voorde
stichting op in conflicten met de ge
meente, met de provincie en andere
instanties. Hij behandelde ook een aan
tal zaken waarin beroep was gedaan op
de Raad van State.
Mr. De Groot, wiens historische belang
stelling ook de krijgsgeschiedenis, in
het bijzonder van de Tweede Wereld
oorlog omvat (met accent op Indië en de
Pacific), is voornemens voort te gaan
met het schrijven van bijdragen in be
paalde periodieken, onder meer over
Generaal IMAMURA."
CH. MANDERS
21
