O
STANPLAT-fi
26
ken in de ziekenauto te krijgen. Toen ze
wat gekalmeerd was, ben ik even bij haar
in de ziekenwagen gebleven. Ineens was
er dat korte, heldere moment. Het luci
de ogenblik. De verandering in de oog
opslag. "Wat verschrikkelijk dokter", zei
ze duidelijk verstaanbaar, "wat maak ik
het de anderen moeilijk, ik doe soms
heel vreemd." Dat korte moment van
luttele seconden waar alle apocalyptische
ruiters doorheen denderden moet inder
daad de hel voor haar zijn geweest. De
totale verschrikking. Het echte, ondrage
lijke leed. De rest is stilte, in zwijgen
gedragen herinneringen, goede en slech
te. Een ander deel van die herinneringen
is het verhaal. Wie heeft het waarover
en over wie wordt er verteld.
Herinneringen welke stollen tot een ver
haal. De ontkenning ervan is de grote
leugen. De romanschrijvers zij het verge
ven. De pseudo-chroniqueurs en
geschiedschrijvers, die zich beroepen op
statistieken en onderzoeken zijn de leu
genaars. "Three kind of lies", dat zei
Disraëli reeds, een van de vele premiers
die koningin Victoria van Engeland heeft
gehad. There are, de gewone leugens, de
damned lies and statistics. Leugens als
waarheden aan de man brengen via
onderzoeken en statistieken. Na tien
jaar Lubberen hebben wij dat toch door.
Niet dan?
Oorlogsslachtoffer.
Slachtoffer van andere vormen van
geweld, concentratiekampen, Japan,
Duitsland en nu weer in Bosnië. Een zin
loze hongerdood sterven. Echt leed? Ja,
toch wel, echt leed. Niet enkel een ver
haal met die aparte waarheid van de ver
teller of de ontkenning ervan. Het zijn
'gekleurde' verhalen wellicht.
Pseudologieën daarom? Eerlijk gezegd,
laat nu maar zitten. Welke waarheid?
Welke leugen? A pain in the ass, no
more, no less, zei een Amerikaanse
vriend van mij. Het oordelen over
elkaar, waarover en waarvoor is een zin
loze bezigheid. Wij zijn allen dezelfde en
wij hebben allen een naam, die bij ons lij
den bij ons geluk hoort.
Neeltje Maria Min verwoordde het zo:
Noem mij, noem mij, spreek mij aan
O, noem mij bij mijn diepste naam
Voor wie ik lief heb, wil ik heten.
Wij leven nu begin 1993 en wij hebben
nog zo'n 350 dagen tijd om dit jaar al die
andere en goede dingen te doen, die wij
tot nu toe niet hebben willen of kunnen
doen. Ik hoop dat het u lukt, mijn beste
en goede wensen vergezellen u.
Post Scriptum
Filosoferen is verwarring scheppen. De
chaos herontdekt. Alles op een rijtje zet
ten, dat beweren anderen over de filoso
fie. Uiteindelijk kwam uit de chaos, de
rede voort, dat wilde ik alleen maar zeg
gen. Zo wij dat willen, zijn wij allen re
delijke mensen.
NIET LUX, WEL RIJK
