Een dos-a-dos (sado)
(Uit: Batavia in oude ansichten, boekenverzameling IWI)
rekening. Ik ben er van overtuigd, dat
mijn geld geheel op zal zijn bij aankomst
in Banjoewangi, want Batavia is ontzet
tend duur. Nu zou ik wel naar Soerabaja
kunnen gaan, doch dat is even duur als
Batavia, lang zoo leuk niet om te wezen
en bovendien veel ongezonder daar er
momenteel veel cholera schijnt te zijn.
We (jouke, Jan en ik) hebben het dus
zoo geregeld dat ik bij Jouke blijf slapen
en bij de familie Huydecooper die 14 da
gen zal blijven eten tegen betaling van
30,-. En dat noemt men hier billijk.
Afijn, ging ik in een hotel gedurende 14
dagen dan zou het me minstens 85,-
kosten en is dit dus goedkooper. Je
moet ook maar pech hebben. Net op
den dag dat ik hier arriveer is de boot
voor Banjoewangi vertrokken.
Nu genoeg geprutteld voor het moment.
Laat me u liever eens iets van Batavia
vertellen.
Het eerste wat ik gezien heb is het
spoor natuurlijk. Stel u geen trein voor
zooals in Holland, doch liever een
lokaalspoortje en vervang dan de ruiten
of vensters door jaloezieën, dan krijgt u
een nauwkeurig idee van een
Javaanschen trein, wat uitzicht en ook
wat snelheid betreft. Van Priok naar
Weltevreden is zoowat een 50 minuut
sporen en is het land wat men doorreist
nu juist niet geschikt om iemand een
denkbeeld te geven van Java's schoone
natuur. Het is alles kreupelhout met
moeras tot bodem. Gelukkig arriveerden
we eindelijk na een warme rit aan het
station Weltevreden, dat een hoofd
station is, echter niet eens zoo groot als
ons station in H. Het spoor en alles wat
er bijbehoort maakt den indruk alsof het
zoo uit een speelgoedwinkel komt.
In het hotelrijtuig gestapt en naar ons lo
gement gereden. We werden getrokken
door twee van de bekende Javaansche
paardjes, die zeer klein zijn, zoo groot
als een veulen in Holland, echter een ko
lossaal uithoudingsvermogen bezitten.
Meestal zijn ze roodbruin van kleur. Men
heeft ze echter ook wel gevlekt met wit.
De straten van Weltevreden maken een
gans anderen indruk dan eenig andere
zuidelijke of oostersche stad die ik ge
zien heb. Er heerscht eene deftige stilte.
Er rijden wel rijtuigen en er loopen wel
menschen doch gaat alles zonder dat
helsche geschreeuw dat in Bombay en
Singapore iemand hindert. Ook is de
Javaan van natura zindelijk en gaat dus
gekleed in heldere schoone kabaaien, sa
rongs en slaapbroeken. Hier, niet die
gemeene luchtjes zooals in Singapore en
Aden doch zuivere, hoewel 31 graden in
de schaduw warme lucht. Ik geloof wel
dat het hier warmer is dan op eenig
andere plaats waar ik geweest ben,
tenzij Aden misschien even warm is.
Ik ben de temperaturen van Aden
vergeten, was het daar echter ook
zoo veel te warm doordat er
geen plantje, geen grassprietje
groeide, terwijl Java ontzettend
vruchtbaar is en men dus overal
prachtige groote boomen vindt.
Wat Batavia-Weltevreden ook voor
heeft (trouwens overal in Holl.-lndië
het geval) is' de heerlijke ruimle aanleg
van straten. Enorme pleinen tref je er
aan. Zoo is er vlak bij ons huis een
plein, het Koningsplein genaamd, aan
alle 4 zijden een kwartier loopen lang.
Voor ons huis is ook een groot plein,
het Waterlooplein waarvan de zijden
ieder ook minstens 10 minuut
loopens zijn. Bij al die afstanden want
ieder huis staat minstens gemiddeld
op 1500 m2 grond begrijpt u wel dat
men niet alles kan loopen, want ie
mand die dicht bij woont, is toch al
gauw een half uur loopens verwijderd.
Men maakt dan ook veel gebruik van
kleine rijtuigjes dos a dos, door een inlan
der bestuurd. Ook zijn deze niet duur,
tarief is een cent per minuut, en dat is
niet veel, de ontzettend royale levens
manier die een ieder hier volgt in aan
merking genomen.
Ook zijn de huizen kolossaal luchtig ge
bouwd. Ruiten zitten niet in de vensters,
alles is open en wordt gesloten door ja
loezieën. Er gaat bijna altijd een aange
naam windje door huis. Zelden ook ziet
men een huis met verdiepingen. De
meesten bestaan uit eene grond-
verdieping met direct een bijna plat dak
er over.
In Bombay, Singapore en alle Engelsch-
Indische steden zijn de Europeesche wij
ken ook allen op Europeesche manier ge
bouwd en ziet men daar huizen van 6
verdiepingen hoog. Hoogst onpractisch
De militaire sociëteit "Concordia" (uit 1836) aan het \Afaterlooplein. De fontein met
beelden en lampen zou rechtstreeks uit Parijs geïmporteerd kunnen zijn.
Na 1950 zat hier het Indonesische Parlement. De foto is dezelfde als die voorkomt in
J. van Maurik's "Indrukken van een Totok", eerste druk 1897. (Uitg. F.B. Smits,
Batavia) dl.
32