H.A.L.Wichers: Tempelfeest.
hierbij aan de vijf zware boekdelen over
de schilderijencollectie van wijlen presi
dent Soekarno, welke publicatie in Ne
derland vrijwel onbekend is gebleven en
voor zover mij bekend, weinig waarde
ring oogstte. In ieder geval kan men
daarin alle bovengenoemde schilders
met kwalitieitswerk terugvinden. Dat
met dit nieuwe boek slechts een topje
van de ijsberg wordt getoond, spreekt
welhaast vanzelf. Spruit stelt het aantal
schilders in de periode 1800-1942 veel
hoger dan de geschatte 1200!
Gelukkig is er nog heel veel bewaard
gebleven, alleen is het een moeilijke
opgave dit werk op te sporen. Veel
moet er nog in Indonesië zelf aanwe
zig zijn, niet alleen in musea maar
vooral bij particuliere verzamelaars,
die grote liefhebbers van dit genre
zijn. Zij zijn bereid grote sommen
geld neer te tellen om hun verzame
lingen uit te breiden. Maar ook in Ne
derland is nog veel voorhanden, in
dertijd door particulieren meegeno
men uit Indië, als een nostalgische
herinnering aan hun goede tijd aldaar;
en later in de familie gebleven. Minder
bekend is, dat ook diverse musea in
Nederland in hun depots werk van
Indische schilders bezitten, zoals bij
voorbeeld het Tropenmuseum te
Amsterdam, Frans Hals Museum in
Haarlem, Singer Museum in Laren,
Rijksmuseum voor Volkenkunde te
Leiden, Volkenkundig Museum
Nusantara te Delft en het Museum
voor Volkenkunde te Rotterdam. De
belangstelling voor deze schilders is
eigenlijk altijd latent aanwezig geble
ven, getuige de tentoonstellingen, die
na de oorlog aan individuele schilders
werden gewijd. Het Gemeente Mu
seum te Den Haag organiseerde een
tentoonstelling van het werk van
Walter Spies; het Volkenkundig Mu
seum Nusantara in Delft presen
teerde werken van W.C.C. Bleck-
mann, W.O.J. Nieuwenkamp en
W.G. Hofker, terwijl Rotterdam
werken van Jan Portenaar liet zien en
het Kasteel Rhoon een expositie
wijdde aan Rudolf Bonnet, aan wie
trouwens enkele jaren geleden in
Rotterdam ook weer aandacht werd
besteed. Kennelijk was de tijd, on
danks al deze aandacht nog niet rijp
voor een doorbraak. Inmiddels is er
veel veranderd en er lijkt nu een ken
tering op komst te zijn. Gezien de
stijgende vraag, met name uit de
zuidoostaziatische hoek, begint de
handel hierin geld te zien. Het is dan
ook niet toevallig dat de gerenom
meerde veilinghuizen in Amsterdam
en Den Haag hun uiterste best doen,
deze schilderijen op de markt te krij
gen. Waarom gaat de tentoonstelling, sa
mengesteld uit de collectie Colauto na
Nederland ook nog naar Indonesië, Ma
leisië en Singapore? Om daar nog meer
belangstelling voor dit genre op te wek
ken? Op zich zelf niets op tegen, maar
laat ze daarna dan wel weer veilig terug
naar Nederland keren, zeg ik als idealist.
Want waar ik vurig voor zou willen plei
ten -en in het verleden heb ik daar al
een mislukte poging toe gedaan- dat in
Nederland een representatieve open
bare collectie van goede kwaliteit van
het werk van de Indische schilders
wordt opgebouwd, opdat ook dit facet
van de Indische geschiedenis wordt vast
gelegd en bewaard. (Zie René S.
Wassing; Een Indische erfenis. In: Verre
Naasten Naderbij. Rijksmuseum voor
Volkenkunde, 15e jaargang, no. 3 decem
ber 1981
Daarbij gaat het niet zozeer om de artis
tieke kwaliteit -die zal waarschijnlijk wel
omstreden blijven -, maar om een cultu
reel erfgoed van Nederlanders overzee,
waar nog maar zo bitter weinig over be
kend is. Het is mijn oprechte wens -zo
wel als idealist en als realist- dat zowel
het onderhavige boek, als de inspannin
gen van de veilinghuizen ertoe bijdragen,
dat een dergelijk ambitieus project,
mede met royale steun van de overheid
nu eindelijk eens van de grond zal ko
men. Aan de samenstellers van het boek
zal het niet liggen. Die zijn al bezig met
de volgende stap: de voorbereidingen
tot het samenstellen van een "Indische
Pieter Scheen" oftewel een "Lexicon van
de beeldende kunsten in Nederlandsch -
Indië en Indonesië, 1800 -1990". Als dit
allemaal is verwezenlijk, is de eerder
genoemde doorbraak een feit geworden.
RENÉ S. WASSING
Ruud Spruit; Indonesische Impres
sies, Oosterse thema's in de Wes
terse schilderkunst, (formaat
30x30, 160 blz., 123 afb. waarvan 50
in kleur, prijs 99,50 Pictures
Publishers, Wijk en Aalburg, 1992.
Henry van Veldhuysen: Dorpsgezicht met flamboyant.
35
