ZE!
Hoe vaak moeten Indische Nederlanders uitleggen dat ze "Indisch" zijn, en niet 'IndonesischWat is precies het
verschil tussen beide begrippen
Hoe kun je meer te weten komen over Indische NederlandersWat kun je het beste lezen als je er nog niet veel
vanaf weetWelke boeken zijn geschikt om er nog meer over te weten te komen
BEGRIPPEN
men
Leidraad bij de bestudering van
boeken over Indische Nederlanders
Samenstelling: Tom van der Geugten
Uitgave: Moesson (Den Haag 1992)
Op deze vragen wordt in deze
Indische wegwijzer antwoord gege
ven. Na de begrippenlijst volgt een
lijst van goede en minder goede
boeken, ingedeeld naar leeftijd en
voorzien van commentaar.
In de literatuurlijst is niet naar vol
ledigheid gestreefd. Een aantal van
de genoemde boeken is uitver
kocht. Hopelijk zijn hiervan veel
exemplaren terechtgekomen in
openbare bibliotheken. Vrijwel alle
genoemde boeken zijn aanwezig in
het Indisch Documentatie Cen
trum (Prins Mauritslaan 36, Den
Haag, tel. 070-3545501geopend:
maandag t/m donderdag van 9.30 -
14.00 uur; elke eerste zaterdag van
de maand van 10.00 - 12.00 uur).
Voor vermelding in volgende ver
sies van de Indische wegwijzer kun
nen publikaties worden aangemeld
bij Redactie Moesson, Prins
Mauritslaan 36, 2582 LS Den Haag.
Allochtonen - in Nederland: uit een an
der land afkomstige bewoners van Ne
derland en hun kinderen en kleinkinde
ren, "voor zover deze zich nog eniger
mate met de herkomst van hun
(groot)ouders wensen te identificeren".
(Rapport "Allochtonenbeleid" van de
Wetenschappelijk Raad voor het Rege
ringsbeleid 1989, pag. 62). Sinds het ver
schijnen van het WRRrapport is de term
"allochtonen" meer (en de term "min
derheden" minder) in gebruik. Over
Indische Nederlanders en hun nazaten
wordt vermeld: "In de jaren '40 en '50
vestigden zich een kleine 300.000 perso
nen uit Indonesië in Nederland; 100.000
van hen waren van Europese en bijna
200.000 overwegend van gemengd Euro
pees-Aziatische afkomst, de zogeheten
Indische Nederlanders. Recente gege
vens over het aantal Indische Nederlan
ders zijn niet voorhanden. Een tweede
en derde generatie hebben zich inmid
dels aangediend. De door de raad gehan
teerde definitie van het begrip
allochtoon maakt het zonder nader on
derzoek echter onmogelijk aan te geven
hoeveel van hen zichzelf als allochtoon
wensen te beschouwen." (pag. 69).
Blijvers - aanduiding van Europeanen
die zich permanent in Indonesië hadden
gevestigd.
Chinees-Indisch - aanduiding van een
door Chinezen geëxploiteerd restaurant
in Nederland waar een variatie op de
Indische keuken wordt geserveerd.
Europeanen - officiële aanduiding in In
donesië sinds 1852 van personen met
Europese nationaliteiten. Door overeen
komsten met betreffende regeringen
werden bijvoorbeeld ook Amerikanen
en Japanners hiertoe gerekend.
Gerepatrieerden - strikt genomen:
personen die terugkwamen naar hun va
derland. Deze aanduiding werd aanvan
kelijk gebruikt voor de grote groep
(vooral blanke) Nederlanders die vanaf
1945 vanuit Indonesië naar Nederland
terugkeerde. Toen later ook steeds
meer Indo-Europeanen - hiervan waren
de meesten nog nooit in Nederland ge
weest - naar Nederland kwamen, wer
den zij ook zo genoemd.
India - I. uit de Griekse oudheid stam
mende geografische naam die sloeg op
het gebied ten oosten van de Indus.
Toen in de Europese middeleeuwen de
kennis over Azië toenam, werden ook
andere gebieden (zoals China en Japan)
tot "India" gerekend (zie: Indië). 2. Vanaf
omstreeks 1600: aanduiding van alle be
zittingen, factorijen en invloedsferen van
de East India Company; later vaak be
perkt tot de onder Brits gezag gebrachte
delen van het grondgebied van de tegen
woordige staten India, Pakistan, Bangla-
Desh en Sri-Lanka (British India, in het
Nederlands: Brits-lndië; zie ook: Oost-
Indië). 3. Naam van de tegenwoordige
staat.
Indië- I. Nederlandse variant van "In
dia" (zie: India - I
2. Vanaf omstreeks 1600: aanduiding van
alle bezittingen, factorijen en invloed
sferen van de Verenigde Oostindische
Compagnie in Azië en Oost-Afrika; vanaf
omstreeks 1800 beperkt tot de onder
Nederlands gezag gebrachte delen van
Indonesië (dus als politiek begrip; zie:
Nederlands-lndië en Oost-lndië).
Indiërs - aanduiding van autochtone be
woners van Brits-lndië (India).
Indisch - Igeografisch: van het
Indische eilandenrijk Indonesisch (bij
voorbeeld: de Indische natuur). 2. poli
tiek: van de Nederlandse kolonie van
Nederlands-lndië (bijvoorbeeld: de
Indische baten). 3. sociaal-cultureel: van
de Indo-Europese bevolkingsgroep (bij
voorbeeld: de Indische keuken, Indische
mensen). 4. Indiaas; behorend tot of af
komstig uit Brits-lndië (India).
Indische Nederlander - I. Na de
Tweede Wereldoorlog kwam deze naam
in gebruik om Indo-Europeanen aan te
duiden. Enerzijds had dit te maken met
het verdwijnen van het officiële koloniale
onderscheid tussen "Europeanen" en
"Inlanders"; anderzijds werd hiermee de
Nederlandse nationaliteit benadrukt. 2.
In ruimere zin worden soms niet alleen
de Indo-Europeanen, maar ook zoge
naamde "blijvers" tot de groep van
Indische Nederlanders gerekend. 3. In
nog ruimere zin worden soms ten on
rechte ook de zogenaamde "trekkers"
hiertoe gerekend.
Verwarring hierover wordt alleen voor
komen als bijvoorbeeld auteurs de door
hen gehanteerde definitie vermelden, zo
als in de boeken van - Cottaar/Willems,
"Indische Nederlanders" (Den Haag
1984): "Als wij in deze studie over Indo-
Europeanen spreken, spreken wij dan
ook niet over alle nakomelingen uit ge
mengde relaties, maar slechts over "die
kleine groep mengbloeden, die in de zin
(lees verder volgende pagina)
