moessQn
Huiselijk
BU DE VOORPLAAT (Foto: H. van Lawick van Pabst)
ONAFH. IND. TIJDSCHR., 35e JAARG. No. 13
ISSN: 0165 6546
Opgericht door:
TJALIE ROBINSON (1911-1974)
Verschijnt de 1ste en de 15e van
iedere maand.
Verschijnt NIET op 1 juni, 1 juli,
1 augustus en 1 januari maar als
dubbelnummer op 15 juni, 15 juli,
15 augustus en 15 december.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVA
RINGEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD
NIEUWE INTERESSEN IN NEDERLAND TE
WEKKEN VOOR DE TROPENGORDEL.
Prins Mauritsiaan 36, 2582 LS 's-Gravenhage.
Telegramadres: Robinson BV Den Haag.
Tel. 070 - 354 55 00 354 55 01
Toko Moesson tel. 070 - 354 34 66.
Telefax 070 - 351 48 62.
Postbank rek.nr. 6685.
A.B.N. Den Haag rek.nr. 51.56.15.730.
Uitgave Publ. en Handel Mij. Tjalie Robinson
BV.
Directie: R. F. G. Boekholt
Prijs per nummer f 4,50
Prijs per dubbelnummer f 6,50
Abonnement voor Nederland en Europa:
halfjaar f 45,-, jaar f 90,-
Zeepost abonnement f 90,- per jaar.
Luchtpost abonnement f 107,50 per jaar.
Het correspondentie- en betalingsadres voor
Amerika is Mrs. R. Cohen-Top. P.O. Box 1 724,
Pahoa, Hawaii 96778, tel. (808) 965-8167.
PLEASE Uw check op naam stellen van Mrs.
COHEN en NIET op Moesson of Tjalie Robinson
B.V. In U.S.A. niet bekend
Abonnementen kunnen elk gewenst moment
ingaan. Het abonnementsgeld dient bij voor
uitbetaling te Worden voldaan. Opzegging is
alleen mogelijk per 1 januari of 1 juli met een
opzegtermijn van één maand.
Advertenties kunnen zonder opgaaf van rede
nen geweigerd worden.
De directie behoudt zich het recht voor om
bepaalde redenen abonnementen te beëindigen
of aanvragen te weigeren.
Hoofdredactie: Ralph Boekholt
Eindredactie en vormgeving:
Ch. J. A. Manders, Mark Boon
Redactie seer.: Nancy Scipio
Boekhouding: R. W. Rosbak
Abonnementenadministratie:
L. W. Martens
Advertenties: Mevr. X. Beek
Toko/Boekhandel: Mevr.W. B.Tuynman-Heur
Mevr. T. E. Beeckman-Schüller
Uitgeverij: L. Boon-van Zele (Lilian Ducelle)
Druk: Drukkerij de Graaf B.V. - Enkhuizen
KOPIJ
Redactie Moesson behoudt zich het recht
voor om kopij, die voor plaatsing in aanmer
king komt. waar nodig in te korten en/of te
bewerken.
Mijn moeder had er een handje van:
naar leegstaande huizen kijken en mijn
vader een stuip op het lijf te jagen door
met een stralend gezicht thuis te
komen. "Ik heb zo'n leuk huis gezien!"
zei ze, om dan rustig door te gaan met
huishoudelijke bezigheden. Verder niets.
"Wil je dan verhuizen?" vroeg mijn
vader. "Natuurlijk niet, ik mag toch wel
een leuk huis zien", antwoordde Ma
doodgemoedereerd.
In de middaguren als de meeste mensen
"gingen liggen", stapte ze, meestal ver
gezeld van haar trouwe vriendin Lena,
in een dogcar en dan sjokten ze in de
middaghitte door de straten. Waar een
huis TE HUUR stond gingen ze naar bin
nen. Als er een djaga was, lieten ze de
sleutel halen, anders liepen ze alleen om
het huis heen en gluurden door jalouzie-
ën en ramen. Heel vaak stond er wel een
deur open (goeie ouwe tijd) en via de bu
ren kwam Ma dan wel te weten hoeveel
de sewa, huur, bedroeg. Na deze infor
matie gingen ze tevreden verder.
Ik ben ervan overtuigd dat elke gelukkige,
tevreden huisvrouw altijd wel een plekje
openlaat voor een droom. Niet om die
droom persé vervuld te willen hebben,
maar zomaar een droom. Zonder die
droom zou het geen goede, tevreden
huisvrouw kunnen zijn, denk ik. Dromen
zijn een stimulans zolang je er niet van
bezeten raakt. En Ma was nooit bezeten,
anders waren we joost-mag-weten hoe
veel malen verhuisd. Want lege, leuke
huizen zat in die tijd. Als ik weieens
meeging, maakte ik mijn voorkeur voor
grote erven en veel vruchtbomen ken
baar. Sloeg Ma totaal geen acht op. Een
huis moest volgens haar "prettig" lig
gen, kamers niet te groot, niet te klein,
goede bijgebouwen en een bedienden-
badkamer/WC. Vrouwen kijken naar de
leef-waarde van een woning, mannen
spreekt meer de waarde aan.
Over onze Indische huizen zou je eigen
lijk een heel dik boek moeten schrijven,
met foto's, dan zou men hier in Neder
land een beter idee hebben hoe en waar
en waarom we zo woonden. Nu denkt
men dat we daar allemaal in kapitale
koloniale paleizen woonden met 20
kamers, bijgebouwen, paviljoens en
stallen (voorde paarden en rijtuigen) en
later garages voor de Chandlers en
Buicks. Dat is allemaal nonsens natuur
lijk, maar laten we wel zijn, is het niet de
schuld van de boeken, waarin zulke
huizen worden beschreven, en dat over
die andere soorten nooit gesproken
werd of heel vaag? Dat zonder "paupers"
te zijn er in bescheiden, soms zelfs
piepkleine, woningen in Gang 1 nr.
zoveel, ontwikkelde Nederlands spre
kende gezinnen woonden?
Mijn Pa bijvoorbeeld vertikte het subiet
om in een groot huis te wonen, ook toen
hij een goed salaris verdiende. Het
langst en het gelukkigst hebben wij
gewoond in een doodlopende gang in
Malang. Taloon Lor 151B, ik zal het
nooit vergeten. Toen ik in 1 987 naardie
gang zocht, bleek de gang te zijn door
getrokken en ons huis herbouwd en
driemaal zo groot geworden. Men had
van 3 huizen één gemaakt. "Wat zoekt
u mevrouw?" vroeg een jonge Indone
siër. "Een huis", zei ik. "Wilt u er een
kopen dan?". Ik ontkende, maar op de
een of andere manier ontbrak me de
moed of de lust om te zeggen dat ik naar
"mijn" huis zocht. Zou hij hebben kun
nen begrijpen dat Europeanen vroeger
zo klein woonden en déér. Als het een
oude Indonesiër was geweest, had ik
het misschien wel uitgelegd.
De luxe, het comfort in de huizen van de
doorsnee Middenstander in Indonesië
verbaast me elke keer als ik er geweest
ben meer. Natuurlijk, tijden zijn veran
derd, behoeften en noodzakelijkheden
ook. Zelfs in een bescheiden woning
ontbreken frigidaire en tv niet. Video
recorders, de meest moderne stereo
torens, ze worden gemeen goed. En er
zal nog eens een tijd komen dat het
ONgewoon is, als iemand ze niet heeft.
Niet kan betalen of gewoon niet WIL
hebben. De jeugd zal pleiten voor, eisen
stellen aan modern comfort. Je moet er
niet aan denken dat ze in Indonesië ook
eens prijzen-quizzes op tv gaan doen!
"De economie vermoordt normaal den
kende mensen", hoorde ik van iemand
wiens naam ik niet zal noemen anders
wordt hij misschien óók vermoord, al is
het niet door de economie.
De tijd is geen cassette of CD, terug
spoelen kan niet.
In zo'n paviljoentje als op de voorplaat
ben ik met mijn ouders, broer en zusje
jarenlang gelukkig geweest. En ma bleef
rustig naar leegstaande huizen kijken.
Op een dag verhuisden we toch; mijn
vader en broer moesten een kamer
meer hebben voor de muzieklessen die
ze gaven. Het huis was groot, de huur
laag, maar niemand van ons is er ooit
happy geweest. Eerste vereiste voor
een huis is dat het "huiselijk" aanvoelt.
Hier wordt huiselijk gemaakt door ande
re gordijnen, andere vloerbedekking,
veel planten, boeken, kunstvoorwerpen,
schemerlampen in alle grootte en uit
voeringen. En een goed bankstel voor
f 3.000,-.
Ze zijn er nog, buiten de stad, in kleine
dorpen op afgelegen plekken in Neder
land, de huiselijke huisjes met een
leefwaarde die bepaald wordt door de
bewoners, en alleen door die.
Hebt u ook wel eens zo'n vragenlijst
ingevuld voor het verkrijgen van een
woning in uw woonplaats? Aange
streept in welke wijk (kaart erbij) u zou
willen zitten? Ja, hier. Wachttijd langer
dan 5 jaar. Dan hier maar. Wachttijd
minder dan 5 jaar. En hier? Wachttijd
binnen de 2 jaar. Dan hier maar. Wacht
(lees verder volgende pagina)
2
