DECEMBER
gewend waren, maar wel uit kringen van
hoge bestuursambtenaren. De oudste
dochter bijvoorbeeld trouwde met
Tjaling Ament, nu nog een "bekende
naam in Indië". Net als Motman, Du
Perron en Couperus. Namen die geasso
cieerd moeten worden met de eerste
particuliere industriële bedrijvigheid in
Indië rond 1870. En allemaal families die
via de mannelijke lijn de macht en status
van de import-Europeanen inbrachten,
terwijl de vrouwelijke lijn geld, produk-
tiemiddelen en connecties met de
Indonesische wereld meebracht. En
bovendien, als vanouds, een lijnrechte
verbintenis met de oude Mestiezen
cultuur.
Het beviel Daniël kennelijk, deze her
nieuwde contacten van zijn familie met
de import-Europeanen. Want hij koos
uiteindelijk voluit voor het
Europeaanschap door de moeder van
zijn dochters te trouwen, waarmee hij
zijn jongste dochter meteen ook officieel
wettigde. Broer Scipio was niet minder
welvarend en aanzienlijk dan Daniël,
maar hij koos anders. Hij trouwde nooit
met een van de moeders van zijn kinde
ren, maar hij liet zijn kinderen wel
dopen. Dat stond al vanaf de 17e eeuw
gelijk aan de belofte haar in zijn huis 'als
een Europeaan' op te voeden. Alleen het
oudste kind kreeg zijn achternaam. Voor
de anderen greep hij terug op een oude
gewoonte van (import-) Hollanders: hij
gaf ze zijn omgekeerde achternaam -
Kijdsmeir- en adopteerde ze. Drie doch
ters trouwden met Europeanen.
Weliswaar import-Europeanen, maar
(koloniaal!) maatschappelijk gezien geen
belangrijke. Want aanzienlijke
Europeanen konden het zich al niet meer
veroorloven met een niet-echt Europese
vrouw te trouwen. Een andere Scipio-
dochter ging een verbintenis aan met
een niet-Europeaan, en haar nageslacht
komt in de Europese Burgelijke Stand
niet eens meer voor. Evenmin als het
nageslacht van de zonen. En dat terwijl
een van hen met de jongste dochter van
oom Daniël trouwde.
Mestiezen onderling maakte het kenne
lijk niet uit of de huwelijkspartner (van
hun kind) officieel Europeaan was.
Anders zou oom Daniël zijn schoonzoon
wel zorgvuldiger hebben uitgezocht.
Maar de koloniale maatschappij maakte
wel onderscheid. Tegen het eind van de
19e eeuw, als in 1895 iedereen met
Europese status de Nederlandse nationa
liteit krijgt, blijken de nazaten van Daniël
'Europeanen' te zijn en die van Scipio
'Inlander' of 'Vreemde Oosterling'. En zo
blijkt de hele Mestiezengroep opgedeeld
in een Europees en een Inlands deel.
(volgende keer laatste deel)
de teevee opeens in glitter kerstig doen,
maar dat komt dus niet over. Sterker: je
krijgt een rotte smaak.
En toch, en toch: men wil, men zoekt,
men wacht, men hoopt, vooral de kinde
ren. December is en blijft daarom een
bijzondere maand.
R.B.
Sint is Sint niet meer. Men wil nog wel,
men doet nog wel maar de romantiek,
de mystiek zo u wil, is weg. Het is alle-
Pasoeroean, 1933. Sint en Piet ten huize van apotheker Groenhoff
Sinterklaas, dat was een paar weken
spanning, sfeer en gezelligheid en hoe
kleiner je was, hoe intenser de beleving.
Maar dat alles is geloof ik voorgoed
voorbij. Daar zijn veel mogelijke oorza
ken voor aan te wijzen en één daarvan is
dat het voor kinderen die op school
opgroeien met kringgesprekken, school
televisie, ontwikkelingsprojecten, milieu
problematiek enz. wat moeilijk voorstel
baar wordt dat er opeens een bisschop
op daken pakjes door de schoorsteen
gaat gooien. Goed, je kunt een jaartje
volhouden dat Sint van alle huizen een
sleutel heeft en daarmee dus binnen kan
komen, maar die zakelijke verklaring is
geen echte voeding voor geloof. Want
dat is het misschien: het geloof krijgt
geen kans meer, zelfs niet het geloof in
Sinterklaas. Kinderen van tegenwoordig
zijn omgeven met veel elektronica, wor
den al heel vroeg op de hoogte gebracht
van wat er allemaal op de wereld te
doen is, kijken zich suf naar de teevee en
moeten geluiden opnemen die muziek
moeten voorstellen. En dan is er vanaf
begin september al marsepein, gevulde
speculaas enz. te krijgen en dat is natuur
lijk veel te vroeg. Op 5 december kots je
ervan.
maal kunstmatig, geforceerd. Net als
straks met Kerst. Zie je al die eitjes op
33
