GEIEZEN.
O
Die heel andere
wereld!
Op de waterscheiding
'S-GRAVENHAGE
SERVICEFLATS
GEEN LEEFTIJDSGRENS
Dit boekje heb ik in één ruk uitgelezen.
Niet alleen omdat de inhoud me zo
boeide, maar ook omdat de schrijfster
een prettige stijl van vertellen heeft, frag
mentarisch, en toch op zo'n manier dat
de lezer een duidelijk beeld krijgt van het
leven aan het begin van deze eeuw in het
oude Indië.
Het onderwijs dat vaak werd gegeven
door de moeder of een gouvernante,
zeker in de buitengewesten, het vaak
ontbreken van medische zorg. In dit
boek is de moeder heel inventief en
dankzij haar kennis van kruiden geneest
zij velen uit haar omgeving.
Maar vooral krijgt men een beeld van
het leven van een tropenkind, kompleet
met verhalen over wilde dieren, de rim
boe, aardbevingen, ontvangsten bij de
Gouverneur-Generaal, gevaarlijke ziek
tes zoals de builenpest. Twee van de kin
deren worden hiermee besmet en gene
zen na dagenlange pakkingen van
lavahoudende klei, ook weer een inge
ving van de moeder. Een enig boekje
voor jong en oud en beslist een leuk
geschenk voor uw oudere kleinkind.
Die heel andere wereld!
door Teta Lingster
107 pag. - paperback -f I 7,50
Part. uitg. (A5), 107 pag., alléén bij
Moesson te bestellen, prijs: f I 7,50
Uitsluitend verkrijgbaar bij Boekhandel
Moesson
Een oud-planter, geboren in 1895, die in
1993 zijn memoires schrijft, wat kan je
daar van verwachten? Een beetje scep
tisch was ik wel, toen ik aan het boek
begon. In de loop der jaren zijn er zo
ontzettend veel 'Indische' auto- en bio
grafieën verschenen. En de een nog
oninteressanter dan de ander. Vaak zijn
het verhalen over de oorlog, over het
leed dat iemand persoonlijk heeft mee
gemaakt en dat van zich af schrijft, zoals
dat mooi heet, in opdracht van de psy
chiater. En pas als het gepubliceerd is,
want dat moet, dan is het trauma ver
werkt. Met alle respect natuurlijk maar
het is in zo'n geval de boosheid en de
pijn van de schrijver waar je over leest
en niet dat tijdsbeeld, waar je als na-oor-
logs kind naar op zoek bent. Je wil graag
weten hoe men toen in Nederlands-
Indië leefde, in wat voor omstandighe
den er werd gewerkt. Voor mij maakt
het niet zoveel uit of zo'n boek een lite
rair hoogstandje is of niet, als het maar
duidelijk schetst hoe men toen werkte,
woonde en zijn vrije tijd doorbracht en
daar is de heer Van der Meer goed in
geslaagd.
Zijn boek is verdeeld in drie episodes:
Oorlog 1942-1945, Terugblik: 1906-
1942 en Opbouw 1945-1956. De eerste
episode beslaat de minste pagina's, van
de ca. 300 zo'n 55. Bijna een unicum.
Wat hij schrijft over de oorlog is duide
lijk. Hij was gestationeerd bij het oudste
radiostation Malabar, als landstormsol
daat. De situatie vlak voor de capitulatie,
de onwetendheid over hoe ver de
Japanners al gevorderd waren, de capitu
latie. Onmacht en ook boosheid kregen
de overhand. In het kamp kwam hij ein
delijk aan lezen toe. Niet dat hij het
kampleven beschrijft als een soort
vakantie, maar lezen was voor hem
overleven. Over de leefomstandigheden
wordt precies genoeg verteld en niet
mooier of lelijker gemaakt dan het was,
veronderstel ik. De pijn en ellende zitten
er wel, maar worden niet met duizend
woorden uitgesponnen.
In deel 2 - Terugblik, vertelt de auteur
over hoe hij is opgegroeid en in Indië
terecht komt. Als ik lees over deze jaren
voel ik me ellendiger dan bij het lezen
van zijn kampervaringen. Zijn motieven
om naar Indië te gaan zijn al vroeg aan
wezig. Na het doorlopen van de
Middelbare Koloniale Landbouwschool
in Deventer solliciteert hij naar een baan
als jongste employé op een hooggelegen
theeonderneming op West-Java. Hij
krijgt de baan en scheept zich in op I
mei 1916 voor de grote reis. De eerste
wereldoorlog die dan woedt, blijft niet
onbenoemd. De bootreis, de aankomst,
de reis naar 'boven', in die tijd een avon
tuur, zijn beeldend geschreven. Zij eer
ste overnachting in Batavia in een goed
koop hotel. Je ziet het voor je.
Zijn eerste indruk van de tuinen?
Overweldigend, mooi en hij voelt zich er
meteen thuis. In de loop van het verhaal
ga je zelf van het landschap houden.
Over het plantersvak kom je heel wat te
weten zonder je te vervelen en arbeids
verhoudingen, hiërarchie, adat van de
bedienden, alles komt aan bod. Wat heel
duidelijk wordt, is dat er hard gewerkt
werd. Fysiek waren het zware banen. Dit
in tegenstelling tot de indruk die niet-
Indischen hebben van planters: lui liggend
op de galerij en 's avonds steevast dron
ken hun bedienden commanderend. Bij
de auteur is dit niet het geval, zijn condi
tie toen, evenaart die van een topspor
ter nu!
Ook over zijn privéleven vertelt hij. Hoe
hij woont, het schoonmaken en opknap
pen van het nieuwe huis, zijn a.s. vrouw
die uit Holland komt, met wie hij in Indië
trouwt, hun start. Het lijkt onbenullig, zo
achter elkaar opgesomd, maar dat is het
zeker niet.
Deel 3 - Opbouw, gaat over de periode
na de oorlog. En dat maakt het boek
compleet. Alle bekende problemen, de
gevaren waar iedereen aan bloot stond
en het toch willen doorgaan. Verwarring,
vernielingen, Politionele Acties, wie kan
je vertrouwen. Het resultaat is, dat na
jaren van hard werken om de boel weer
draaiende te krijgen, dat de onderneming
wordt genationaliseerd en hij het land
verlaat in 1956. Een goed boek!
Uitgegeven door de dochter van de
auteur. De heer Van der Meer is inmid
dels ruim over de negentig en still going
strong!
Liesbeth Steur
Op de waterscheiding
Een Nederlander in de Kentering
der Tijden 1906-1956
door H.J. van der Meer
304 pag. - paperback - prijs f 39,50
te bestellen bij Boekhandel Moesson
Thans beschikbaar voor een
gunstige huurprijs
stijlvolle 2-kamer appartementen
Haghesteijn en Dekkershaghe
huurprijs v.a. 1720,- p.m.
(incl. uitgebreid servicepakket)
(24 uurs alarmoprocpinstallatie)
informatie:
Exclusief Beheer 's-Gravenhage EBG B.V.
Tel: 070-3689496
19
