TJIKINISCHOOL, BATAVIA, 7 JANUARI 1937
daarom geen martelpraktijken en slaven
kampen. Boos op en over het geleuter
van commissies, de studie-commissies,
de advies-commissies, de commissies ad-
hoc, die voor het leed van de mensen uit
de Jappankampen een fooi van hun beu
len accepteerden ter compensatie daar
van.
Waarom geen erkenning voor de
oorlogsslachtoffers uit Indië en de ge
brachte offers tegen schurken, die nu
hun af laten kunnen kopen bij onze be
stuurders door middel van investerin
gen.
Ga ik zo door dan benevelt woede en
agressie mijn verstand en wat zijn dan de
gevolgen? Er iets mee bereiken zal ik ze
ker niet. Blijf ik, door de ratio gestuurd,
beheerst en redelijk dan kan dat mis
schien resultaat opleveren. Multatuli is
daar een (groot) voorbeeld van, want
wat is er van zijn "klewang wettende
krijgszangen" terecht gekomen, die hij
zou slingeren "in de gemoederen der
martelaren, ik Multatuli", die moeten
nog altijd geschreven worden, denk ik.
Maar op termijn is zijn boek "Max
Havelaar" een krachtige vuist gebleken.
Wanneer U dat boek (weer) leest, doe
het dan in de druk van de jaren twintig.
De Nederlandse taal openbaart zich dan
als een schitterende taal in de spelling
van het woord, in zinsbouw en in stijl.
Het woord van John Donne, een dichter
en denker uit het einde van de zestiende
eeuw (ook toen worstelden mensen met
het probleem woede en agressie om be
gaan onrecht) kan tot troost strekken
en dwingt tot relativeren.
II
Niemand kan zeggen het raakt mij niet:
No man is an island,
entire of itself.
Every man is a piece of the continent,
a part of the main
Wat anderen mijn medemensen aan
doen, raakt mij ook:
Any man's death diminishes me,
because I am involved in mankind.
Therefore:
Never send to know
for whom the bell tolls.
It tolls for thee
Voor mij, voor U, voor de gemartelden
en de beulen, voor autoriteiten en die
naren. Eens zijn wij allen gelijk, wanneer
de klokken voor ons hebben geluid.
Een paar regels uit een prachtig gedicht
zo'n dikke vierhonderd jaar geleden ge
schreven.
Nu zeggen we het wat eenvoudiger, wat
zonniger zou je haast zeggen:
Ben je boos?
Pluk een roos!
Zet die op je hoed,
dan ben je morgen weer goed!
Morgen is het ook nog 1992 in een pril
stadium en alle lezers van Moesson wens
ik een goed en gezond, een vrolijk en
rijk jaar toe. Het is U van harte gegund.
Ter gelegenheid van het huwelijk van Juliana en Bernhard werd door de leerlingen van de Tjikinischool een "Julianaboom" ge
plant.
De heer J.C. Bouwens van wie deze foto afkomstig is, weet zichzelf niet meer terug te vinden.Wie wel?
Reakties naar: J.C. Bouwens, Slijkeinde 12, 251 3 VD Den Haag.
21
