"Wij Weten"
■POS*
t0
|f*eac5
Politiek in Indonesië. We hebben daar een grof idee van. Wat we erover weten is
vooral dat het daar niet zo is als hier in Nederland: met een echt parlement, vrije
politieke partijen, een regering die om de vier jaar aftreedt enz. Of er in Indonesië
ooit eens een situatie zal ontstaan waarin niet alleen een president en de militaire
top de politieke factoren zijn, weet niemand. Bestaat er een kader? Staan er
mensen klaar voor de tijd na Suharto, een tijd die ooit toch eens zal aanbreken. Deze
vragen stelde ik aan een schrijver en twee journalisten: Mochtar Lubis, B. M. Diah
en Sabam Siagian.
muziekcultuur. Indonesische cultuur
op de Indonesische televisie is er bijna
niet. Dat zou te duur zijn. De criminaliteit
stijgt en dat is verklaarbaar. Er is veel
sociale boosheid en er zijn veel armen.
Op Java leven 30 miljoen mensen onder
het bestaansminimum.
Maar er zijn veel jonge mensen die het
anders willen. Eerlijker, rechtvaardiger.
Dat is mijn hoop."
B. M. Diah is de peetvader van de
Indonesische journalistiek, zij het dat
sommigen hem meer uit beleefdheid
groeten dan uit respect. B. M. Diah bezit
de Engelstalige krant "The Indonesian
Observer", verschillende hotels en be
drijven. Ook is hij oprichter en hoofd
redacteurvan het dagblad Merdeka. Hij
is ook minister van informatie geweest
in één van de kabinetten van president
Suharto.
B. M. Diah: "De politieke instincten van
het volk zijn kapot gemaakt, de massa
heeft geen leiders. En in de massa zal
geen politieke beweging komen als er
in de politieke top geen nieuwe mensen
komen. Change is necessity! De kranten
zijn erg beteugeld door zelfcensuur.
Zelf houd ik erg van een vrije pers want
een krant is het enige medium voor
organisatie. Wij verwachten veel van de
jongeren, maar veel jongeren zijn alleen
maar uit op eigen voordeel. De Hollan
ders gaven ons gelegenheid om ons uit
te drukken maar de ontwikkeling van
democratie hebben ze niet ter hand
genomen. Nu is het onaangenaam voor
ons met een eigen regering die geen
begrip heeft van democratie.
Ik ben dankbaar voor het onderwijs van
de Nederlanders. Maar dat we baas
wilden zijn in eigen land was normaal.
Voor wat in Nederland gebeurt, hebben
we veel belangstelling.
Toerisme is goed voor het nationale
inkomen, maar men moet het toerisme
niet overdrijven. Onze eigen culturele
verhoudingen mogen niet verwaarloosd
worden. Indonesië is geen kopie van
het westen. We moeten niet alles doen
wat de toerist wil. Wanneer wij ons
eigen ik, onze eigen beschaving, onze
eigen performances laten zien, is dat
meer dan voldoende en dan ook blijven
we onszelf. De invloed van de televisie,
met die goedkope video-films en drugs-
muziek is ook niet goed voor Indonesië.
Zaken als drugs en aids zijn hier overi
gens onbespreekbaar. Het volk wordt
Mochtar Lubis
Mochtar Lubis, ex-politiek gevangene,
is schrijver, historicus en schilder. Maar
vooral, zo lijkt het, is hij het democra
tische geweten van Indonesië, dat in
binnen- en buitenland de vinger op de
zere plekken blijft leggen. Dagelijks
komen er (jonge) mensen bij hem over
de vloer om te luisteren naar wat zijzelf
niet kunnen verwoorden maar wel voe
len. Mochtar geeft zijn bezoek dan
eigenlijk spontaan en informeel colleges
democratie. Hij zaait en afgewacht moet
worden of daaruit ook planten zullen
groeien in de hoofden van hen die na
zo'n college onder de indruk zijn huis
weer verlaten.
Mochtar Lubis: "Wat we nu in Indonesië
hebben, is een nieuwe vorm van feodale
cultuur. Het parlement is niet wat het
moet zijn: de politieke arm van het
Indonesische volk. De topmensen blij
ven aan de top zolang ze dat willen en
iedereen aanvaardt dat gedwee. Nee, er
is geen nieuw kader, er zijn geen nieu
we, frisse leiders. Dat is de zwakte van
Indonesië met zijn 180 miljoen inwo
ners. De meeste mensen zijn niet meer
creatief omdat ze niet kritisch kunnen
zijn. Onze cultuur wordt geradbraakt
ten behoeve van het toerisme. Rituelen
en gewoonten worden verkocht, de
kwaliteit van Balisch kunstwerk is ge
daald, er is een verstikkende westerse
B. M. Diah
daarover nauwelijks of niet geïnformeerd.
En wie dat op regeringsniveau zouden
moeten doen, hebben zich niet op de
hoogte gesteld van deze problemen.
Dat zal te maken hebben met het hier
sterk levende principe van "laisser faire
laisser aller". Óver het milieu wordt ook
niet erg nagedacht. Men leeft veelal
alleen voor wat men behoeft. En wie rijk
is, weet niet wat hij met zijn geld moet
doen. En vele rijken worden steeds
rijker "dankzij" de IGGI-gelden (ontwik
kelingshulp). 30 procent daarvan "ver
dwijnt". Anderzijds leven 30 miljoen
mensen onder het bestaansminimum
en dus is het natuurlijk dat de criminali
teit stijgt."
Sabam Siagian is hoofdredacteur van
The Jakarta Post, een Engelstalige krant
die in 1983 is opgericht om te voorzien
in de behoefte aan een Indonesische
kwaliteitskrant die ook buiten de archi
pel gelezen zou worden.
Sabam Siagian: "De nieuwe lichting zal
en moet een positieve richting inslaan.
De wijsheid daarvoor moet onder meer
komen van journalisten en intellectuelen
die de krant gebruiken om hun visie te
geven. Visies die tot ontplooiing zullen
komen als de tijd daar is. Het lijkt alleen
maar alsof wij weinig zien en weten,
(lees verder volgende pagina)
4
