over dan hebben wij geboft. Waar
schijnlijker lijkt een longontsteking, die
wij daardoor oplopen. Wat ik u hier
boven vertelde is het principe van de
sauna. Eerst de warmte, dan het ijs
koude bad, direct eruit en dan de war
me douche. Maar het kan ook nog dat
er inderdaad zoveel bloed naar de huid
gaat bij het stappen in de koude of de
plons in het ijskoude water na een
poos in een verwarmd vertrek, dat er
teveel bloed aan de hersens wordt ont
trokken en de persoon collabeert in
een paar seconden. Ik moet zeggen dat
het hart zo'n situatie goed verdraagt,
mits er geen hartkwaal bestaat, hoe ge
ring die ook moge zijn. Het hart moet
goed kunnen werken. Voor het afkoe
len, weer verwarmen en weer afkoe
len van de huid is een snelle en
optimale circulatie nodig en dat wordt
door en sterk en snel kloppend hart
mogelijk gemaakt. Blijf dus voorzichtig
en breek geen benen of armen bij het
skiën of langlaufen, maar wees net zo
goed voorzichtig bij het après-ski. Eet
en drink met mate, want voor de spijs
vertering en het verbranden van de al
cohol is veel energie en dus veel bloed
nodig en dat bloed hebben wij in deze
situatie voor andere zaken, sportieve
zaken nodig.
Maar over dat eten en drinken wil ik
best nog wat kwijt. U weet uit mijn
verhaal over 'lekker eten' van een jaar
geleden dat de beroemde Franse keu
ken zo'n beetje 'djiplak' is van de Itali
aanse, of heb ik dat niet verteld? Italië
was eind I 6e, begin I 7e eeuw cultu
reel de toonaangever van Europa. Ook
op culinair gebied. Het Franse hof deed
alle moeite om erg Italiaans te lijken,
zo ook het eten betreffende en de wij
nen. Met de val van het Franse konink
rijk werden de koks van het hof
werkeloos. En toen WW en zo, ist'er
niet. Die Franse koks maakten toen
eenvoudiger gerechten met niet zovele
en zo ingewikkelde kruiden en meng
sels en ditjes en datjes. Het gewone
Franse volk, 'Ie peuple', u weet nog
wel, kende enkel brood, kaas, aardap
pels en af en toe wat gedroogde vis.
Geen wonder dat die, de nieuwe Fran
se keuken, wat lekker vonden en te
recht, want zo'n oordeel hebben u en
ik over die Franse keuken nog steeds.
Zo zie je maar, dat revolutie ook nog
wel eens iets goeds kan brengen, maar
bij mijn weten is die voortreffelijke
Franse keuken, het enige goede dat
ooit uit een revolutie toen en sindsdien
te voorschijn is gekomen. De Franse
wijnen zijn nu wellicht bekender en be
ter dan de Italiaanse. Ik denk dat dat
meer een kwestie is van smaak. Een vi
no chianti classico, gemaakt van de
druiven geplukt op de groene heuvels
van Toscane, uit 1964, daarmee zou ik
in retraite willen gaan voor de tijd dat
die fles duurt althans.
Nog even dit over dat houden van va
kantie in de winter. Op de lange latten
sta je meestal boven de boomgrens wil
je enige zekerheid hebben dat er vol
doende sneeuw ligt. Ga je nu voor de
eerste keer en heb je nauwelijks erva
ring welke inspanning je aan kan, houdt
daar dan vooral rekening mee. Je bent
boven de boomgrens en de lucht is qua
zuurstofgehalte ijl te noemen. Dat wil
dus zeggen dat je plotseling prestaties
moet leveren terwijl je op dat ogenblik
een lichte astma aanval hebt. Duidelij
ker kan ik niet zijn. Nogmaals, wees
voorzichtig en ik benijd u niet. Ik ga lie
ver op een soort 'sentimental jour
ney', vrij naar het liedje dat Bing
Crosby wereldberoemd heeft ge
maakt: 'the wide open spaces that I
love', daar waar de tropen beginnen.
'Don't fence me in', door sneeuw en
ijs en het enige leefbare plekje in die
ijskoude gebieden is dicht bij de kachel.
Ik weet zeker, dat ik nu vijanden heb
gemaakt en daarom snel het volgende
verteld.
Zeker zo'n veertig jaar geleden werkte
ik in Indonesië bij de Paketvaart. Bij al
le inwonenden van dat met veel zonne
schijn en diep donkergroen gezegende
land bekend als de KPM. Kom Pas
Morgen, kreeg de maatschappij als bij
naam. Voornamelijk wellicht omdat de
aankomsten zich nogal eens wijzigden
omdat een schip op zee een bestem
ming erbij kreeg, want daar lag lading
die snel vervoerd moest worden. De
lijndiensten echter voeren op schema.
Het lokale personeel sprak van Kita
Poenja Mama. De balieklerken van mijn
afdeling hadden het over hun stiefmoe
der. Kita Poenja Mama tisi. Maar allen
dachten wij: laat maar komen oorlog,
revolutie, stormen en plagen, blijven
zal de Maatschappij altijd. Altijd, tou-
jours en forever en skalian teroes. He
laas, wij hadden beter moeten weten.
Niets kan blijven, natuurlijk niet
Daarom ben ik na die schitterende tijd
maar dokter geworden. Het was een
soort noodmaatregel van mijn kant. In
Holland terug kocht ik een tweede
hands Volkswagen. Eentje met een
dubbel clutch. Ik denk dat weinigen van
u weten wat ik daarmee bedoel. Het
ging ongeveer zo. Bij het schakelen van
de ene naar de andere versnelling, clut-
chen, versnelling op vrij, tussengas ge
ven, clutchen en de pook naar de
gewenste versnelling brengen. Op een
spiegelgladde Laan van Meerdervoort
in Den Haag reed ik, bezig met al die
handelingen hierboven beschreven,
achterop tegen een gloednieuwe Opel.
De wagen maakte een wonderlijke
schuiver en dito mijn wagen, zodat wij
naast elkaar kwamen te staan. De Opel
met de neus de andere kant op, mijn
wagen halverwege het trottoir. Tege
lijkertijd draaiden wij de autoramen
naar beneden. De bestuurder van de
Opel moet direct mijn Indisch hoofd
hebben opgemerkt, hij zei op ironisch
bestraffende toon: Ini boekan Djakar
ta boeng!" Op dat moment herkenden
wij elkaar. "Hemel, Herman", zei ik,
"ik dacht dat je dood was". "Zie ik er
dood uit?" "Neen", antwoordde ik
lachend, "je bent dikker geworden".
Een paar jaar terug was de man op
sterven na dood geweest. Broodmager
had hij zijn ziekte overleefd. Het was
een darminfectie waar wij allen daar in
Indië wel eens last van hadden. Vooral
wanneer wij in een warong onze hon
ger hadden weggegeten en dat gebeur
de wanneer schepen geladen en gelost
moesten worden binnen 24 uur om
welke reden dan ook en dan werkten
wij de klok rond. Wat de oorzaak van
de infectie was, weet ik niet, maar de
man had hoge koorts en deed niet an
ders dan braken. Het vochtverlies was
levensbedreigend. Ik weet nu dat het
niet alleen vochtverlies is, maar vooral
verlies van mineralen, welke voor vita
le functies van het lichaam heel essen
tieel zijn. Ritmestoornissen van het
23
