kwaliteit van de tabak niet ten goede
komt. De gebruikte tabak komt behalve
uit Java en Madura, ook uit Virginia in de
Verenigde Staten. De gehanteerde blen
ding (vermenging) wordt vanzelfsprekend
streng geheim gehouden. Na de droging
volgt een langdurig proces van rijping en
fermenteren. Uiteindelijk worden circa
30% kruidnagelen en 70% tabak samen
gebracht. Om tot een optimaal kwalitief
produkt te komen wordt een buffervoor
raad aangehouden.
De produktielijn wordt continu bewaakt
door een team van kwaliteitscontroleurs,
die daarvoor gebruik kunnen maken van
een eigen laboratorium. Tijdens de
produktie krijgt kwaliteitsbewaking de
hoogste prioriteit. De Sampoernafabriek
maakt verschillende typen van kretek. De
produktie hiervan wordt machinaal ver
werkt tot het uiteindelijke produkt. Nieuw
in het assortiment is de menthol-sigaret.
Het paradepaardje is de Sampoerna 234.
De '234' bestaat al vanaf het begin van
het bedrijf en werd nog door de oprichter
zelf geïntroduceerd. Het is een handge-
rolde kretek en heeft een conische vorm.
steeds op zijn oude lokatie. Voor de oor
log was Sampoerna al een begrip gewor
den in de archipel en was het bedrijf uit
gegroeid tot de grootste kretekproducent
in de regio. In 1942 brak met de Japanse
bezetting en daarop volgende
Merdeka-strijd, een rampzalige periode
aan voor het tot dan toe florerende
bedrijf. Herstel volgde in de jaren vijftig
toen een vertegenwoordiger van de twee
de generatie, Aga Sampoerna, de
bedrijfsleiding overnam. Er volgden jaren
van wederopbouw en investeringen. In
1980 ging de leiding van het bedrijf over
op Putera Sampoerna. Putera is geboren
in Nederland en volgde opleidingen in
Amerika, Australië en Singapore. Hij ver
beterde de infrastructuur van het bedrijf
en moderniseerde de produktielijnen.
Sampoerna gebruikt alleen de beste
tabak voor de produktie. De tabaksblade
ren worden met de hand geplukt en in
dunne stroken gesneden. Het drogen van
de bladeren geschiedt in de zon. Er wor
den absoluut geen versnellende dro
gingstechnieken toegepast, omdat dit de
Juist de produktie van deze kretek wordt,
ondanks een tijdperk van machinale ver
werking, nog steeds met de hand uitge
voerd. In enorme hallen zitten circa 1000
vrouwen, die de hand gerolde produktie
uitvoeren. De employées volgen eerst
een training van zes maanden om de
techniek te leren en kunnen dan een pro
duktie halen van 300 sigaretten per uur.
De snelsten onder hen halen zelfs een
productie van 700 sigaretten per uur. De
handproduktie gaat in zeer rap tempo,
omdat elke werknemer één specifieke
handeling voor zijn rekening neemt; rol
len, plakken en knippen van de flosjes.
De pakjes worden met de hand gevuld.
Daartoe neemt de werknemer een greep
uit de voorraad en heeft altijd, zonder te
tellen, het juiste aantal kreteks. Ook het
vullen van de één-stuks-luxeverpakking
wordt met de hand gedaan.
De moderne fabrieken van Sampoerna
zijn gevestigd in het industriegebied,
Rungkit Industri Surabaya. Op elke 27e
augustus wordt de verjaardag van het
familiebedrijf gevierd. Op deze dag zijn er
veel feestelijkheden, waaraan het voltalli
ge personeel deelneemt. De medewer
kers van de Sampoernafabriek genieten
faciliteiten in de vorm van een gesubsi
dieerde winkel en medische verzorging,
die zich ook uitstrekt tot de naaste fami
lie. Ook bij een eventuele opname in het
ziekenhuis, draagt de fabriek bij in de be
taling van de kosten. Verder is er een
ontspanningsvereniging, een gamelanor
kest en een 'marching show-band'.
Sampoerna is één van de grootste bedrij
ven in de regio Surabaya en biedt werk
aan 14.000 arbeiders. De landen die de
kretek afnemen zijn, naast geheel
Indonesië, vooral Maleisië, Japan en
Hongkong. Maar ook de westkust van de
Verenigde Staten is een belangrijk afzet
gebied voor de kretek. Sampoerna is een
begrip in Surabaya en Indonesië. Het
bedrijf heeft zich ontwikkeld van een
eenmansbedrijfje tot een firma van
respectabele omvang. Sampoerna is het
resultaat van de succesformule waarbij
kwaliteitshandhaving nummer één staat.
29
