Reizen-op-Maat
Werken in Indonesië?
TROPENSFEERTJE PROEVEN?
met ruimte voor uw individuele wensen
naar Indonesië.
Maleisië en Thailand
Nusa Ina Reizen
fundamenten weggespoeld, tropisch-
weelderige planten hebben met hun ster
ke wortels bouwstenen gespleten of los
gewrikt, mensen hebben ornamenten en
bouwstenen verwijderd om elders te
gebruiken of hebben in heiligdommen
ingebroken op zoek naar begraven kost
baarheden.
De eerste Europeaan die de aandacht op
de Hindoe-Javaanse bouwvallen heeft
gevestigd, is de geniale Brit Thomas
Stamford Raffles (1781- 1826), luitenant
gouverneur van Java tijdens de Britse
bezetting 1811-1816. Hij heeftin 1814
opdracht gegeven om de ruïne van de
Boroboedoer te onderzoeken en in 1815
die bouwval bezocht. Ook de ontdekking
van tempelresten op het Diëngplateau
wordt aan hem toegeschreven. Na het
herstel van het Nederlandse gezag is het
opsporen en uitgraven van de groten
deels bedolven ruïnes voortgezet. Dat
was de eerste fase van de bewaring
daarvan, welke de gehele 19e eeuw heeft
geduurd. De tweede fase was de restau
ratie en is begonnen met de restauratie
van de Boroboedoer door Theodoor van
Erp in 1907-1911 en met de stichting van
de Oudheidkundige Dienst in 1913. Deze
heeft heel goed gepresteerd ondanks
tegenwerkende omstandigheden, met
name twee wereldoorlogen, geldgebrek
in de Grote Depressie 1930-1936 en de
onafhankelijkheidsstrijd van Indonesiërs
tegen Nederland in 1945-1950
Met de terugkeer van vrede en rust en
economische vooruitgang in de woelige
Republiek na 1965 begon de derde fase.
Daarin is naast restauratie de herbouw
van Hindoe-Javaanse ruïnes door
Indonesiërs met ruime technische en gel
delijke hulp uit andere handen, o.m.
Nederland, op grote schaal en met prach
tige resultaten aangepakt.
Hoogtepunten van Hindoe-Javaanse
architectuur, die de schrijver van deze
regels in 1990 en 1992 heeft bezocht, zijn
de tempels op het Diëngplateau, bij
Prambanan en de Boroboedoer op
Midden-Java en bij Jago en Singasari op
Oost-Java.
Het Diëngplateau
Diëng, of Dihyang, afgeleid van het
Sanskriet, betekent plaats der goden Dit
plateau ligt ongeveer 100 km zuidwest
van Semarang, 200 meter boven zee.
Het is een caldeira (vulkanisch keteldal),
ongeveer 1000 meter lang en 800 meter
breed. Het klimaat is koel, de grond is
moerassig en weinig vruchtbaar en de
toegangswegen zijn steil. Niettemin zijn al
vroeg tempels op het plateau gebouwd,
want dit geldt als uitgezocht oord voor
goden en geesten, hoewel niet voor men
sen De plotseling opkomende mist en
aktieve vulkanische verschijnselen, zoals
zwaveldamp en warmwaterbronnen,
scheppen een bijzonder geheimzinnige
sfeer. De bouw van heiligdommen om
goden te eren en voorouders te begraven
is er vermoedelijk reeds in de Neolithi-
sche tijd begonnen. De Hindoetempels
op het Diëngplateau behoren tot de oud
ste op Java en dateren uit de 7e en 8e
eeuw n. Chr. Aan het begin van de 19e
eeuw waren nog 40 daarvan over, hoe
wel zeer vervallen. Thans zijn er nog
acht, alle gerestaureerd. Ze waren oor
spronkelijk aan Shiva en Vishnu gewijd
en te klein om er vele voorouders te be
graven. Ze tonen de gebruikelijke indeling
van Javaanse tjandi's (candis, tempels).
Het onderste gedeelte bestaat uit een
sokkel, plint of terras, rechthoekig en
breed genoeg voor één processie, die
volgens gebruik enige malen om de tem
pel moet gaan, somtijds afgezet met een
hek of balustrade met versieringen Op
het terras staat de eigenlijke tempel met
de vorm van een blok en met een of meer
kleine vertrekken (cella's) waarin een
godenbeeld staat of heeft gestaan. De
cella's zijn nogal klein en de meeste
bezoekers moeten buiten blijven; vandaar
de behoefte aan een brede sokkel om
met processie eer te betonen. Een of
meer trappen leiden naar het platform op
de sokkel en/of hoger naar de tempelka
mers. Sommige trapleuningen op het pla
teau hebben de vorm van een slang, een
magisch dier. De tempels hebben geen
zoldering en een hol dak, op het
Diëngplateau afgeknot en eenvoudig,
elders op Java spits en rijk versierd.
De tempels hebben ook als begraafplaats
gediend. De acht gerestaureerde zijn
later naar personen van de Javaanse
bewerking van het grote Voorindische
heldenepos Mahabharata genoemd. De
tempels van Ardjoena, Semar, Srikandi
en Gatotkatja dateren van voor 730, die
van Puntadewa (in Voor-lndië
Yudhisthira), Sembadra (gemalin van
Ardjoena), Bi ma en Dwarawati van 730-
780. De drainering van de moerassige
grond is altijd moeilijk geweest. Men heeft
daarvoor al lang geleden ronde putten
gegraven en onderaan door een riool ver
bonden. Bij de restauratie heeft men een
netwerk van greppels om de tempels
aangelegd om water weg te leiden.
Behalve de afzonderlijk staande tempel
van Bima zijn de tempels nogal klein en
eenvoudig, maar samen met de omge
ving zijn ze een indrukwekkend geheel.
(wordt vervolgd)
(advertenties)
Indonesian Business Centre in the
Netherlands (IBCN) verzorgt de betere
stage- en onderzoeksplaatsen bij bedrijven,
universiteiten en instellingen in Indonesië.
Voor meer informatie en aanmelding kunt u
zich wenden tot: IBCN postbus 18537
2502 EM Den Haag of evt. bellen met:
070-3586161 (9-12 uur op woensdag).
Melati, palmen, olifantsoor, kembang sepatoe etc.
en vele soorten anggreks.
ledereen is van harte welkom in onze orchideeën-
kwekerij.
J.C. van Beem
Molenweg 59
Aalsmeerderbrug
tel. 020- 5534315
faX. 020- 6534317
Bij Aalsmeerderdijk no.200 naar beneden.
Ook voor al uw bloem- bruids- en rouwwerk.
Vraag naar onze kleurrijke brochure 1994
Met nieuwe en vernieuwde tours:
Java Bali Overland met Engels/Nederlands
sprekende chauffeur
per Buginese schoener door Oost-lndonesië
SGR
ANVR
Laan van Meerdervoort 326 A 2563 AM Den Haag
telefoon 070 - 363 39 23 telefax 070 - 361 47 07
28
