TOKO
De kinderen van het weeshuis. Derde van links is Tino
kanker veroorzaken, volgens de kabar
angin in de dessa's. Toch kan men van
enig succes spreken. Men heeft geschat
dat er in Indonesië in 1990 zo'n 200 mil
joen mensen zouden wonen; het zijn er
'slechts' 180 miljoen geworden.
Ik pak een bemo en ga naar het wees
huis van Pa van der Steur in Prigen. Op
het erf stormen de kinderen op me af,
klemmen zich aan me vast. Ik strompel
moeizaam naar binnen. Tino, mijn lieve
ling, op de arm. Het kind is geslachts
loos, noch meisje, noch jongen, of eigen
lijk heeft het juist beide geslachten.
Straks als het wat ouder is, zal operatief
ingegrepen worden. Men hoopt natuur
lijk, dat het een meisje wordt. Tino is nu
nog te jong, zes jaar, maar lijkt niet
ouder dan vier. Wij zijn aan het sparen,
niet alleen voor Tino, maar ook voor de
meisjes-mandikamer, die maar niet af
komt.
Pieter G. Lutters, zelf een 'oud-Steurtje',
heeft het weeshuis opgezet ter nage
dachtenis aan Pa van der Steur. Er zijn
momenteel 24 kinderen, waarvan 18
jongens, want meisjes breng je niet zo
gauw naar een weeshuis. 'Rejeki' weet u
wel.
Een sateh-verkoper, die met me mee
gelopen is, heeft zich geïnstalleerd en de
kinderen gaan gehurkt er omheen zitten,
"leder vijf stuks, meer krijgen jullie niet",
maar de kinderen zijn al dik tevreden.
Ook hier, geen vetpot. Nasi, tahu,
tempé, schoolgeld, schooluniformpjes,
verbouwingskosten en en en ga
nog maar even door. Tino heeft geluk; in
totaal zijn er - naar bekend - in geheel
Indonesië drie 'Tino's'. Zeker is, dat
Tino geholpen zal worden; het geld
komt er, hoe dan ook!
"Wil je koffie', vraagt Piet Lutters. We
zitten op de bank en kijken over het dal
en de bergen. We kletsen wat. Deze
maand komt hij Rp. 300.000 te kort
voor belanja. "Ik leen je de helft", zeg ik.
Hij kijkt me een beetje verlegen lachend
aan. Hij weet en ik weet, dat het hem
onmogelijk is mij ooit terug te betalen.
En zo bedelt Piet dan bij mij, dan bij
anderen het geld bij elkaar.
Hij zou wel 100 kinderen in zijn armen
willen sluiten!
TRETES, mei 1993
GODFRIED DE GROOT
47
Bu Tuti torst twee zware tassen met
etenswaren. Ze is kennelijk naar de
markt geweest om inkopen te doen.
Toch vraag ik, als ze naderbij gekomen
is: "Dari mana Bu?" "Dari pasar Tuan,
belanja." Ze blijft even staan en vertelt
de laatste nieuwtjes. Bij de buren zijn vijf
kippen gestolen en de vrouw van Pak
Senen ligt met een zware verkoudheid
te bed. Ze lacht, maar haar ogen kijken
triest, terwijl ze de helling afloopt naar
haar huisje.
Het tengere vrouwtje is van onbestem
de leeftijd - zeker 50- ze weet het zelf
niet. Soms, als we in onze bungalow veel
gasten hebben, helpt ze in de keuken,
want koken kan ze, Bu Tuti!!
En dan, als de zon achter de bergkam
men is verdwenen en het uur der demo
nen aangebroken, vertelt ze van de zor
gen die op haar frêle schouders
drukken. Over haar dochter en negen
zonen, haar man en vier kleinkinderen.
Zestien monden moet ze voeden. De
suomi van haar dochter is ziekelijk, haar
eigen man verdient Rp. 130.000 per
maand en geeft haar slechts Rp. 30.000.
"De rest vergokt hij", zegt zij. Ik weet
wel beter... 'betaalde vergetelheid in de
armen van een Javaanse schone' denk ik
woedend. Het gezin heeft o.a. 100 kilo
beras per maand nodig: kosten Rp.
60.000. Op de een of andere manier
scharrelt ze het geld bij elkaar en weet
zelfs daarnaast nog tahu en tempé op
tafel te toveren. Pech, als je zoveel
zonen hebt; met dochters heb je 'rejeki'.
Ze helpen in de huishouding en op
12/13-jarige leeftijd worden ze uitgehu
welijkt aan de meest-biedende. Maar
wat wilt u, de jaarhuur voor haar huisje-
Rp. 200.000 - kun je zo maar niet uit je
mouw schudden. Neen, dan de vrouwen
op Bali. Die hebben een betere sociale
positie. Maar... liever toch niet ruilen.
Een Hindu-vrouwtje zonder kinderen
moet later zwijnen hoeden in de hemel!
Grote gezinnen het probleem in
Indonesië. 'Dua cukup' (twee is genoeg).
De slogan van Pak Harto (president
Soeharto), maar door wie word je dan
later verzorgd als je oud en misschien
gebrekkig bent? Bovendien zou de pil
