Na de logeerpartij bij zijn slapie van de Dempo neemt hij zijn intrek in Pension Sonnevank. Normaal toch voor een boedjang in de tropen. Van de aanbevelingsbrieven in zijn knap zak hoeft hij geen gebruik te maken. Hij heeft helemaal zijn draai gevonden in Indië, voelt zich als een vis in het water. Met veel elan doet hij zijn werk en zo leeft hij ook zijn leven. Zorgeloos. Maar dan....moet hij die nen omdat hij dat in Holland niet heeft gedaan. Een kink in de kabel. Hij kan er niet onderuit en in 1938 gaat hij in dienst bij het KNIL, maar dan wel als "buitenslaper". Overdag het KNIL, 's avonds de NIROM gekleed in verplicht soldatenuniform, zo was dat vroeger. Een prachtige regeling, want hij kan de avondprogramma's gewoon blijven presenteren. Zoals de life-muziekuitzendingen vanuit Hotel des Indes. Garthoff verzorgt dit pro gramma en gaat fris gebaad in zijn schone verplichte uniform van soldaat naar Des Indes, met alle uitzend- apparatuur. "Nee, zo mag u niet naar binnen". "Niet naar binnen??? Man ik kom hier al jaren en moet ook vanavond de uitzending re gelen" "Nee, echt niet. Personen in het soldatenuniform mogen hier niet binnen, dat is de regel en uitzonderingen wor den er niet gemaakt". Hoe ik ook soebatte, het lukte niet. Ik wist natuurlijk best dat soldaten geen toegang hadden tot Des Indes, maar ik voelde me op dat moment meer omroeper dan soldaat. Onverrichter zake keerde ik terug naar de studio en kreeg een brainwave. Het muziekuur moest toch vol gemaakt wor den, er moest een uitzending komen. Plaatjes draaien van zigeunermuziek en de boel wat aan elkaar praten. Prachtig. Later zei de programmaleiding nog dat ze niet wisten dat er in Des Indes zigeu nermuziek gespeeld werd die avond. Toen woonde ik trouwens al in het ho tel naast het NIROM gebouw. Erg han dig, niet alleen vanwege de afstand maar ook als je dorst had. Het koentji bier van het hotel kon zo door het raam aan gereikt worden als je in de studio zat". Er wordt niet de hele dag uitgezonden maar in drie blokken. Al die uitzend- blokken starten met de NIROM-mars. "Als ik me goed herinner eindigde de uitzending van half zes tot acht in de ochtend met "Soldiers in the Park", die van elf uur tot half drie met "Happy Days" en het laatste blok van vijf tot elf uur 's avonds, op zaterdag was dat mid dernacht, met "When you come to the end of a perfect Day" gevolgd door het Wilhelmus. Naast de muziekprogram ma's en hoorspelen, zeg maar het luch- het midden Bert Garthoff tige deel, waren er natuurlijk ook praat programma's, waarin echt alle geledingen van de samenleving aan bod kwamen. Van katholiek priester en imam tot regeringsfunctionarissen en gematigde nationalisten. De heer Hadji Agus Salim bijvoorbeeld hield regelmatig een ver handeling over de Islam, over de verbin ding tussen Islam en Hindoeisme en over wat nationalisme eigenlijk inhield. De "die-hards" onder de nationalisten kwa men niet aan het woord, die zaten trou wens gevangen in die tijd. Ik praat hier dan alleen over het Westerse pro gramma. Op het Oosterse programma werd daar vanzelfsprekend meer aan dacht aan besteed. Kon daar jammer- genoeg zelden naar luisteren, omdat ik dan zelf werkte en weet er eigenlijk niet veel van. Wel gingen we vaak met de hele ploeg, als onze uitzendingen waren afgelopen, naar de studio waar het Oos terse programma werd opgenomen. Al tijd veel publiek, drinks en warungs, net een kleine pasar. Het was heerlijk om daar te vertoeven na een dag hard wer ken." Op 9 december 1941 krijgt de NIROM van de Nederlands-Indische regering de opdracht om een grote zender in Bandoeng te plaatsen met als achter liggende gedachte dat Bandoeng en de hele Preanger bij een Japanse inval wel vrij zal blijven. Als studio wordt er een grote villa gehuurd van een rijke Chi nees. Het bijzondere aan deze villa is dat die geheel onderkelderd is. Dat heeft de eigenaar zo laten bouwen om zijn kost bare porseleinverzameling in op te slaan. Juist die kelder komt goed van pas. Daar komt de noodstudio. De vertrekken boven de grond worden benut voor sla pen en eten. Ook de dieselgeneratoren komen in de kelder, te gebruiken als bij een aanval het lichtnet uitvalt. Aan alles wordt gedacht. Voorlopig zullen de nor male Bandoengse studio's gebruikt wor den op Tegalaga. Alles staat gereed voor gebruik. Het is niet voor niets geweest. Als de grote zender in Tandjong Priok met alles wat er aan vast zat door het vernietigingsleger onklaar wordt ge maakt, moet Bandoeng alle uitzendingen overnemen. Een kleine staf uit Batavia neemt op 8 maart 1942 zijn intrek in de villa annex studio. "Waar die Chinees met zijn hele collec tie kostbaar porselein naar toe is gegaan is een raadsel. De verzameling moet enorme afmetingen gehad hebben aan de grootte van de kelder te zien. Trouwens op 28 februari 1942 hadden we nog in Batavia "Halan Boelan" uitgezonden. Het was tenslotte het einde van de maand. Vreemd gevoel dat Nederlands-lndië een week later capituleert en je in een noodstudio zit. Bij het maken van de laatste "Halan Boelan" had je geen idee.... De staf in Bandoeng bestond uit directeur Kusters, Van der Hoogte, Kudding, de Soedanese "oppas" Surijatin, twee technici en mijzelf. Surijatin was niet alleen "oppas" maar verzorgde ook de discotheek. Een ongelooflijke kennis had hij. Alles was er altijd en hij wist het ook altijd te vinden." De Jap staat binnen de kortste tijd voor de deur. Vragen stellen. Antwoorden ge ven. De uitzendingen mogen doorgaan met dien verstande dat er alleen maar muziek en familie- en Rode Kruisberich- (lees verder volgende pagina) 17

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 17