BRIEVEN
OVER
Tanah Abang
Groepsfoto
Aborigines
MATILDA JENNY-v. GHARANTE
29 JUL! I854-I5 AUG:(929
WAT GOD DOET, DAT IS
Vorige zomer, tijdens mijn reis naar
Indonesië (voor het eerst na 44 jaar)
kwam ik o.a. in Jakarta. Ik kende de
verhalen van mijn moeder over Batavia
en de familie daar.
Met Guus, onze gids, crosten we de
hele dag de stad door. Ik had hem een
lijstje gegeven van wat ikallemaal wilde
zien. Het was tegen vijven toen hij zei:
"je wilt het kerkhof toch ook zien op
Tanah Abang?" "Maar dat is er toch niet
meer?" "Jawel een gedeelte". N u we er
toch waren, stapte ik uit.
Tot mijn vreugde en verbijstering vond
ik het graf van mijn grootmoeder en
haar grootvader, alsmede de steen van
mijn overgrootmoeder in de muur die
om het restant van het kerkhof is aan
gebracht (zie foto). Het heet nu museum
Prasasti.
U kunt zich de vreugde van mijn moeder
voorstellen dat ik dit allemaal heb terug
gevonden en dat terwijl iedereen die ik
erover sprak en spreek zegt: "dat kerk
hof bestaat niet meer, het is allemaal
opgeruimd."
Voor personen die op zoek zijn naar
gegevens over hun familie, wellicht de
moeite waard om daar ook een bezoekje
te brengen.
Ik schrijf u dit naar aanleiding van het
artikel in Moesson van 1 december
1 990 over begraafplaatsen.
J.J.E. KREMERS
De groepsfoto, blz. 30 van het Kerst
nummervan Moesson is genomen vóór
het hoofdkantoor van de Staats Spoor
wegen te Bandung 1950. De straatnaam
ben ik vergeten.
De 2e heer van links in de voorste rij is
Ir. Jansen. Uiterst rechts in de voorste
rij zit Mr. Uhlenbeck, naast de Hr. Gunari
die pas uit Yogya was gearriveerd; na
de Souvereiniteits-overdracht n.l. werd
de Nederlandse leiding overgedragen
aan Indonesische SS-ambtenaren die
bewust in Yogya, dus "achter de demar
catie-lijn" zich hadden opgesteld.
De naam Mary Loen moet zijn Annie
Loen. Sorry voor mijn fout.
C.E. FALKENBERG-KLUIJVER
Naschrift:
Kerkhof Tanah Abang telde 1 5.000
graven. In 1973 werd besloten ook
deze begraafplaats te ontruimen, waar
mee in 1 975 een begin werd gemaakt.
Oud-Gouverneur van Jakarta Raya H.
Ali Sadikin besloot echter om toch wat
van het oude kerkhof te bewaren en dat
in de vorm van een park waarin graf
zerken en -monumenten een plaats
hebben gekregen. In deze Taman Pra
sasti Tuin van Inscripties) staat een
steen waarop geschreven is: "In deze
tuin zijn de gebeurtenissen van eeuw
tot eeuw gebeiteld in de grafzerken van
hen die zijn heengegaan. Hierook is het
groen geplant waar we allen naar
snakken".
Artikelen over (de ontruiming van)
Tanah Abang zijn o.m. te vinden in
Tong-Tong/Moesson van 1 november
1 975, december 1 975 (Kerstnummer)
en 1 april 1 981
Red.
Op pag. T-4 van uw 15-1-91 nummer
staat tot mijn verbazing weer eens (3e
regel van Brisbane Calling) aboriginals.
Herhaaldelijk wijzen Australiërs erop,
dat - zoals we trouwens zelf in tijdschrif
ten zien - de mensen waar het over gaat
Aborigines heten. Het hiervan afgeleide
bijvoeglijk naamwoord is: aboriginal. Ik
wist dit ook niet, totdat een Australische
dame mij hierop attent maakte. Uit het
artikeltje van Tilly Breeman blijkt, dat
het wel een hardnekkig misverstand is!
Ik zag ook in de National Geography
Magazine Aborigines (de mensen) en
aboriginal (het daarvan afgeleide bij
voeglijk naamwoord).
Blijkbaar worden de Aborigines ener
zijds als volk beschouwd en dus met
hoofdletter geschreven, maar anderzijds
weer niet en gebruikt men aboriginal
(bijv nw.) als equivalent van: oorspron
kelijk.
H. DE WIT
Ministerie van Oorlog. De namen
Jiskoot en Maclaine Pont weet ik nog;
dat waren immers 'soortgenoten' van
mijn vader.
Jappentijd
Tijdens de Japanse oorlogsdreiging en
vervolgens de capitulatie, zaten wij toe
vallig in Bandoeng. De trein van 5 uur
op maandagmorgen, waarmee ik altijd
na een weekendje een 'koude neus
halen' terug moest rijden om op tijd op
kantoor in de Benedenstad te zijn, ver
trok niet meer op die gedenkwaardige
maandag 2 maart 1 942. Geraced naar
het vliegveld Andir bleek ook 't vlieg
veld niet meer te gaan. Achteraf een
zegen voor mij dat ik niet terug kon,
want ik kwam met mijn moeder in
Tjihapitkamp terecht en dat was heel
wat dragelijker dan Adek en Tjideng,
waar we later naar toe werden gebracht.
Mijn vader, die in het LOG en in Tjimahi
had gezeten, kwam redelijk fit het kamp
uit en hij wilde meteen weer aan de slag.
Dat was voor hem belangrijk voor zijn
pensioenopbouw die toch al een deuk
van 9 jaren had opgelopen. Mijn moe
der en ik repatrieerden in december
1945.
In 1946 had mijn vader een ontwerp
ingediend vooreen erebegraafplaats op
Menteng Poeloe. Dat werd goedgekeurd
en onder zijn leiding uitgevoerd. Het
werd in sept. 1947 geopend door
Generaal Spoor.
Tanah Air Kita
Eind '45 gerepatrieerd, had ik dus 45
jaar alleen maar kunen dromen van dat
onvergetelijke land, waar ik een verruk
kelijke jeugd en heerlijke jongemeisjes-
tijd doormaakte, al waren de Jappen-
jaren niet zo best. In Holland getrouwd,
4 kinderen grootgebracht, gewerkt enz.
Eindelijk kreeg ik de kans de reis van
mijn leven te maken. Het gevoel van
eindelijk poelang te gaan, van herken
nen van de natuur en de dingen, van
geluiden en geuren, van steeds beter
Maleis spreken met iedereen en bovenal
van de mensen, kortom van hier hoor ik
thuis, wat doe ik op het noordelijk
halfrond?, was overweldigend. Ik was
vergeten hoe groen dat land is, hoe
weelderig alles groeit en bloeit!
Op Poeloe Weh aangekomen, zag ik na
een eindje rijden mijn vaders water
toren staan, die na 65 jaar nog steeds in
gebruik is! Ook de andere gebouwen
die hij er neerzette, zijn nog in gebruik.
Alleen het quarantainestation op Poeloe
Roebiah is verdwenen.
Maar ik wil u al mijn herinneringen
besparen. Zoiets beleeft een ieder die
weer naar Indië terugkeert en in elke
Moesson lees je zulke reacties. Toch
zijn daar de anak anak en tjoetjoeks, die
aan je hart trekken en heb je er vrede
mee dat je weer naar huis moet reizen.
Rest mij nog te vragen of er mensen zijn
die iets meer over het Sabang van na
1931 weten, er wellicht gewoond heb
ben, nog foto's van hebben e.d. Ben
zeer geïnteresseerd met het oog op een
boekje dat ik wil samenstellen over
Poeloe Weh. Mijntelefoonnr. is08376 -
1 21 89.
MIA KONING-VAN DER VEEN
9
