denken van de eenvoudige ziel noemen.
Het is een wijze van overleven en heeft
helemaal niets van het 'quasi' of 'would
be' of 'oostindisch' wat leken filosofen
ervan maken.
Je kan je afvragen of leesblindheid tot de
pathologie van de ziel behoort, een ziek
te is, zou best kunnen. Het ook willens en
wetens niet kunnen of willen lezen, het
niet willen begrijpen door vooroordeel
wat anderen hebben te vertellen of
geschreven hebben vanuit ellendige
ervaringen, is een ziekte, een vorm van
leesblindheid. Maar wellicht moetje
enkel dat lezen wat je lezen wil en dus
begrijpen, datgene watje vatten kan,
desnoods met tegenzin en dan al!
De rest verdring je, stop het maar ergens
weg.
Wij allen weten van zulke dingen en
zaken, die voorbij zijn gegaan, maar
nooit vergeten kunnen worden en dus
verdringen wij die. Verdringing is dan een
goede manier om te compenseren. Het
leven moet verder geleefd worden, moet
leefbaar blijven. Wij verdringen om te
overleven.
Verdringen, aanpassen, verder leven.
Van het verdringen van meegemaakte en
beleefde narigheid word je gek zeggen
de medici van de ziel, maar volgens mij
is het een heel gezond mechanisme om
jezelf tegen 'gekte' te beschermen in de
acute fase en dan is verdringing daarom
dus ook zinvol. Onbewust heb je voor
jezelf uitgemaakt: Later gek worden kan
nog altijd. Zoals bij vele zaken heeft ook
hier de realiteit méér dan één zijde.
Aanvaarden van al dat doorgemaakte
leed is een onmogelijkheid. Het verdrin
gen van die zaken heeft zijn consequen
ties, het is een verblijf in 'nacht en nevel'.
De benaming is een vinding van de
Duitse SS. Deze wisten voor hun duivel
se pesterijen de mooiste namen te
bedenken.
Leesblindheid en verdringing zijn begrip
pen van relatieve aard, een vooronder
stelde realiteit. Daarom dus ten dele
waar. Sinds Einstein weten we dat alles
relatief is, ook de realiteit. De kosmos en
ons kleinburgerlijk denken zouden ons
niet moeten of kunnen bedreigen.
Het dyslectische kind kan in deze tijd
heel goed van zijn handicap worden
afgeholpen. Is zoiets niet mogelijk, wel,
dan is daar maar één reden voor en dat
is een budgettaire. Er zijn teveel kinderen
met ernstige en minder ernstige lees-
moeilijkheden en te weinig leerkrachten
die getraind zijn in geven van extra aan
dacht aan zulke kinderen. Wanneer in
onze dagen geen hulp, elke soort van
hulp, kan worden geboden dan ligt dat
niet aan onkunde, onwil of de werklust
van de hulpverlener maar dan is het
geheid een centen-en-dubbeltjes kwestie
en dat maakt toch bezorgd. Poen, poen,
poen, zong Wim Sonneveld, het is een
heleboel watje met poen kan doen. De
vraag is of onze gezondheid, het mens
waardig kunnen leven van ernstige zie
ken en gehandicapten, ten koste moet
gaan van al die nieuwe en weer hervon
den politieke items, zoals onze politieke
hobbyisten dat nog wel eens plachten te
noemen. Eén geluk, ik heb in de partij
programma's (nog) niet kunnen lezen:
Alles gaat vanzelf over!
Het is géén flauwe onzin van mijn kant
wanneer ik stel dat veel vanzelf overgaat
maar je kan er niet op blijven wachten.
Tijd mag, wanneer een oplossing moge
lijk is, nimmer verloren gaan. Therapie
gestart in een vroeg stadium van ziekte is
winst en nog eens winst en dat geldt voor
alle vormen van ziekte. Wat erbij hoort is
een vroege diagnose van ziekte: Niet
ziek, mogelijk ziek, wel ziek, dat moet
snel en vroeg worden vastgesteld.
Een droge, irriterende hoest die weken
aanhoudt is geen rokershoest of een
(lichte) ontsteking van trachea of de
bronchiën, wat dan heet een tracheo
bronchitis. Naar de dokter!
Een kind van vijf a zes jaar, dat twaalf
maal valt tijdens het spel, tegen een a
tweemaal van het vriendinnetje of vriend
je, is geen kind welke niet oppast en
daarom telkens weer struikelt. Naar de
dokter!
Ma of Pa, die elke keer weer 'zomaar'
dingen uit de lucht laat vallen is geen
oude sufferd maar er is iets mis met de
motoriek van de vingers van de oude
mensen. Naar de dokter!
Zo zijn vele voorbeelden te bedenken.
Wanneer naar de dokter? Daar geldt een
gulden regel voor: Wanneer de attente
en zorgzame omgeving een afwijking van
het gemiddelde vindt dan is onderzoek
noodzakelijk. De omgeving zal het
gemiddelde meten naar eigen dunk en
deze is meestal aan de late kant. Zulks is
mijn ervaring en die kennis heb ik mij in
het verloop van 30 jaar medische profes
sie met enige schade en schande eigen
gemaakt. 'Alles kan en niets hoeft', is een
stelregel van professor Boerema, een
groot chirurg en een zeer menselijke arts,
die ik van hem geleerd heb. 'Niets aan de
hand' kan pas gezegd worden na her
haaldelijke onderzoeken en wat dat kos
ten mag, daar heeft de patiënt geen
boodschap aan.
Helaas is de realiteit, waar dit stukje ook
over moet gaan, een bittere. De ziekte
blijkt in een deel van de gevallen een
noodlottige. De zieke moet opnieuw leren
leven, anders, door de ziekte wordt het
leven anders. Een ander leven en zeker
een veel moeilijker leven. Het beleven
van de dingen van alledag is een totaal
andere. Familie en vrienden kunnen dit
andere leven met de zieke samen delen,
althans de emoties die de ziekte met zich
meebrengt kunnen worden gedeeld. Het
verdriet wordt er niet minder om en de
ellendige situatie aanvaarden is een
onmogelijkheid. Maar door het samen
delen wordt die ellendige situatie
bespreekbaar en daarom (soms) beter te
dragen.
Ik ben niet de brenger van goede raad en
daad. Een groot deel van mijn leven ben
ik de brenger van het slechte nieuws
geweest. Duizend doden zou ik reeds
gestorven zijn wanneer nog steeds zou
gelden dat je de brenger van het slechte
nieuws de kop moet afhakken, zoals dat
in 'die goede oude tijd' gebruikelijk was.
Nu krijgt de brenger van de slechte bood
schap het wat subtieler voor zijn kiezen,
heel vervelend en ook pijnlijk soms. Ook
dit is een realiteit, hoewel ik daar, de ver
wijten en het venijn ervan, nooit iets van
begrepen heb.
Een andere realiteit is het verdwijnen van
de levensbedreigende ziekte, zomaar
gekomen en zomaar weer verdwenen.
Onbegrepen, maar toch zó! Waarom,
waardoor, laat maar! Weg is weg. Het
kan de djamoe van de Njonjah zijn
geweest of de dame of heer, die dat door
handoplegging voor elkaar heeft gekre
gen. Bedenk zelf nog maar een paar van
die 'wonderen'. Heel prozaïsch denk ik
aan een foute diagnose. Foute diagnose,
geestelijke schade door de dokter en
daar kan je behoorlijk voor 'bloeden'.
Maar de ziekte is weg en de eerder
genoemde professor Boerema had de
filosofische stelling, voorzover iets
bestaat: Alles wat helpt heeft gelijk! Zo is
dat wis en waarachtig!
Heimwee, nostalgie. En nu niet verder
zeuren!
Maar dan toch nog even het volgende. In
dit Holland is best te leven. Prachtig land,
aardige mensen. Marsman dichte over
zijn Holland:
Denkend aan Holland
zie ik brede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan.
Je ziet het gewoon voor je. Christine
d'Haen schreef een paar versregels over
de winter in Holland:
Zwaar graan gegist tot bijtende genever,
bruin graan gebakken tot ruig rogge
brood.
Aardappelen, dof, melig en nog rokend
alles gehuld in walm van pijptabak. En
haring.
Dan, ja dan knijpt mij de ziel samen en ik
denk: Geef mij maar nassi koening in de
tuin van Oma in Djember.
37
