KOUD
O
mmm
o ms
mm
kind geboren, een meisje, dat de naam
Marietje krijgt. Er zijn weer kosten voor
de pleegzuster, de fooi voor de bedien
den, een zegel voor de geboorte-akte en
rekeningen van dokter en apotheek. In
juni 1907 kreeg ook Marietje haar eigen
ledikantje en een maand later Jantje een
echte stoel. Zijn kinderstoel zal hij aan
zijn zusje hebben moeten afstaan.
Er was een piano in huis, want er zijn
regelmatig rekeningen voor de stemmer
en muziekboeken, en ook een "gramap-
hone". Opvallend is het bezit van "telep-
hoon" vanaf februari 1904.
Meneer Vermeulen was korte tijd een
verwoed sigarenroker. Ook zal hij wel
de eigenaar van de aangeschafte buks
zijn geweest en het lid van de schietver
eniging. Was hij ook de enthousiaste
fotograaf en het lid van de
Wielrijdersbond?
Waar beiden misschien van profiteerden
waren de uitstapjes naar Soekaboemi en
het regelmatig bezoek aan de Bataviase
Schouwburg.
Aan gezondheidszorg werd vrij wat uit
gegeven en het is interessant om te ver
nemen dat er ook uitgaven zijn voor
massage en voor "inlandsche" medicij
nen.
Een aardig detail uit het kasboek is dat
de bedienden in mei 1905 getrakteerd
werden op een bezoek aan het circus.
Er staat daarvoor een bedrag te boek
van f 7,= wat veel lijkt, ook als het om
een aantal bedienden zou gaan.
Uit het gehele uitgavenpatroon komt de
indruk naar voren dat de onkosten in de
sfeer van de vrijetijdsbesteding vooral
meneer Vermeulen ten goede kwamen.
Er zijn wel uitgaven voor kleding voor
mevrouw, maar een abonnement op
zoiets als een vrouwenblad ontbreekt.
Er is een piano in huis, die misschien
door mevrouw bespeeld werd. Maar
verder lijkt zij er nogal bekaaid van af te
komen. Of betaalde zij haar privé-uitga-
ven uit het huishoudgeld? Omdat geen
van beide echtelieden zoiets als zakgeld
had, zullen we dat wel nooit te weten
komen.
Voor het overige: de toevallige vondst
van dit kasboek leverde een schat aan
informatie op over het leven van een
'gewoon' gezin in Indië. Hoeveel huis
houdboekjes zouden er nog in archief-
en bibliotheekverzamelingen te vinden
zijn?
Wie heeft er nog eentje in huis, wegge
stopt tussen oude familiepapieren? 'Mijn'
kasboek is 'ergens' op de kop getikt: wat
zou het jammer zijn als het verloren was
gegaan!
DR. TH. STEVENS
Universiteit van Amsterdam
Zoals u kunt zien, vond ik het 28 jaar
geleden al niks, die kou. Ik kijk niet
bepaald vrolijk op deze foto, met mijn
blauwe kartonnen koffertje in mijn hand.
We gaan uit logeren of zijn net uit
wezen logeren bij tante en oom, want
mijn neefje staat er ook op.
Ik weet niet meer wat er in het koffertje
zat. Kleurpotloden misschien, of een
zakdoek. Mijn eerste beer Pippeloentje
zal niet in het koffertje gepast hebben en
beer Barend had ik toen nog niet.
Kou in Nederland. Wind, regen, grijze
lucht, natte sneeuw. Vooral de wind gaat
door merg en been en de afwezigheid
van zon maakt het ook door en door
koud.
Toen, 28 jaar geleden, wist ik natuurlijk
wel wat zomer en winter was, ik wist
dat het buiten warm en koud kon zijn,
maar het drong nooit zo tot me door.
Warm was in je short en bloesje met
korte mouwen lopen en na het avond
eten nog even buiten spelen met een
vest aan. Koud was gewoon koud, een
rode neus en bibberen van de kou.
Een paar jaar geleden kwam ik begin
november terug van een vakantie in
Indonesië en toen wist ik pas wat koud
inhield. Koud is verkrampt met handen
in je jaszak lopen; een hand die een jas
goed dicht houdt als het waait. Koud is
dooie vingers ondanks handschoenen.
Koud is 's ochtends en 's avonds in de
badkamer rillen onder het tanden poet
sen. Koud is mijn huid die vaal en
schraal wordt; een uitgedroogd gezicht
dat vatbaar is voor pukkels. Koud is in
het donker 's ochtends wakker worden
en je afvragen waarom je zou opstaan
omdat het in bed zo lekker warm is.
Koud is een grijze lucht achter het slaap
kamerraam en wind en regen die naar
beneden klettert. Koud is een grijze de
ken die over Nederland valt, over kale
akkers en verlaten woonwijken op een
doordeweekse dag als mensen naar hun
werk zijn. Koud zijn de kleuren van kle
ding die passen bij een bleke huid. Koud
begint in de herfst wanneer de bladeren
vallen alsof de natuur sterft. "Doe de
deur toe", "doe je jas dicht", "doe een
das om", "moet je niet iets op je hoofd
hebben, een wollen muts, een pet, een
hoed?". Koud is je haasten om snel de
bus, tram, trein, het warenhuis, de win
kel, het kantoor, het huis in te kunnen
schieten omdat het daar lekker warm is
en je daar beschut bent tegen de invloe
den van het weer.
Warm is het rustig aan doen, je niet
haasten. Warm is bomen, planten en
bloemen in volle bloei, in allerlei uitbun
dige kleuren. Warm is vrolijke mensen
op straat; is 's ochtends vroeg meteen
uit bed willen stappen als je wakker
wordt en een blauwe lucht ziet en de
vogels hoort fluiten. Warm is een huid
die soepel is; is een lichaam dat zich lek
ker voelt in een temperatuur die door
de zon tussen de 20 en 30 graden
Celsius reikt. Warm zijn kleuren van
kleding die passen bij een bruine huid.
Warm is buitenshuis van een zwoele
avond genieten, kijkend naar sterren en
de maan, luisterend naar het geruis van
bladeren in de bomen en andere gelui
den van de natuur, wachtend op de stil
te van de nacht.
Als u dit leest zit ik hoogstwaarschijnlijk
in een t-shirt en korte broek duizenden
mijlen ver weg op een strand de nachte
lijke sterrenhemel te bewonderen ter
wijl de golven van de oceaan af en aan
rollen. En ik mag dan wel in Nederland
geboren zijn: mijn fysieke gestel hoort
hier beslist niet thuis in dit land van
regen en koude wind.
MG
35
