Rond 1900 deed de eerste auto in Indië zijn intrede. Deze unieke foto van een dokters gezin is in 1910 gemaakt op het voorerf van hun Bataviase woning. Naast de wagen de kornet of hulpje in zijn uniform met tressen. die wij ook nog hebben gekend: de laatste tijd van Indië, die in 1942 zo abrupt eindigt. En dan wordt het zwart en is er niets meer. Uit deze vooroorlogse foto's spreekt een grote liefde voor dat land en zijn bevolking, zo zuiver vastgelegd op de gevoelige plaat. Maar ook de Nederlandse samenle ving uit die tijd komt aan bod. En onwillekeurig ervaar je, dat Indië toen op weg was een modern land te worden, midden in een ontwikke ling, die schone beloften voor de toekomst inhield. Neen, geen nostal gisch terug verlangen, doch gewoon een nuchtere constatering. Nu, zoveel jaren later blijkt, dat deze laatste Indische periode zo weinig bekend is geworden en nog nauwe lijks is bestudeerd of gedocumen teerd. Historisch verklaarbaar om dat deze tijd nog te dicht bij ons ligt om er objectief afstand van te kun nen nemen. Maar ook wel jammer, omdat hierdoor die tijd onvoltooid blijft en er geen punt achter gezet kan wor den. Want het is, hoe dan ook, juist die tijd geweest, waarin objectief gezien, de grondslagen werden gelegd, waarop een nieuw Indonesië kon ontstaan. Uit het oude is het nieuwe voortgekomen. En het is aan de derde generatie of mis schien wel de vierde, om vanuit dit besef de lijn door te trekken naar de toe komst. R.S. WASSING neratie verandering aanbracht. En op onze beurt kijken wij hier weer heel an ders tegenaan, dan onze voorgangers, die er deel van uitmaakten. En intussen raast de tijdmachine voort. Reeds zijn wij hier in Holland aan de derde genera tie toe. Wat weten deze Nederlanders van het Indië van hun ouders en groot ouders af? Hoe dat antwoord ook luidt, een feit blijft, dat zij het oude Indië nooit gekend hebben en dat het voor hen dus ook niet bestaat. Voor een beter begrip zijn zij volkomen afhankelijk van de beeld vorming der ouderen, zoals die in docu menten en verhalen bewaard zijn geble ven. Gesublimeerd tot een mooi sprookje uit ver vervlogen tijden. Op zichzelf een volkomen normale ont wikkelingsgang. Niets aan de hand dus, zou je kunnen zeggen. Ware het niet, dat de ouderen, waartoe ik mij zelf ook begin te rekenen, daar toch wel wat moeite mee hebben. Onze generatie heeft natuurlijk wèl een duidelijk beeld van Indië, we zijn er toch een onderdeel van geweest? Dat feit valt niet te ontkennen. Waarom ook? Je voelt je zelfs bevoorrecht, dat je het allemaal hebt mogen meema ken. Met de keuze van de foto's voor het nieuwe boek hebben wij de chronologie van de ontwikkelingen bewust gevolgd, zodat men al bladerend, als het ware in vogelvlucht, de Indische tijd van vijftig ja ren, aan zich voorbij ziet trekken. Om het oudere Indië in zijn boeken te illus treren, maakte Buitenweg gebruik van foto's uit oude verzamelingen, die hij tot een archief had samengesteld. Vanaf de dertiger jaren gebruikte hij eigen foto's, die hij op zijn eentje, zwervend door stad en land van Java, met zijn Rolleiflex maakte. Het zijn in het bijzonder deze foto's, die een duidelijke herkenning op roepen omdat zij een tijd weerspiegelen, En dat brengt me weer op Hein Buitenweg. Toevallig was hij een van die velen, die deze halve eeuw lang in Indië heeft geleefd - als jongen van zes jaar in 1899 tot man en vader in 1947 - en dus ook de veranderingen en vernieuwingen, die zich in de op eenvolgende decennia voordeden, Deze foto werd genomen ter gelegenheid van de installatie van Raden Toemenggoeng heeft ondergaan. Hierover verhaalt Prawirawidjojo tot Regent van Ngandjoek in de toenmalige residentie Kediri, op 8 hij in zijn boeken. maart 1937 door Gouverneur Ch. O. van der Plas (met baard). 23

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 23