het allemaal gekost had. Oma zei, ongeveer
driehonderd gulden. Een maandloon dus,
zei de inspecteur. Het is verbazend. Wij
hadden van onze rekenmeesters een be
drag van ongeveer duizend gulden
opgekregen. Ambtelijk, zei Oma, particu
lier is sneller en voordeliger. Kunt u niet bij
ons in dienst komen, was nog een vraag.
Nee, zei Oma. Man en dochters gaan voor.
Ter sprake kwam ook nog dat veel leerlin
gen van de omliggende steek zich hadden
laten overschrijven. Klassen werden te
groot. Zouden eigenlijk meer assistenten
bij moeten.
Bij het afscheid nemen, kreeg Oma een
compliment van de andere vrouw waar ze
heel erg blij mee was. Zoals gezegd was
Oma "stevig" van bouw, maar ze kon de
inspecteur wel vermoorden toen deze als
laatste toch een goed bedoelde opmerking
plaatste van: Gelukkig, dat u hier bent want
school en mensen hebben in u een stevig
postuur om op te leunen. Toch was het
goed bedoeld, wat ongelukkig gezegd. Een
maand later kwam er een brief waarin de
schoolleiding werd gecomplimenteerd
voor de hele gang van zaken. De vrijgezel
len kregen een tussentijdse salarisverhoging
van 25 gulden en Opa van 50 gulden per
maand. Extra personeel zou toegevoegd
worden en twee klaslokalen werden aan
gebouwd. Helaas konden door de heer J.
Bookelmann gemaakte kosten niet ver
goed worden.
Zo was Indië toen ook al.
Het laatste gezegde van stevig postuur zat
Oma danig dwars. Ze hield zo van lekker
eten. Haar man was te lang en te mager.
Nu was zij gedrongen gebouwd en stevig.
Wat kun je nu tegen de natuur beginnen.
Vermageren! Oma ging dus een vermage
ringskuur doen, zes weken zou die duren.
Geen kwé klepon of ketan, thee en koffie
zonder suiker en melk, verminderen van
eten. Geen lempers bij de zondagse
zwempartij, geen pilsje of nu noem maar
op. Bij alles riep iedereen: "Maatje pas
op!!" Oma werd er nerveus van en iedereen
die met haar te maken kreeg leed er onder.
Nog twee weken had ze te gaan. Extra er
tegenaan!
Geen middagslaapje maar een uur stevig
wandelen. Ze zou ze eens wat laten zien.
Extra zwemmen en gymnastiek. Ook de
laatste twee weken gingen voorbij.
Toen op de weegschaal. Een ouderwetse
bascule. In de gewichten zaten gaten waarin
wat lood gegoten kon worden als bij het
ijken bleek dat de gewichten niet juist van
zwaarte waren. Oma in dezelfde kleren als
zes weken terug. Van de zenuwen kon ze
niet stilstaan. Gewichten erop, net zolang
zoeken tot de twee snavels recht tegenover
elkaar stonden. Met de haak vastzetten en
nu de kilo's tellen. Om kort te gaan, ze was
ruim vier kilo aangekomen Met een bijna
huilerig gejank sprong ze van de bascule
tafel, kleren rechttrekkend en naar huis
rennen. Tas met geld gepakt en tegen de
djongos gezegd dat ze later thuis kwam. Ze
had een sado aangeroepen en direkt naar
de Chinees om te eten. Twee uren lang
getafeld, letterlijk volgestampt. Het zweet
brak haar uit. Vier kilo erbij. Nooit meer
vermageren, dan maar dik. Wat Oma niet
wist, was dat iedereen in haar omgeving
eronder te lijden had gehad. De eerste
week niet, maar daarna werd ze humeurig
en snauwerig en dat alles door de honger.
De jongelui hadden al eens gezegd dat ze
veranderde en Opa en dokters hadden
ook al geklaagd.
Toen was Sjoerd met het plan gekomen
om de gewichten wat lichter te maken.
Wat lood eruit. Een gewicht van tien kilo
was wel te manipuleren dat het negen
woog of negeneneenhalve kilo. Zodoende
zouden er meer gewichten op moeten van
tien kilo. Immers zes gewichten, die behan
deld waren, gaven in cijfers zestig kilo aan,
terwijl er maar voor 6 x 9,5 57 kilo op
stond. Het was een harde les en gemeen
vonden ze, maar je kon voor een persoon
niet allemaal laten lijden en door zo te
doen waren ze voorgoed van het vermage
ren en daarmee gepaard gaande spannin
gen af.
Oma was uitgegeten bij de Chinees. Geen
domme, grinnikende gezichten om haar
heen. Heerlijk was het en nu had ze het
warm. Een sado werd geroepen en Oma
nam breeduit plaats. Maleis was nog altijd
haar zwakke punt. Tegen de koetsier zei
ze: poeter, en maakte met haar vinger een
cirkel in de lucht.
Best, dacht de man en liet het paard lopen.
Huizen stonden in vierkante blokken en
Toeban was klein. Alles hing loom op de
voorgalerij. Verrek, zei Gijs tegen de an
deren, daar heb je Maatje. Een zes a zeven
minuten later weer: daar heb je Maatje.
Daarna precies hetzelfde. Toen begon het
roepen: wat is er? Wat doe je en nog meer.
Oma zenuwachtig zei: banjak lekas. Zei
dacht, banjak is meer en wat sneller. Dus
een groter ommetje. Koetsier dacht veel
sneller. Toen kwam Maatje om de zes dan
om de vijf en zelfs om de vier minuten
voorbij. Niemand snapte er iets van. Wel
veel applaus van de galerijen en aanmoedi
gingen. Ten einde raad liet zij stoppen en
stapte uit. De koetsier dacht, dieorangvan
de school is helemaal mata galap. Een
rijksdaalder in zijn hand. Hij smeerde 'm
maar. Wat was dat nu, vroegen ze thuis. Ja
ik wilde rondtoeren maar dat begreep die
sufferd niet. Ik ga direkt naar bed, ik voel
me niet lekker. Opa voelde zich ook niet
lekker en vroeg zijn vrouw of ze al gegeten
had. Dat was foute boel. Ze had zich
overeten en moest dat nu bezuren. Dok
ter toch maar laten komen. Opa met de
dokter gesproken. Man tot man zoals dat
heet. Dokter kon het begrijpen en zou wel
eens voorzichtig met haar praten. Dat is
ook gebeurd. Als een Nemesis kwam ze de
volgende dag bij de jongelui, die voorzich
tigheidshalve achter de stoelen gingen staan.
Ik weet alles, zal er geen woord aan be
steden, ook geen kuren meer. Als iemand
het lef heeft zijn kaken hierover open te
doen, dan zorg ik ervoor dat hij een forse
laxans in zijn eten krijgt. Niemand voelde
zich de eerste dagen veilig na het eten. Ze
was echter een te goede moeder om
zoiets te doen.
Opa mopperde over verlof. Het was 1913
geworden. Van de overkant kwam een van
de jongens met de mededeling dat er
bezoek van de resident zou komen. Offi
cieel bericht zou nog volgen. Dat kwam
ook een dag of tien later. Inderdaad de
Resident zou komen. Vrouw niet, voelde
zich niet zo wel. Theo Stalknegt zei tegen
de anderen voordat die totoks weggaan,
zullen we Maatje nog even te pakken ne
men. Met dat gedreig over laxans in het
eten. Ja dat was een goed idee! Maar hoe?
Gijs opperde het idee om tegen Maatje te
zeggen dat.de Resident gek was op Hollands
warm eten. Dat midden op de dag. Goede
mop. Oma werd door de "jongens" inge
licht dat de "Resident" gek was op de
Hollandse warme pot. Kon ze dat wel voor
elkaar krijgen. Oma en niet kunnen.
Tieleman en Dros was er en de Chinees.
Zat altijd goed.
De dag was daar dat de "Resident" kwam.
Alles extra schoon en gepoetst. Vlaggen en
alles erop en eraan.
Het algemeen eerbetoon, officiële taal
zullen we maar laten voor wat het was. De
Resident had zoveel gehoord wat er met
de school en de huizen was gebeurd en dat
wilde hij nu zelf graag eens zien. Het liefst
niet op de warme uren. De kinderen hadden
toch vrijaf gekregen. Oma stelde zakelijk
voor om de jongelui en hun woning te zien,
daarna de school en dan hun eigen woning
waar de Resident zou blijven eten. De
jongelui werden voorgesteld. Tip top
gekleed en het huis bewonderd. Ze had
den nu een "mess" gevormd en met dat
alles door Maatje geleid, bevonden ze zich
heel wel. Een compliment van de resident
kregen ze dan ook. Na een kort gesprek,
naar de school. Hij vond het geweldig. Had
al over alles horen praten. Ja die vrouw had
het toch maar voor elkaar gekregen. Jawel,
het LYSOLEUM van Bookelmann was op
onderwijs al bekend. Pardon, zei Opa, met
uw goedvinden, het is LYCEUM, maarniet
in dit geval. Ja, zei de Resident, klopt, zeer
goed met wat u zegt. Dat weet ik. We
hebben echter naar aanleiding van die vele
liters LYSOL, ter bestrijding van die ter
mieten en ter verduidelijking, het
"LYSOLEUM" gedoopt in ambtelijke kring.
Goeie mop zeg!
14
