i
Helende kennismaking met de natuur van Java
m
'Slamat datang di NegeriIk was ontroerd toen ik deze zin las op een
uithangbord in de ontvangsthal van de luchthaven te Jakarta.
Toen ik, nu 43 jaar geleden, als 15-jarig meisje op de boot de haven
Tandjung Perak verliet, had ik mijzelf beloofd ooit terug te komen om
Java nader te leren kennen. Soerabaja was tot dan de enige stad die ik
kende, waar ik geboren was, en tijdens de Japanse bezetting, de Bersiap-
tijd en de politionele acties verbleef. Er was geen geld en geen gelegen
heid geweest voor ons om van het Javaanse natuurschoon te genieten.
Toen we na de bevrijding met een ach
terstand van vijf jaren de school weer
bezochten, was ik I I jaar. We werden in
herstelklassen ingedeeld en deden een
half jaar over elke klas. Zodoende was
het mogelijk in een versneld tempo je
eigenlijke niveau te bereiken. De lagere
school telde acht klassen. Voor mij en
voor vele kinderen was het aanvankelijk
een moeizame periode, weinig lichame
lijk uithoudingsvermogen, concentratie
stoornissen, een onverklaarbaar angstge
voel op weg naar school, een
minderwaardigheidscomplex omdat ik
aanvankelijk in de op één na domste rij
was ingedeeld. Er waren vijf rijen. Ik
bleef het systeem naar vinden, ook toen
ik in de achtste klas in de beste rij zat.
De achtste klas duurde als enige klas één
jaar. Tot in lengte van jaren heb ik dat
laatste jaar als een verloren jaar ervaren.
Toch was de Theresiaschool een school
waar ik meer goede dan nare herinnerin
gen aan heb overgehouden. Eenmaal
mocht een bepaald aantal leerlingen, zij
die nog zwak waren, onder begeleiding
een week de bergen in om wat aan te
sterken in het bergklimaat. Even zag het
er naar uit dat het heuglijke lot ook mij
toebedeeld zou worden. Om voor mij
onbegrijpelijke redenen werd anders
beslist. Ik behoorde in deze niet tot de
gelukkigen. Dus die enige gelegenheid
om kennis te maken met een berggebied
was aan mijn neus voorbijgegaan. Dat
was in 1948.
In 1992 dan, kon ik me verheugen op
een rondreis door Java en Bali. Eindelijk
Java's berggebieden bezoeken! De Prean-
ger, schitterend! Genieten van het mo
ment, voelen dat je er echt bent, even
vergeten dat je deel uitmaakt van een
kudde toeristen, weten dat je dit al je
leven lang had willen zien. In het echt,
niet van de video of van foto's.
De lucht opsnuivend, de grond voelend,
het landschap absorberend, de tempera
tuur aangenaam op je inwerkend.
En... ik dacht aan een klasgenote die
toen, in 1948, wel uitverkoren was voor
die enige vakantieweek met de school en
die in die week het volgende gedicht had
geschreven.
Schoon tand met uu' bergen
door tropenzon bestraald,
waar hebt ge uw schoonheid,
uw pracht vandaan gehaald?
ïlw bergen en akkers
't sieraad van uw kleed
waar niemand toch ooit eens
zijn krachten aan besteed!
Op één Woord ontstondgij
't Woord uwer Qod,
tot zoveel aardswaarde
en 's mensen genot.
Mijn liefde tot u, o land
bezweer itjeeuwig trouw
in de schaduw van uw palmen
waar itjeenmaalsterven zou...
Ik mocht dat gedicht van haar hebben,
als troost omdat ik die rijke ervaring
gemist had. Wat kon ze goed dichten,
Deetje L., pas I 3 jaar oud toen. Al deze
zinnen kwamen bij mij naar boven toen
ik het schitterende landschap zo zag en
doorvoelde.
Ja, als toerist nu in een toeristisch land.
Toerist in je geboorteland, overal vrien
delijk bejegend, altijd gevolgd door de
belangstellende vraag: "Waar komt u
vandaan?" en daarna goedkeurend de
duim omhoog na het antwoord
"Van Holland..."
E. Bijkerk-Lucardie
38
