Over djamoes gesproken
geworden. Maar is die djamoe wel de
zelfde die Oma klaar maakte? Heaven
knows.
Nyonya Meneer, Simona, Jago en nog
vele vele merken schreeuwen je van
gigantische reclameborden in Jakarta
toe dat je aan je gezondheid moet den
ken. En dat doen de Indonesiërs, krui
dendrankjes worden even graag en
evenveel gedronken als stroop en fris
dranken. Wist u dat er tegenwoordig
ook Instant djamoe poeder op de markt
is? Geen warm water meer nodig, de
thee hoeft niet te trekken. Het familie
bedrijf Nyonya Meneer schijnt opge
splitst in twee bedrijven, het ene heeft
de naam Nyonya Meneer behouden,
het andere heet Dua Putri Dewi en
verkoopt de instant poeders.
Jammer dat er behalve wat mevrouw
Kloppenburg-Versteegh in haar boek
heeft geschreven, zo weinig over de
werking van de kruiden is geschreven.
De meest bekende koemis koetjing,
temoe lawak, sambiloto, daon inggoe
om er maar een paar te noemen horen
bij bepaalde ziekten. Maar wat weten
we van de combinaties i/an kruiden?
Zelden wordt slechts één kruid gebruikt,
vaak is het samengaan van drie of vier
soorten die de heilzame werking ver
oorzaakt.
In Surabaya doet Dr. Hans Siwon, bui
tengewoon docent in de Phamacognosy
aan de Airlangga Universiteit, al jaren
lang een nauwgezet onderzoek naar de
geneeskracht van de kruiden. Hij is
geloof ik de enige Europeaan die met
zoveel vastberadenheid, overtuiging én
kennis, dit onderzoek leidt. Zijn ideaal,
De Groene Apotheek (Apotik Hijau)
ingang te doen vinden die de volks
gezondheid zonder chemische middelen
rnoet bevorderen.
Dat hier de faculteit pharmacognosy in
Leiden niet meer bestaat zal wel te
maken hebben met het feit dat de grote
chemische industrieën het voor het
zeggen hebben. Toch is de kruiden
geneeswijze niet te stuiten.
Ik hoop alleen dat er eens een boek zal
worden geschreven over de Indische
djamoes zoals ze nu op de markt wor
den gebracht, de samenstelling, de uit
werking en de geneeskracht. Want het
blijft nu maar geloven, hopen en ver
trouwen.
LD
Zoals op deze foto die Rogier tien jaar
geleden maakte, zo worden djamoes
nog steeds op de pasar verkocht. En zo
kennen we die ook uit de tijd dat Ma of
Oma naar je toekwam met een glas
donker vocht. "Opdrinken, dan wordt je
gauw beter." En dan dronk je, een
klontje goela batoe toe voor de bitter
heid. Meestal dronk je de helft van het
glas leeg, het glas met de rest van de
djamoe werd met een toetoepan (deksel)
weggezet. Voor voor het naar bed gaan.
Ik herinner me dat ik voor mijn typhus
wekenlang iedere ochtend een bitter-
glaasje laboe poetih-sap heb moeten
drinken. De laboe werd 's avonds ge
raspt, het raspsel in een doek gedaan
boven een kommetje en buiten onder de
bougainville opgehangen. De ochtend
dauw zou de geneeskracht van de laboe
verhogen. Dan werd het raspsel uitge
perst en kreeg ik mijn glaasje. Smaakte
flauw, naar niks. De koorts bleef na een
week al geheel weg, de typhus heeft
geen enkel spoor bij me achtergelaten.
Nu drinken we djamoe pillen, capsules,
fijngestampt en als thee getrokken.
Djamoe verpakt in kleurige pakjes met
een naam erop en een fabrieksmerk.
Djamoe is een kant-en-klare consumptie
T-1
